Rätoromanische chrestomathie X/Florin Pitsch/Ave Maria

Da Wikisource.
Florin Pitsch

Florin Pitsch - Ave Maria ../La Tea fondada ../Vale Maria IncludiIntestazione 14 maggio 2023 75% Da definire

Florin Pitsch - La Tea fondada Florin Pitsch - Vale Maria

[p. 226 modifica]

Ave Maria, Müstair. 1862.

[p. 1] Ave Maria.


Fortüna Nazaret hasch tü?
D’havair be tü a quella
Chid’ha seis nom in Ciel quasü:
L’ eletta Iuventschella;
5Per mamma del Spendrader
Et mamma del Salvader
Da tott il universo.

O chia immensas qualitats!
Con qualas decorada,
10O chia stupendas raritats!
Con qualas sublimada.
Co perfettameing salvà
Eis il vut da chiastitá,
L’eis vergina exempta.

15Con tala clèra conditiun
Fo Ella desponsata
A Josepp — in sonch’uniun
Per viver nett’— intacta.
In seguit vezerala
20In quort cognoscherala
„Sia grond’electiun.“

[p. 2] In sia povr’habitatiun,
    In stanza solittaria,

A sia banca d’oraziun
25In quella s’ occupada:
Sentiva ün grond fràntur,
Sentiva üna dütsch romur
Maria — vegn stramida.

Perchiá ils öls modests dalzond
30„La veza quia preschaint
Un spiert sublim, ün aungel fond
Ad Ella seis complimaint
Maria non sà chiapir
Sa britschia tschai quai vol dir,
35Tott la stanza in splendur.

Combain la fatsch’amiaivla,
Dals pès insü la trembla,
Quel momaint, infin sco flaivla.
Perchiá schê fitsch sa temla,
40Quel juven schè celeber.
Camainz’intaunt a pledar
Et la nomna clèr con dir:

[p. 227 modifica]


„Salüdada tü Maria
„T’eis implida plü co mai!
45„Da grazia, juvna pia!
„Il Segner eis con tai:
„Tü eis taunter las donauns“
„Benedita — et teis craunz
Belissem — stupend prospett.“

50[p. 3] Maria resta stremida
Con daldar ün tal salüd
Sa risentond sco ferida
Clom Ella Dieu in ajüd:
O Segner assita mai!
55Chiá tremend salüd eis quai!
Eis quista fatsch’umauna?

Responda il nöbel delegat
Chia Gabriel eir vocà:
„Maria tema nügl’affat
60Grazia hasch tü chiatà
Prol Segner, sco eir in ciël,
El eis grazius, eis fidel
A quel, chil ha invocà.“

El segua avaunt con dir
65In maniera tott viril:
„Tü gnirasch a concepir
„Et parturir ün figl,
„Or da teis purissem büst
„Sco quel merita da jüst
70„Il qual tü nomnal Jesus.“

„Grond sarà quel, et quel gnirà
„Vocà — „figl dell’Attissem
„Il trun il Segner al darà
„Da David, serenissem
75„In chià d’ Jacob regnaral
„Et da regnar non varal
„Ingüna fin. — Gauda Maria!“

[p. 4] Maria resta stupida
   A saintar ün tal disquors,

80La non sa qual tor partida
La non sa qual tor riquors;

O povra! chiai n’hai da dir?
Pro chi less eau recurir?!
Per gnir da tott landrora?

85O tü speel d’hümiltaunza
Co müdasch tü qua colur!
Perchià l’ anguel plain pussaunza
Ta metta in grond terrur.
Pür respondal, sco tü sasch
90„Il Segner in tais cor varasch,
Ta bütt’ ad El in bratsch!

Co dess eau devaintar mamma?
Per hom cognoschi ingiün,
Momain ’n hai gnü üna brama
95Dad amar inqualched’ ün;
Col Segner ma sun missa
Cun el sun schon promissa
Et l’offrì meis cœlibat.

Dirimpet al imbaschada,
100Maria vol sa schgüsàr
Et vegn tott imbarazada
Non less eir jüst refüsar.
La non sa das dar cussegl
Ne ha viss ün cas paregl:
105„Mamma — vergina insemel!

[p. 5] Quai eis bain ün cas terribel!
   Tü anguel! gni a posta

Dal ciël — fa teis bain possibel,
Non bandunar la posta!
110Chierchiessas, — in tott Jüdea,
Momain in Galilea
La simla tü chiatessas.

Chiauntschla con totta gravità
Sco convegn al inviat,
115Et in totta solemnità
Talla vezer teis mandat
L’ eis mansueta sco l’ agnè
Obbediaivl’amó da mé
Con quai giral’as render.

[p. 228 modifica]


120Ab eterno ordinada,
Senza macla concepüda,
Ab eterno preparada
In quist mond comparüda —
Sco tiblaina consecrada
125Et in ciël canonizada
Tott secret ta retegnüda:

Tü Maria! craj a mai,
Eau ta disch per primitiva:
Il Spiert sonch gnira sur tai —
130Et l’Altissem ta sumbriva, —
Quai chi neschia da teis büst
Gnirá voca bain da jüst:
„Il sonch et Figl da Dieu.“

[p. 6] Guarda jaja1 Elisabeth,
135Quantunque sia vegldüm
Ha concepü un figl perfet
Sco vezerà col temp m’ inch’ ün.
L’al port’il mais sesavel,
Stimada sco probabel
140Per donna non früttaivla.

