Silvester 1899

Da Wikisource.
C. H. Asper

Silvester 1899 Intestazione 25 ottobre 2015 25% Da definire

Silvester 1899


Silíesícr 1899. ~~-~~r- <poem> Not da Silvester! Pro Ia pigna choda Sezza F Aboi Bardot con sia piipetta; Trás il sbischar d' la naiv vi e nan as oda Nella stailada not, clera, quieta, Deis sains la vusch: Sco dad antic innan La giuventum voul sunar oura F an. Un an darcheu passa con sias fadias, Con sias algrezias, spranzas e dolurs, Minchtin, tant rich co pover, guardand sias, Ún quader vezza da bain blers colurs. E' sco in pitschen aise eir in grand, Sch' intuorn da nus 'lain ir tin pa tschtittand. L' Abol Bardot plii bain sun cotscha 's lova E da alch cun a sia piipetta nova. L' ais stat quaist an, cha uossa sunan oura, Ún an bod massa rich d' evenimaints. Dain be iin sguard, co guarda oura coura Nels grands pajais a nus ils plú ardaints. In Frantsch'avettan il process Dreifus, Cha tuot il muond seguiv' attent. ansius. — 344 — Eir là quant cler e s-chiir! Sper las figuras Dad intrigants, vestits da generais, Brillettan conscienzas nettas, piiras, Homens, chi as pon dir vairs ideais. D' tin tal pajais non ais da desperar, Chi homens ha sco Zola e Picquart! Quels monarchists pon be far giò lur bocca! La Frantscha perdet Faure, ma ha Loubet. E, poverets, perfin quell' ais tocca Da vair a bratsch Millerand e Gallifet. Lur spranzas sfiiman e '1 raiiond ria be Da Deroulède, Guerin e lur chastè. Ils frars It ali ans han eir da far avuonda Cun tuot lur africanas minas d' or E Menelik, quel trid, chi non respuonda! Lapro process, chi fan gnir mal al cour Ún zich pêro 's pon cuffortar cul vin, Chi rieschit quaist an qualchosa d' fin. E co guard'oura in Austri a-U ngaria? Dir bler's podess; ma ais melder laschar là; Perche in quel pajais, per pac chi 's dia, Per pac chi's fetscha, il gendarm ais qua! In quel reguard non varia Ia chanzun, Chi sia czeks, tudais-chs, Clary o Thun. E la Germânia? Queila prosperescha, Scha eir non tuot containt saj' al intern, L' industria ed il possess colonial crescha, Tant cha Biilow, minister dei extern, Da Wilhelm agiidà ed otras vuolps finas, As conquistei perfin las Carolinas! Col conquistar invece avet disgrazia Mister John Buli, chi tour'laiv'il Transvaal. Pêro quels Boers non han granda grazia E schloccan giò, sco schloccar giò cul pai. Chi schloccan ptir! Nus Grischs'vain be gugent Da vera, Co cha'ls „purs fan truvament!" — 345 -• Ma uossa, laschand d' vart otras potenzas, Perche uschgliõ chi sa, cur's gniss a fin? Davart laschand las grandas residenzas Madrid, Moskau, New-York, H a a g e P e k i n, Quardain iin pa, che succedet da nouv In nos pajais nel an novantenouv. Per quant riguarda ledschas federa.las Non aise stat quaist an grand votaziuns, Invece pliis da quellas chantunalas. Del rest bler melder pacs progets, ma buns E bain madiirs; iin fiasc'uschgliõ'ls imnatscha Sco al „Domizil", chi get giò per la glatscha. Invece quatter ledschas acceptettan Noss convaschins nel di 19 passa! Pro nus miraculs simils mai 's vezzettan, E 'I Grand Cussagl 's po chattar lusingià. Scha alch proget amo ftiss stat a man Eir quel fors'acceptaiv'il suveran! Rignard a questiuns districtualas O amo pè da quellas da clucher, Ais melder laschar là! D'chosas localas In general ais melder non dir bler; E que tantplii, chi