Pagina:Vico, Giambattista – Il diritto universale, Vol. II, 1936 – BEIC 1961223.djvu/59

Da Wikisource.

nova scientia tentatur 317

nasci necesse fuit1, nullam vel cum proximis graecis quicquam habere commune: ne pronomina, ne interiectiones quidem, ut alia vocis forma latini ac graeci timerent dolerentve, laetitiam, admirationem similesve affectus perturbatiores erumperent. Nam vocem Διός eruditiores graecae linguae grammatici inter novas graecorum censent.

Philologiae universae errores duo — Prior: improprie poetas loqui.

[21] Hinc illa absurda philologorum omnium placita: locutiones proprias, exempli gratia «nasci», «vivere», «mori», «videre», «audire», «timere», «irasci», esse prorsae orationis; at illas «in luminis oras edi», «caelestes ducere auras» vel «spiritum regere artus», «animam in auras recedere», «rem oculis usurpare», «auribus haurire vocem», «gelu per ossa currere», «sanguinem fervere circa praecordia» improprias esse poetarum2. Et vicissim statuunt, et ex vero statuunt, poetas prorsae orationis scriptoribus esse mirum quantum antiquiores, quasi tempore Homeri, et multo magis Hesiodi sive adeo Orphei, nempe seculo heroico, graeci populi ea lingua loquerentur qua post tanta temporum intervalla prorsae orationis scriptores usi sunt. Quando apud populos, maritimos maxime et qui cum externis commercia agitant, linguae, vel quingentorum annorum spatio, tam insigniter mutentur ut prorsus aliae videantur.

Error alter: Homerum, Hesiodum, Orpheum propria lingua locutos.

[22] Aequa perversitate conveniunt in illa item maxime adversa duo: unum, nempe, poetas «alia lingua», ut cum Cicerone dicam, loqui quam populari, ac proinde Homerum quoque, Hesiodum, Orpheum propria lingua, non communi gentis, locutos esse; alterum, poetas fuisse primos rerumpublicarum fundatores. Si enim poetae silvestre ferumque vulgus ad civilem societatem adegere, cur lingua usi tam a vulgari remota, ut ad eos enarrandos praecipue grammatica facta sit?

  1. Libro superiore, cap. CXLIX.
  2. Vide Notas, 7 [postilla marginale].