Medicina da Scuola

Da Wikisource.
Joan Pitschen Salutz

Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VI.djvu Medicina da Scuola Intestazione 8 agosto 2020 25% Da definire

Nouva Relatiun Ils Psalms da David
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
Vol. VI

[p. 466 modifica]

Medicina da Scuola trâs Joan P. Saluz. Anno 16 Scuol 61. Tras Jac. Dorta & Andr. Saluz.

[f. 1b] MEDICINA DA SCOULA

SVOMMA da quai ch’in ilg sequent TRACTAT vain contenüed.

I.

NB. INFORMATIUN per ils Infaunts chi vaun à Scoula, per ngnir da lur Magisters ordinariamaing informads.

II.

Per la Iuventüm craschüda, ch’el . . . . sfa à Chiasa imprender à gnir in cognitiun d’ils cudeschs da la Biblia chi sun oder pudessan gnir stampads in nos linguack: Et chiapir la ziffra d’ils psalms & d’auters cudeschs d’ilg Veider & Nouf Testamaint.

III.

Per tuottas persunnas in qualunque . . . . . . . & qualited, las qualas giavüschan da savair . . . . . . . . . forma componer ünna Scrittüra: . . . . . . . . . . . gronds oder pitschans tuots mis in lur . . . . . . . cun las virgulas, puctums ù tittels.

NUOVA INFORMATIUN

La Prima Part.

Davart l’Informatiun d’infaunts chi vaun à Scoula.

Cur ch’ün va à Scoula per imprender à ler, schi sto el ilg prüm ouravant tuot imprender diligiaintamaing à savair e cungiuoscher ils custabs ilg a b c tuots, ils pitschens & gronds chi vengen scrits in questa forma.

Ils pitschens uschea


a b c d f g h i k l m n o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v x z. . . . . . . chi vain nomnad ipsalon . . . . . scrit in quista forma (y y)
. . . . . . ingiün custab, ne ha . . . . . . injün, co per ün (i) duobbel.
[f. 2b] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
::. . . . . . . . . . (1z) nun ais ün, mo dus custabs ün t et ün z. Et perquai nun . . . . . . . . per ün custab sulet.

Et ils gronds uschea:


A. B C D E F E G H I K L M N R S l’U V X . . . . . . . . . Z
Da quists custabs tuots vêgnan tsching . . . . . . . . a e i o u nominads
Vocals . . . . . chia dêge ün da quels sulet fa üna . . . . ba, ù vusch intêra. [p. 467 modifica]Ils auter tuots vegen nominads Consonents, perche da quels ingiüns, . . . un . . . . no plüs insembel, poun far . . . . . mo stouven saimper esser . . . . . . con ün ù plüs dals Vocals . . . . . . . . ., & con quels, ingual sco a sar ünna vusch. .

.: . Quist dessen eir quels chi . . . . . . . . . . els chi imprender bain tuot . . [f. 3a] . . chi sun compilgiads in la Biblia tuots.

A cognoscer la ziffra, chi s’fa ù ils custabs gronds, sto ün ilg prüm cognoscer, ché custabs végnen pro quella duvrads: Et lura, ché Iminchün da quels manaigia, & dett’ad inclér.

Custabs gronds vegnen à quella requisciun duvrads ils sequents: IVXLCDM da quels ha iminchün seis mainigiamaint & quantitet da seis innumber.

Ilg I manaigia & denoteicha ün. Ilg . V. denota . tschingk. Ilg . X . denota . dêsch. Ilg . L. denota tschinquaunta. Ilg . C. denota. tschient. Ilg . D. . tsching - tschient. Et ilg. M. denota. milli.

Aquia stoua oravaunt tuota . . . . far bain gnir tut à cour, & tngir . . . (Fehlen mehrere Blätter).

[f. 3b] Ünna soinchia, commüna, Christiouna Baselgia, chi ais ünna commu . . . . dals Soings.