ftiss vana fadia: Minchún sa quai chi buogl' in avna sia! E d' vart laschand dunqu' eir la usuala Revista, cha minchún da sai po far, Agrícola, bancaria o commerciala, Seguond il gener dei special afiar, Continuam con que ch' esser podess, Co'lain nus dir? da plii vast interess. A quaist punct arrivà, P Abol Bardot Tir' our' tin vaider „jenzner" dal chaschot, Da quel enzianer fin, vegl, cordial, Tuot oter co '1 modern schnaps federal. — 346 — Bler as mudei, usche continuescha L' Abol Bardot sas lungas roflessiiins, Il muond voul ir adtina plti in prescha E mincha di fan novas invenziuns, Striunerias sco automobils, Telefons e telegrafs sainza fils! E gúst Felettric vi e plú importanza Avrà, in special, in nos chantun. Banquiers 's preschaintan già in abondanza, Chi d' auas võglian tour la concessiun. Contraís eir gnittan fats, grandas fittadas Per auas ed eir minieras non sblottadas. Qua aintra lur' i 1 stadi, chi's interessa In tuot e tuot voul vair e controllar. Forsa cha qua eir ún zich main bastessa, Sco eir main spaisas per il militar! Ma tuot insembel, nus gtist delia Rezia Almantar non' s podara da Mamra' Elvezia. Inútil aise: ad otras ouvras clama Il temp modera, e qua piir as sto dir, Cha be '1 Chantun 'vess massa cuorta chamma E cha da Bern il schlass agíid sto gnir! Usche ais stat eir cun la subvenziun Delias ferratas dei Chantun Grischun. AlFAlbula da Mai già tunan minas, Ed in cuort temp trás il grandius tunnel Gnarà il tren sún lungas, glischas schinas, Ftimand, tschtivland I Be cha '1 temp sia bel, Schi vegn eir eu quel di a Filisur Con neiv Tõnet, dei Julier conductur. Quel vairaraaing, uschgliõ hom fich flegmatic, Da vias d' fier non voul star a sentir. El disch, ch' eir pei forest bler plti simpatic Ais colla posta co in vagun dad ir, Dal liber giò guardar stiHa nattira, Co 's chatschar aint in quella s-chacla s-chtira. - 347 — Ún pa radsch.m ha'1 bain. Ma chi pretenda, Cha noss'alpina post' haj' a sparir? Eu di, invece, cha in pasch stupenda Ferrat' e posta poderan florir. As sentirá dei tren il ferm schrantun, Ma eir la giaischla dei flott postigliun. E poi, char Tona, gtist tant svelt tuotttina Las chosas nel Grischun non solan ir. Pacific piir sta e da buna gltina Siin tia banketta; eu't poss garantir, Cha grisch ed alb gnarà plii d' ún kanoppel, Ant d' vair il „Blitzzug" Schtils-Constantinopel. Ma sch' eir be tina lingia per infanta In nossa vai dei En gnirà a sboccar, Queila sara fingia fich importanta, A blers remunerant lavur po dar; E dand lavur industria, hotelleria, Plti d' tin non banduness la chasa sia. E quants gtist uossa, in quaist' ultima sairá Del an chi moura sun davent da chà. Pltis pensan, suspirand, ais pans con paira, Latmilchs e las parlanas d' iina già, E pensan, sch' eir han pastas bler plti finas, A quellas da lur mammas e madrinas. E gústa in quaists dis con quanta brama Novas aspettan da lur char pajais, D' amis, paraints ed otra glieud chi 's ama. Gugent eir spett' n il Fõgl Engiadinais Con. novas dei comtin e dei Chantun E deli' intera Confederaziun. Ma halt! cha il discuors ais it our d' via. Tuot cuolpa Tona! — ingiò eiran restats? Ah schi! Tumain pro la revista mia Turnain darcheu pro noss confederats, Guardand tin pa, che succedet da nouv In nos pajais nel an novantenouv. — 348 — L'Abol Bardot iin'otra piipa