Essend pro Dieu tott possibel
Virtüd sia grond’ pussaunza
Eis quist ün segn vissibel
In quista gravidaunza.
145Non temar plü Maria!
Vasch sülla retta via
Al bratsch da teis amant

Maria a quai risponda,
Mettond sia maun al cor,
150Con humiltaunza profonda:
„Jo d’ maun da Dieu vö tor
Dal Segner sun serviainta,
Perquai cun mai devainta
Sovainter seis son pled.“

155Il pled eis ossa inchiarnà!
Et tott il gener humaun
Non eis daquà plü subjugà
Sco d’Adam et Eva naun.
Sbassain il noss schanuoigl
160Dain rispett a quist schermuoigl2
Chi vegn da rajsch da Jesse. Jsai. 11.

[p. 7] Sia glori’ et fest’ in ciel!
Pasch quijò als bainpensants!
Il Segner fo a pled fidel
165Et postüt als prus spettants —
Als noss fidels babuns
Sovainter promissiuns
Compara bot Messias!

O celestial Archanguel!
170Co hasch tü chiatà ora
Maria, ün atter anguel,
Co hasch fatt a gnir l’androra?
Perfet bain hasch operà —
Milli honurs acquistà
175Exeguend il sanch mandat.

Eir eis son Lucas bain stimà
L’histori et sonchs palperis,
All’ingraziain nus milli jà
Per scriver quists misteris,
180Il pled sonch sco documaint,
Pel saimpel scol’ sapiaint
Con taunt fervur ans hal testats.

Et tü delfica Sibilla!
Grond oracul dels pajauns
185Prudainta junfra, civilla
Exempta nels humauns!
Co clêr hasch profetizà
Ch’ ün profet ans noschera
Da juventschella, senz’ün hom.

[p. 229 modifica]


190[p. 8] Et tü Sibilla persica!
Co bain hasch vaticinà
Dal spiert supern intrinsicà
Correlativ profetiza:
I vegn da gnir a quella
195Ch’ ün büst da Juvantschella
Al Segner parturescha.

Il gnirà il pled visibel
Vesti da chiarn mortala
Et quai ans sarà credibel
200Sco chiassa principala.
Perfin vosch con tott chiallur
Ans dir eir dal precursur,
Leis prediar et battaissem.

La bain degna tia collega
205Sibilla Tiburtina
Taunt confuorm vaticineva
Sco foss nel spiert divina;
„In Betlem el nescharà
„In Nazaret êl denunzià
210„Beada ch’ il latterá! ie. Crist.

Frataunt Maria in grond affett
Vegn bot chia la s’absainta
Per ir a chiatar Lisabeth
La bain stimada parainta.
215Ta dischtriga bot Maria
Non eis plü temp da büttar via
Jaja spetta con premüra.

[p. 9] Mett in regla tott teis effetts
Et cloma la compogna
220La quall’eis or da totts suspetts
Per partar sur muntogna;
L’eis lunga et fitsch staintusa
Per tai tü zartia spusa,
Ma teis spusa divin ta guida.

225Ma bein schi va col chiar s. Spiert
Unfresch’ad Ell teis süduors
Con passar quist staintus desiert
Fa cun Ell’ils teis disquors

Ma ün di non bastarà
230Bain duoi chi vögliarà
Per passar fin Hebron,

Per arrivar a pernottar
Foss bain là üna hitta
Sa sto per quell’ingraziar
235Et star con mala vitta,
Teschüda con verdüra
Et fraida Dieu perchüra.
Fo lur ricover sco passantas.

Do lung viad’et staunglaintüm
240Con arsaj’ et grond affett
Sun rividas al comün
Al Domicil d’Elisabett.
Sia chiasa sün ün mott
Schion da löng la veza tott,
245La chiasa d’Ezechias.

[p. 10] La venerabl’Elisabeth
Vezet schon a gnir da lung
Maria in ün d’indett
Et senza ingün prolung,
250La quorr’incuntr l’imbratscha
La bütschia taunt in fatscha:
Dieu to salva sonchia neza!

Benadi quel frütt in teis büst,
Benadi Thesar in tai!
255Jau non ma fall et ossa jüst
Eir il meis sa dalz’in mai.
Quà Maria det splendur
Et fet sonch il precursur
Aint il büst da jaja.

260O Maria exaltada!
Sco’ l ceder del Libanon,
E sco’ l cipress sublimada
Chi sa vez’ nel munt Sion.
Sco la palma decorada —
265Sco la rösa bain plontada
In Cades et Jericho.

[p. 230 modifica]


Et l’aromatic teis odur
Eis cofort per cors et maints
Simbol da tia grond’amur
270In versa totts teis cliaints
Il cinamom e balsam
Fa chià ils cors sa dalzan
Per immitar a tai. Eccl. 24.

[p. 11] Pür ossa chauntas Maria
275Quel glorius Magnificat
Con cœlestial’ melodia
Ch’ün resta stupefatt:
„Mia orma ingrond’il Segner
Pro quel ma vö trategner

280Cul spiert ch’il jübilescha.

Luc. 1.

Haviond l’humiltaunza mia
Meis Segner riguardada
Sarai dad haz invia
Dal mond clomà beada.

285Dadel ’n hai grond’ nomnaunza
Per sia grond’ pussaunza
Et sonch eis il seis nom.

La sia gronda pietà,
Il seis grazius aspett
290Per quels continuarà
Chil portan lur rispett
Al potaint hal compichià
Et al hümel hal dalzá
E tut in protecziun.

295L’implitt con bains ils affamats
Als det la benedictiun.
Ils richs sco vöds als hal mandats
Senz’alchüna compaschiun
El ha tutt sü ils buns uffaunts
300Sco taunts et atters taunts
Sco l’ha promiss ad Abraham.

  1. Base.
  2. Keim.