Vai al contenuto

Pinochio par anpezan/Capitolo 34

Da Wikisource.
../Capitolo 33

../Capitolo 35 IncludiIntestazione 12 settembre 2014 25% Da definire

Carlo Collodi - Pinochio par anpezan (1883)
Traduzione dall'italiano di Ernesto Majoni Coleto (2008)
Capitolo 34
Capitolo 33 Capitolo 35

Capitolo 34

Na ota bicià inze r aga, Pinochio el vien magnà dai pesc e l deenta danoo un buratin come na ota; fin che el noda par scanpà, el Pescion se l magna

El musc l ea ‘sò infon del mar da zincuanta menute, canche l òn che el l aea cronpà el s à dito:
- Da sta ora el mè musceto zoto el s à d aé beleche sofeà.

Tironelo danoo su e scorteonelo par fei sto bel tanburo.

E l à scomenzà a tirà el funazo agnoche l ea leà el musc: tira, tira e tira, l à vedù spontà fora de r aga … indonià mo! Inveze de un musc morto, l à vedù spontà su un buratin vivo, che l se svincaa come un bijato.

A vede l buratin de len, chel por diou el cardea de esse drio a s insonià e l é restà là matonì, co ra bocia daerta e i oce fora de ra testa. Canche l s à redeà, el bregaraa e l balbotaa: - E l musc che ei bicià inze r aga, agnó elo? …
- Chel musc son ió! – l à respondù el buratin, riden.
- Tu?
- Ió.
- Ah, canaia! Vosto me menà par el nas?
- Ve menà par el nas? Ma gnanche nafré, paron, ve l digo dassen.
- Ma cemodo polo esse che tu, che fin ignante te sees un musc co ra rees, a stà inze inze r aga te sos deentà un buratin de len?…
- Sarà par via de r aga sarada. Calche ota el mar el fesc de ste scherze.
- Tendi, buratin, tendi! No crede de me mincionà tanto! Tendi, che se perdo ra passienza …