viida E da tin tschtit, ch' in pign' il fõ non 's stiida. E comanzand da Bern: là renunzietian Da far plú part dei Cussagl Federal Duos homens, chi bain bler là operettan Pei bain comiin: Ruffy e Lachenal. Elets allura gnittan in lur pè Duos nouvs cussgliers: Comtesse e Ruchet. Usche eir nus, chi d'ans Rase hei n avaivan, R o medi ed Albertini a deputats, E deputats chi grand bun nom giodaivan, Quaist an dad oters vzaina rimplazzats. Ecco lur noms, per non 's far star cul bonder, Vital e Peterelli e Calonder. E cur cha Btihler sorta d'la Regenza, La bus-cha lunga non toccet ad el, Seis sez alia Grischuna residenza Occuperà sco par' tin colonel, Sar Stiffler da Davos, hom da valur Ed ultra tuot stupend brav oratur. Già cha '1 discuors siin oraturs ans maina, Alch pleds a duos grands morts 'lain dedichar, Duos svizzers, cha in quaist an pers avain a, Chi con lur scrits, discuors e seri ovrar, As fettan admirar non be pro no: Onur ad Emil Welti e Numa Droz! E duos amo almain nomnar volessa, Cioè Guyer-Zeller, grand imprenditur, Al qual ais monumaint si' ovra svessa, E Segantini, il genial pitar, Inamurà da sia art divina E delia pasch da nossa vai alpina. — 349 — IVart, tutta in tin senso plú elasttc, Chatt'eir pro nus culturs ed aderents: Va bain, ch'in general tendain al prattic, Ma neir il bel non's lasch' indifferents; E sper ils interess materiais, 'S cultivan eir pro nus quels ideais. Usche flurir vezzain nossas Annalas, Bainvissas tant al éster co al intern; E sch' eir blers nouvs poets sun cuorts dad alas, Schlass ais F affet lur pei linguach matern! Main schlass' invece ais lur prosódia Ma' 1 public sa, perdun' e tira via! Eir societats avaina teatralas E concertists da piano e violin, E componists dad ovras musicalas Artists bain nots eir vidvart dei confiii, E noss chantants, sco eir ginnasts, tregants Da festas tuornan con stupends beis cranzs! — E discurrind da festas, co pudessan Quell' invlidar cha'ls Grischs han gnú quaist Mai? Gnanc' ils plti optimists cret non avessan, Cha far 's podess, eir sainza da sulai, 'Na festa sco in Grischun mai gnti F avaina, La commemoraziun da Chalavaina! Stupenda fút, sco d' ogni vart 's uditta, Da quella festa F organisaziun, E finanziarmaing eir la rieschita Sten superet qualunqu' aspettaziun, Tant chi restet amo ún bel avanz Pei nouv asil per sforttinats infants. E que ais gtist il bel e P admirabel, Co ch' ún regord da guerra po gúdar A sanch'ovra da pasch! — schi ot lodabel E nõbel aise stat da celebrar La grand' victoria delias pátrias armas Sainz' invlidar deis poverets las larmas — 350 — Cha quel bun spiert da pasch e bainvoglientscha Splendura vieplti sur tuots umans, Nel bain as 'lair as chatta plti beadenfscha Co fand ils malscuiduoss o ils tirans! La vita ha uschgliõ bler massa spinas Eir sainza õdi, rabia o invilginas. Eir vus, sains, chi dal ot annunziaivet La mort dei vegl e P alba d' tin nouv an, Vus sunerat sco già sunà avaivet A led e festas dei consorzi uman: Ma cha per tuot vos sun cuffort derasa, Pasch, spranz', amur portand in ogni chasa! Ed uossa ftiss a fin: ma in conscienza Quaist auditori amo stõgl ingraziar Per sia vairamaing granda pazienza: L' Abol Bardot non po co '1 admirar! Schi diraque grazia! a chi m' ais stat attent Ed uossa: Sii ils magõls 1 Viv' il nouvtschient! <Z. K- Qsper. •