10Remissiun d’ils puchiads

11 Resustaunza da la chiarn

12 Et la vitt œtuna. — Amen

La Secunda Part.

Da informar la juventúnna


per chi possen chönsch & leifmaing imprender à chiàsa à cungoscher la 25 ziffra . . . . . s’fa cun custebs gronds, la quella

. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
  4 Zeilen unlesbar


[f. 4a] . . .: chia da quista ziffra cun quels custabs gronds, cura chi vain mis la ziffra gronda avaunt, & la pitschna davo, schi ha iminchün sia valur & grandescha ilg nuomber, tenor sia quantitad. Mo scha ünna ziffra pitschna vain missa avant ün’autra plü gronda, saia da principi, oder in mez, û . . . . plü davo; schi vain quella saimper tratta giuo da quella chi sieuga, taunt co ais seis nuomber & valütta da quantitad sco our da quists subsequents exaimpels s’po chönsch vair, cunguoscher & chiapir

Quist. VI. ais sees. Mo quist IV. deck quatter, perche in ilg prüm vain . 1. mis Pro V. & fa sees: In ilg secund vain 1. trat giuo d V. & resta quatter. [p. 468 modifica]

Uschea . XI. ais desch & ün chi fa . . . ndesch, Mo . IX. fa dêsch main ün . . . . nouv. LV ais tschiquaunta & [f. 4b] tschinck. Mo. VL. ais tschinquaunta main tschingk, quai ês quaraunta & tschingk. DX. ais tschingtschient & desch. Mo XD. ais tschingtschient main desch MC. ais milli & tschient. Mo CM. ais milli main tschient, siond chia ünna ziffra pitschna auvaunt gronda impitschnescha saimper & vain tratta giuo da la gronda.

Uschea. Psal. IV. voul dir il quart psalm. Psal. IIX voul dir il ottavel psalm. XII ilg dudeschavel. XX. ilg vaingchiavel. IIXX. ilg daschdottavel. XXIX ilg vaing e novavel. LV. ilg tschinquaunt - et - tsching. CIX tschient e nouf. CXLI ilg tschient & quaraunt - ün. CXXXIX ilg tschient quaraunt e nof. CL ilg tschient e tschinquaunta.

NB. Ils capittels da la Biblia vengen eir in quel möd notads & cogn . . . .

[f. 5a] Exempli gratia, uschea:

qq. Quai ais novanta & nouf: parchè ch’ in lœ da la nolla ais ün ziffer chi ha seis nuom nouf: & et quel davaunt ais nouf gia désch, chi fa ils novaunta. Et in quel mœd pousch huossa leifmaing imprender à cognoscser & far la ziffra infin’à tschént, da tai sves, cun pauc auter t’informar.

NB. Cura chi vain trais ziffers insembel, zainza ingiüna virgula taunter aint schi manaja la prüma ziffra saimper ma tschient, la secunda désch, sco vivant és declarad: la terza & la plü davo, quai ch’ ell ais & quai ch’ella, cu. . ais suletta.

Exempli gratia; quista ziffra, 876. Qua s’ achiatten trais ziffers, chi nun haun virgula, u tütel taunter aint & auden insembel. Cun tuot denotat ilg prüm ziffer tschient, & siond u [f. 5b] 8 schi s’dischia otttschient. Lauter ziffer denota dèsch, & siond un set, schi airi Sett vota désch, chi fa settaunta. Ilg plü davo ais & vain nominad sês, cuntuot eis quella ziffra . 876. ott tschient & settanta & sês. Uschea chiapescha ilg reist.

Cura chi ais duas nollas pro ilg prüm ziffer, schi ais ilg prüm saimper, & vain nominad tschient, mo sco el ha seis nom & valütta. Exempli gratia in quist möd s’fa tschient 100, duatschient 200. trayatschient 300. quatertschient uschea 400. Et uschea va inavant infinna Milli.

