Rätoromanische chrestomathie XI/Landwirtschaftsregeln II

Da Wikisource.
Landwirtschaftsregeln II

../Wetterregeln ../Rätsel II IncludiIntestazione 13 gennaio 2024 75% Da definire

Wetterregeln Rätsel II
[p. 251 modifica]

Landwirtschaftsregeln.

1 Scha’ l Schner ais chod, schi spargn’il fain, perche la prümavaira vain tardiva.
2 Scha ’l chavraröl chanta adura in Schner, allura vain eir adura prümavaira.
3 Scha’ l Genaja non genaja, e’ l Febrajo non febraja, e’ l Marz non marsegia, schi vain l’Avrigl, chi fa tot el.
4 Cur las muos-chas chantan nel Favrer, taschan quellas allura nel Mars.
5 Scha’ l Marz chi plova, la terra dola.
6 Scha il di da „Nossa duonna“ais s-chür, schi ais da prevair sün ün rich ann da fain.
7 Nel Mars sto il cuc chantar ogni prümavaira e que: als 7 u als 17 u als 27 styl vegl sch’el a less datums non chantess allura ais quel mort.
8 Cur cha’ l cuc chanta, schi fain na manca; sch’el non es in tablà, schi chatt’ün sü ’l prà.
9 Pe’ l solit ais nel Mars, il cheu u’ l chül fich ars.
10 La prüma plövgia d’Avrigl vala ün charr d’aur, rodas ed aschigl.
11 Ün bun e chod Avrigl sdruagl’eir il stortigl.
12 Nel mais d’Avrigl ais vivanta mincha stortigl.
13 Ün i duos e trais d’Avrigl quaranta dids cun mai cheu pigl.
14 Avrigl fatsch quai ch’el vöglia, Mai vain cun erb’e föglia.
15 Mai frais-ch e Jün mol fa pe’ l solit ün rich ann.
16 Sco cha’ ls trais dominaturs dal temp — Pankraz, Servaz e Bonifaz — indichan, usche u in quella proporziun bella u trid’avra segua allura eir il temp successiv della stad.
17 Cur la bescha va a cuolmen, e’ ls plavans van a chapitel, schi l’avra as müda spert.
18 Jün ha trenta dids, schi plovess trentün füss dann üngün.
19 Intuorn St. Peder e St. Paul dvaint il cuc plü sul, chi guaivd’a sia noña e non chanta plü.
20 Nel Juli e l’Auost, rabl’in chasa tuot que tü post.
21 Quel chi giascha Juli ed Auost, giascha a seis cuost.
22 Cur il fain perda la flur, piglia’ l e non tardivar.
23 L’erba narra nella stad vain scorta l’inviern.
24 La prüma plövgia d’Auost dufraida il bos-ch, coppa la muos-cha granda e piglia il lat della sila.

[p. 252 modifica]

25 Cur il dj dels chans (Orions) ais trid’avra, seguan quaranta dids trid, scha l’avra pero ais bella, eir quaranta dids bel temp.
26 Nüvel da September non ha plü chalender.
27 Nel October va compli, que ch’ün ha laschar stovü.
28 Scha avant St. Martin la naiv riva gio sü ’l Oen, schi ais la naiv da mez l’inviern passada.
29 Scha St. Martin fess tschera scorta istess l’inviern ais avant porta.
30 Scha fin St. Caterina non ha ruot aint fraidüra, schi ais da spettar ün crüj e fraid inviern.
31 Nel December fin del’ann, t’ prepara bain sün quel chi vain.