- Ben, paron, voreo propio saé cemodo che r é stada? Desleame sta janba e ve l conto.
Chel paciugon che l aea cronpà el musc l aea chiza de saé cemodo che r ea ‘suda; l à desleà alolo el gropo che l tienia leà l buratin e Pinochio, na ota molà fora, l à scomenzà a i dì:
- Aé da saé che see un buratin de len, conpain de chel che son ades: ma see senpre sul infurse se deentà o no un pizo, come chi outre che l é inze sto mondo: no n aee voia de inparà e i abadae ai amighe fouze, son scanpà de ciasa … e un dì m ei descedà che see deentà un musc, co ra sò rea longhes … e ra sò bela coda! Ce na vargogna che l é stà par me! Na vargogna tanto granda, paron, che Sant Antone benedeto el no vin feje mai proà una conpagna! I m à menà al mercà par me vende, e m à cronpà el diretor de na conpagnia de paiaze, che l s aea betù in mente de m insegnà a balà e a ‘sì col cercio: na sera, fin che fejee teatro, son tomà malamente e m ei inzotì da duta doa ra zates. El diretor l no saea ce sin fei de un musc zoto, e coscì el m à fato portà al mercà par me vende danoo, e m aé cronpà vos!…
- Par desgrazia, ei spendù cuaranta lires… E ades, ci me rendelo chera cuaranta lires?
- Parcé m aeo cronpà? M aé cronpà par fei un tanburo co ra mè pel!… un tanburo!…
- Scì zerto! E ades, agnó ciate un outra pel conpagna?
- No ve desperade po tanto, paron. Musc in é po ben ancora, inze sto mondo!
- Dime mo, canaia d un borson, ma ra tò storia feniscera ca?
- No- l i à respondù el buratin, - ancora doa paroles, e r é fenida. Dapò de m aé cronpà, m aé menà ca con chera de me mazà, e pò v’ei fato pecà e coscì aé pensà che l ea meo me leà un sas intor el col e me bicià inze l mar. Ra vostra conpascion ra ve fesc gran onor, e ió me recordarei de Vos fin che vivo. Solo che, paron, aé fato i conte zenza ra Fatazina …
- E ci saraelo, sta Fatazina?
- L é mè mare, e ra i somea a duta chera bona mares, che es i vo un gran ben ai sò fioi, es no i perde mai de ocio e es i stà pede inze ra desgrazies, anche canche ste pize, par ra sò malagrazies e i sò pecade, i meritarae de esse lasciade là, che i se ranje. Dijee che ra Fatazina, canche r à vedù che ris-ciae de me sofeà, ra m à mandà alolo intorno un rodol de pescete, che i cardea che fosse beleche morto e i à scomenzà a me tazà via sbrindui de carne de ogni ver. E ce tazà!.. No n arae mai cardù che i pesc i fosse pi infamentade de ra famea! … Ci me tazaa via ra rees, ci el mus, ci ra petorina e ci ra crigna, ci ra pel de ra zates, ci i pele su ra schena … e, inze meso dute chi pesc, un pizo pizo l abù finamai ra creanza de me tazà via ra coda.
- Da ca inaante – l à dito chel òn, che a scotà Pinochio el s aea deboto spasemà, - te ‘suro che no zercarei mai pi un pesc. Me despiajarae taià par meso na trilia o un nasel frito e ciatà inze ra coda de un musc!
- Anche ió ra penso come vos - l à dito el buratin, che l riduzaa.
- Par de pi, aé da saé che canche i pesc i m à magnà via duta ra pel da musc che ra me cuersea da ra testa fin sui zocui, i é ruade, par forza, sul os … o meo, i é ruade sul len, parceche, cemodo che podé vede, son fato duto de len duro. Chi infamentade de chi pesc i à tazà nafré ca e nafré là e i s à inacorto alolo che l len no n ea fato par i sò dentes. I s à tanto ingrizorà de chel che i aea magnà, che i se r à mocada zenza gnanche se voltà a me dì gramarzé. Ades v ei contà cemodo che vos, canche aé tirà su l funazo, inveze de un musc morto aé ciatà un buratin vivo.
- Sta storia ra me fesc propio da ride – l à craià chel òn, inbestià. – Sei solo che ei spendù cuaranta lires par te cronpà, e ades i voi indrio. Sasto ce che fejo? Torno a te menà al mercà, e te vendo come len stajonà par inpizà fo inze sporer.
- Vendéme pura, sarae propio contento – l à dito Pinochio. Fin che l dijea coscì, l à fato un gran souto e l é ruà inze r aga. El s à betù alolo a nodà de bon saó, e co l é stà assei indalonse dal lido, l i à craià a chel por òn: - Sanin dapò paron: se aé bisoin de na pel par un tanburo, pensave de me.

El ridea e l seguitaa a nodà: poco dapò, el s à voltà e l à craià outo:
- Sanin dapò paron, e se aé bisoin de un toco de len stajonà par inpizà fo inze sporer, pensave de me.

Co l é dinultima, inze un vede e no ede l ea ruà coscì indalonse che no se l vedea deboto pi: s intiaa solo na taceta negra sora r aga, che in ciou de tanto ra fejea spontà su ra janbes, ra fejea ciamuletes e soute come un pesc contento de esse scanpà fora de ra rede.

Fin che Pinochio el nodaa, l à vedù un sasson inze meso r aga, che l someaa fato de marmo bianco: su in son del sas, l ea un chetin che chetinaa e l i fejea de moto de i ‘sì pede.

Solo che l chetin, inveze de esse bianco, negro o tajin, conpain de duta ra cioures, l ea zeleste, coscì lujente che l i someaa nossicuanto ai ciaei de chera bela pizora.

Ve lascio pensà a vosoutre cemodo che el cuore de chel por Pinochio l à scomenzà a petà!

L i à dà fora con dutes e l s à betù a nodà de oga ves el sas: l ea deboto a meso, canche da r aga l é spontà fora ra testa d un mostro burto da fei festide, che l ‘sia ves de el co na bocia come un landro e tré files de dentaze che i arae fato paura anche se i fosse stade piturade.

Saeo ci che l ea chel mostrato?

No n ea outro ca chel Pescion, che on menzonà ormai pi d un colpo inze sta storia, e che par el rejistro che l fejea e par duto chel che el se magnaa i lo ciamaa “teror dei pesc e dei pescadore”.