NB. A fâr milli Stouan Saimper esser quaters ziffers, dals quals ilg prüm vain dit milli, û tantas milli, co el ilg prüm ziffer ais; lauter vain nominad tschient . . . . taunta gia co el ha seis nom, ilg . . . . vain nominad dêsch, eir tantas [f. 6a] gia dêsch, co el vain dit, & ha sia valütta. Ilg quart; & ultim ciffer s’disch quai ch’ el vain nominad, & pagia, cur ch’ el és sulet. Exempli grazia. [p. 469 modifica]

Quista ziffra, 1659; ais milli ses-tschient tschiquaunta-i-nouf. 1661 ais ses-tschient-sasaunt-un, nos millaisen d’inguon. In quel mœd po ün cun pauca fadia, leifmaing, & in cuort témp imprendar à cognoscer, co far, & tschantar la ziffra, ch’el a bsœng da svair.

ICUOSSA aise bsœng eir chia im . . . . chia fidela & zelusa persunna . . . . . . . . amma da udir, et chiapir sün . . . . . . preidgias, & ils lous chi vegnen da quellas citats, our d’ils cudeschs da . . . . . Biblia; Sco eir brickmain à ler cognoscer clet il cudeschs chi sun fats, ù . . . . . . . . fats stampar in nossa lingua [f. 6b] lous da la S. Scrittüra, chi s’chiatten in quels, mis per declaraunza, oder confirmatiun da la vardat; dad havair cognitiun, co quels cudeschs hagen nom, & vegnen designads cun ilg scriver, & quaunts chi hagien Capittels Cudeschs dalg Veider Testamaint sun da trais sorts, sco e Sieuguen

[f. 7a] Ils prüms sun cudeschs Histories 17.

Cudeschs da Moses 5

Noms scursunids Noms intêrs Capitels quaunts

Genesis 50 Exodus 40 Leviticus 27 Numeri 36 20 Deuteronomium 34 Josua 24 Jüdischs ù Mastrels 21 Ruth 4 prüm da Samuel 31 25 Secund da Samuel 24 prüm d’ils Raigs 1 secund dils Raigs 1. da la Chronica 20 30 2. da la Chronica 1 Esdras 1 Nchemias 1 Ester


Gen. Exod. Levit. Num Deu 1. Jos. Jud. Rut. 1. Sam. 2. Sam. 1. Reg. 2. Reg. 1. Paral 2. Paral Esd. Nche Est

ais

ais [p. 470 modifica]

470
Joan Pitschen Salutz
[f. 7b] Ils secunds sun cudeschs Poeties 5
Noms sunsnids Noms intérs Capitels quaunts
Job.
Psal.
5Prove.
Eule.
Cant.
ais Job. 42
Psalms da David. 150
Proverbis da Salo. 31
Eulesiastes 12
Canzuns da Salo. 8
Ils terz avels sun cudeschs prophetics:
Da queus sun
10Ilg prùm ils 4 Prophets gronds
Esa.
Terem.
Plont.
Ezech.
15Dan.
Esaias 66
Jeremias 52
Plonts da Jeremias 5
Ezecchiel 48
Daniel 12
ais
L hura sun ils prophets pitschens
[f. 8a] Noms scursnids Noms intèrs Capitels quaunts
Hos.
Joel
20Am
Hoba
Jon.
Mich.
Nach.
25Hab.
Zeph.
Hag.
Zach.
Malac
Hoseas 14
Joel 3
Amos 9
Hobadia 1
Jonas 4
Micheas 7
Nachum 3
Habacuc 3
Zephonias 3
Haggeus 2
Zacharias 14
Malachias 4
ais
30Summa da tuots ils cudeschs Canonics d' ilg Veider testamaint 39 & dils
Capittels, insembel cun ils Psalms 929

[p. 471 modifica]

[f. 8b] Cudeschs Apocryphi
Noms scursnids Noms intèrs Capitels quaunts
[f. 9a] Cudeschs dalg Nouf Testamaint sun da trais sorts
Ilg prüm sun 5. cudeschs Historics.
4. Evangelia.
Noms scursnid Noms intèrs Capitels quaunts 20
Math. Matheus ?
Marc Marcus 16
Luc ais Lucas 24
Joh Johannes 21
Acta Fats d' ils Apostels 28 25
Per ilg secund sun scrittüras Doctrinalas:
21. Epistolas Apostolicas
Dalg Apostel Paulus 14.
Rom à' ls Romauns 16
1 Cor 1 à' ls Corinthers 16 30
2 Cor 2 à' ls Corinthers 13
ais
Tobias 14
Oratiun da Manasses 1
Juditta 16 5
Baruch 5
Adjectiuns pro Daniel 3
ilg terg da Esdras 9
ilg quart da Esdras 16
Adject pro Ester 6 10
1 dils Machabæers 16
2 dils Machabæers 15
3 dils Machabæers 7
Sapientia da Salom. 10
Ecclesiasticus oder Jesus 15
Sirach 51
Tob.
Or. ma.
Judi.
Bar.
Adje Dan
3. Esd
4. Esd
Ad. Est
. . . Mac.
. . . Mac.
3 Mac
Sap.
Eccles.

[p. 472 modifica]

472
Joan Pitschen Salutz
[f. 9b] Gall à’ ls Gallatter 6
Ephes à’ ls Ephesers 6
Philip à’ ls Philippensers 4
Coloss à’ ls Colossensers 4
51 Thes. 1 à’ ls Thessalonicen 3
2 Ths 2 à’ ls Thessalonicen 3
1 Tim 1 à Timotheum 6
2 Tim 2 à Timotheum 4
Tit à Titum 3
10Phil á Philemon 1
Hebr á’ ls Hebreers 13
Dalg Apostel Jacobi 1
Jac … Jacobus 5
Dalg Apostel Petri 2
15
1 Pet … Prima da Petri 5 ais …
2 Pet … Secunda da Petri?

Dalg Apostel Johannis 3

[f. 10a] Lucifer, Sathan, Belzebub & c.

Nuoms da masculs sco sun Andrea,

Johannes, Jacobus & c.

Noms d’ officis gualmaing pro nuo . . . Mastral, Iürader, Cheu d’comœn, Convid, Mascalg. Et in las guerras: Generals, Colonels, Capitanis, & c.

Noms da nœblias: Plantauns, Sali . . . . Viezels, Môurs, Saluts & c.

Noms da femnas: Anna, Maria, Catarina & c.

Noms da las parts d’ ilg mund quals sun: Asia, Affrica, America, Europa

Noms da raginoms: Francia Austria & c., da Düchiadis, republicas, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., sco sun Basel, Turi, Curia . . . . . . . . . . . Fuentes . . . . . . . . . . . . . . . . da Comüns Laguin, Guarda, [f. 10b] Scuol & c. Da maars sco sun ilg Màr . . . cean, Mediteran, Adriatic, Baltic & c. Flums, quals Sun Æn, Rhain, Tonna. Cuolms, cioe: Alba, Flöa, Barninna & c. Munts Muots, & Alps sun pro nuo blers da partuot, & cun divers nuoms, ils quals tuots végnen nominads Nuoms agiens & propis. Ngniond quels cun custabs gronds scrits in lur debit lœ’ schi su . . . . üna chiarta û scritüra ün fitamaint & al scrivaunt ün hunur: sco las listas & cardellas sun ad ün Artischaun un scrivloez da [p. 473 modifica] sia lavur. Mo fallond aquia ün scrivaunt & circa ilg lœ, & circ’ ilg möd da metter ils custabs sea gronds, sea manüds, ais lura quai mala insaina, je visibla, & infallibla, da groba ignorantia u da trida negligentia, u d’amasduos insembel

Par ilg quart & per ilg plü davo, dess eir quist bain ngir observad, chia in [f. 11a] . (Fehlen mehrere Seiten) . . ., zainza chia ingiün auter ans possa cumandar inguota