Pensave ce festide che l à abù chel por Pinochio a vede l mostro. L à vardà de l schià, de canbià strada: l à proà a se ra mocà, ma chera bociona daerta ra vienia senpre ves de el, sbelta come na sita.
- Sentreete, Pinochio, par carità! – el bregaraa chel bel chetin. E Pinochio el nodaa desperà, coi braze, co ra mas, co ra janbes e coi pès.
- Core, Pinochio, el mostro l é senpre pi daejin!…
Pinochio el i ra betea duta, e l corea coscì de oga che someaa che l aesse r oujores.
- Tendi Pinochio! … el mostro el te darsonse! … l é ca! … l é ca! … Sentreete, par carità, sedenò par te r é fenida! …
Pinochio el nodaa pi de oga che l podea, e via, e via e via, come na bala da s-ciopo. L ea deboto ruà sul sas, e l chetin el se sporsea ves de el co ra zatuches daante par el dià a vienì fora da r aga!…

Ma oramai l ea tarde! El mostro el l aea darsonto: l à zuza su na bona fré de aga e l s à beù anche chel por buratin come un voo de pita; el l à jotì ‘sò con tanta oga e ingordija che Pinochio l é tomà ‘sò in fon de ra panza del Pescion, e l à petà un colpazo che l é restà insemenì par un cuarto d ora.

Canche l s à redeà, el no n ea bon de capì gnanche el agnoche l ea. Duto d intorno l ea scuro patoco, coscì negro che i someaa de aé betù ra testa inze inze un calamaro pien de inciostro. L à tirà ra rees, ma l no n à sentù sussuro: in ciou de nafré inveze el sentia ruà inze par l mus gran bufe de aria fieda. Dinprin el no n ea bon de capì da agnoche ruaa chera ariata: dapò, l à capì che ra vienia fora dai polmoi del mostro.

Parceche l é da saé che l Pescion el tiraa despes el fiado desgario, e canche el respiraa someaa che tirasse l vento.

Pinochio el s à dà da fei par feisse nafré de corajo; ma canche l à capì che l ea sarà inze inze ra panza del mostro, l à scomenzà a craià e a bregarà: el piansea e l dijea:
-Oiuto! Oiuto! Poereto me! No n elo negun che me pó tirà fora de ca? - Ci vosto che te tire fora de ca, desgrazià? … - r à dito inze l scuro na ojata ziela.
- De ci era sta osc? – l à damandà Pinochio, duto stremì.
- R é mea! Son un por Ton, che l Pescion el s à magnà con te. E tu ce pesc sosto?
- Ió no n ei nuia a che far coi pesc. Son un buratin.
- E alora, se no te sos un pesc, parcé t asto lascià jotì ‘sò dal mostro?
- No m ei mia fato jotì ‘sò ió: l é ben stà el à me magnà! E ades ce one da fei ca inze a scuro?
- On da se rassegnà, e spetà che l Pescion el m ebe parà ‘sò dute doi!…
- Ió no voi che l me pare ‘sò! – l à craià Pinochio, e l à tacà danoo a bregarà.
- Gnanche ió no vorarae che l me parasse ‘sò – l à dito l Ton – ma son un filosofo, e me tiro su a pensà che co se nasce ton, l é meo morì sote aga che sote oio! …
- Monades! – l à craià Pinochio.
- Ió ra penso coscì – l i à respondù el Ton – e chel che se pensa, el disc el Ton politego, besen el rispetà!
- Ben … ió voi min ‘sì da ca … voi scanpà.
- Alora scanpa, se te sos bon! …
- Elo tanto gran, sto Pescion che l m à jotì ‘sò? – l à damandà el buratin.
- Pensete che l é longo pi de un chilometro, zenza ra coda.

Fin che i se ra ciacolaa al scuro, a Pinochio i à parù de vede un bel toco indalonse algo che lujia.
- Ce mai saralo chera lumeta coscì indalonse? – l à dito Pinochio
- Sarà un outro desgrazià come nosoutre, che l speta de esse parà ‘sò dal Pescion!…
- Voi ‘sì a l ciatà. No podaraelo esse inveze un vecio pesc, che l me mostra ra strada par scanpà fora de ca?
- Arae propio acaro par te, buratin.
- Sanin dapò, Ton.
- Sanin dapò, buratin, e bona fortuna.
- Se ciatarone danoo?
- Cissà! … Fosc l é meo che gnanche no i pensone!