Tras gratia da Dieu eschens rivads vitta & sandad, infinna quist praschaint dy, in ilg qual nuo suainter l’isaunza da noss prûs vêgls, usita da infina huossa, sulain müdar & meter nos convids, ù redschamaint da Comün. Dieu volgia imprastar gratia chia quels chi vengen, possen in tal möd far e satisfar a lur ofizi, chia tras quai, Dieu vengia glorifichia, ilg honorad Comön vengia bain & cun justia regulad & gubernad, & chia els & tuot honorads vschins hagien hunur & üttel la davent

Huossa honorads Singuors, eschad ids vinavaunt, & havai büttadora Convids (suainter l’üsaunza diminchia Camön, vain eir manzunad ils oficis, se . . . . . . . . sees, dals dudesch, ch . . u d’Comön bursôrs, oder auters) co ais, ilg [f. 11b] N. oder N. & cun el oder els, insembel era mai. Taunt co chi partengia alg honorad N. sun eug cun vo insembel da quel medem parair; perche el es ün hom inclegiantaivel, sabi & prudent, ilg qual sa bain redscher sia chiasa, & auters, nū ais dubi ingiün, chel sapia & vengia à redscher bain eir nos honorad Comön, cun contenteza d’ùn & scodùn. Quaunt lhura chi partengia à mai, reconguosch eug bain vossa amur & benevolentia vers mia persunna; permur dalg qual eug s’ ingrazg realmang & da cour, reist oblig dad amur, servir, & ammussar recontschaint, tuot ilg temp da mia vitta, brick deck via da tuot ilg intêr Comön, mo eir via da vuo tuots, ùn & scodùn, ingiùn reservâ & tut oura. Impro aisi à vuo zuond bain cognoschaint, chia ilg honorad Comön nun ngis ad eser satisfat cun mai, mo manchiantad: [f. 12a] perche eug sun ünna persuña da dyts bain blers, mo da scientia pauqua, nhaig bsöng da ngir redschüd dad auters, ilg servezen dals quals eug manguel, cur eug nhaig da far qualchia fatschenda, dad alchünna consideratiun; ne sun bastaunt da savair redscher auters, taschiar ün intêr honorad Comön. Cuntuot per chia ilg honorad Comün nun sea manchiantad, s’vœlg eug havair ruguad, vo vœlget in meis lö, bütar oura ün auter, & metter qualchün chi sea plü bain parschurgiad co sün mai. Cun quai völg eug à Dieu ruguar, ch’el völgia cun ilg ölg da sia misericordia da Bab, guardar sur tots nuo, benedir noss honorad Comün, vossas honoratas persunas, tuottas honoratas chiasadas, cun quels chi vengen in offici insembel, cun temporala & æterna benedictiun, tras Christum Jesum Amen. [p. 474 modifica]
[f. 12b] Sieugan huossa sùn la conclusiun trais fidelas admonitiuns

I. Admonitiun
Via d’ils Magisters da Scoula chi mossen.

Ilg prüm deiv’quist savair,

Sch’vuo vlai bain informar.
Metter bun fundamaint,
In tuot ilg vôs mussar,
5Schi stai bain savair sves,
Aunt co mussar ad auters,
Tuot quai ch’imprender den,
Sean vos ù dad auters.
Uschlœ ais quist per tschert
10Chia quai chia ün nun saa,
Ad ingiün po’l mussar,
Schel bain fuos fick ludâ.
Che nüz ha ün da quai,
Scha bain ch’lha ün grond nuom,
[f. 13a]             15Ne ha però ilg fat,
Et ais schorfnad dalg puom.
LURA cur vos sculars,
Las lezchias dischen sü,
Cun lêr ù custabiar,
20Eir exponir ù plü.
Guarda quai pro zuond bain,
Sün tuot manüdamaing,
Chi nun pilgen ’lg adüs,
Da dir sü fausamaing.
25Sch’vuo quai laschad dvantar
Da prüm in naun contün,
Schi ha sgür vos mussar,
Vn fundamaint da füm.
Els nun imprendn’indret,
30Mo vaun fick ad errur,
Et vuo tras quai survngi,
Eir brichia grond’hunur.
EIR quist nun smanchiarai,
D’algs mussar ad urar.
35Chi sapchian ilg BAB NOS,

[p. 475 modifica]

[f. 13a]                 Chia Christ ha vlgüd mussar,
Eir ils commondamaints,
Dèsch, da Deis dats à nuo.
Cun cretta dals Apostels,
40Et auter plü la pro.
Say’aunt, davo mangiar,
Alvar, yr à durmir,
Et autras urazgiuns
Quai tuot sapchian prompt dyr.
45Quai main’à vuo grond laud,
Et ad eus üttel pro,
Et ngi tras quai amads,
Et hoz & qui davo.
BRICK main tngai ad imaint,
50Da metter stüdi grond,
Ilg Catechismus tuots
’Lg imprender, pudiond.
Plü bod chia dvantar po,
Mo bain à pauck à pauck,
55Els imprendan suot vusch,
A vuo digien da daut.
[f. 14a]            Cun ardimaint chi possen,
Eir in Baselgia dyr,
Chia tuot sa smüravalgia,
60Ingiün hagia da ryr.
Da quai s’alleigra Deis.
Sco eir brick main’ls Aungels,
Et eir tuots vairs fidels,
Lauden à Deis brick staunguels.
65ULTIM vai da guardar,
Da tngair bain disciplinna,
Chia vossas Juvnas plauntas
Nun vengen da ruvinna.
Mo stetten in mastria,
70Taunt in, co our d’la Scoula,
Chia ’ncontra vos commond,
Ingiün ün pê nun smouva.
Badaischks intanter els,
Sean alvads davent,
75In pasch chi viven tuots,

[p. 476 modifica]

Invidas ù gugent.
Bragirs in ingiün lö,
[f. 14b]                 ’Dad’eus? chi s’ auden brick,
Dir mal, ne sa smorvar,
80Nun ascien brick ün zick,
Scha quai da vossa vart,
Con fay ngivet á far,
Schi ngi vuo in tuots fats,
Zuond bain sgür á mussar.

II. Admonitiun.
Via dals Sculars chi dessen imprender.

Juvens & juvnas bain,

Tadla qui quai cheug s’ dy,
Vlai vuo à Deis plaschair,
5Vantüra havair qui
Schi stai havair dalet,
Da cunguoscher seis plæd,
Chi s’maina grond cuffort,
Surleifgia tuot ilg læd.
10Quel à cunguoscher bain
Schi stai vuo savair lêr,
[f. 15a]            Lg qual fat da natüra,
Nun po Savair ilg pêr.
Mo quai à pudair far,
15Vain Scoulas sü drizad,
Chia d’quai ch’ün hagia bsöng,
Poss’el ngir informad.
Cuntuot seat diligiaints
Ad ir à Scoul’à temp,
20Et suffrir eir bain bler,
Cumbain brick zainz’astent.
A voss Magisters tuots,
Seat obediaints,
Eir à voss padernuors,
25Et tuots voss buns paraints.
In Scoula seat quaits,
Las lezchias imprendai,
Chi sun dat sü d’imprender,
Da voss Magisters d’fay.

[p. 477 modifica]

30Nun stad bler á favlar,
Cun guardar vi’ e naun,
Guardad sün vossas lezgias,
[f. 15b]                 Et ’ls cudeschs tngai in maun.
Cungnuoscher dei vuo ’lg prüm,
35Dalg a b c ’ls custabs
Tuots, chia vuo sapiat bain,
Co quels vegnen nomnads.
Lhura á custabiar
Cun ünna sylb’ù plüs
40Indret á metr’insembl’,
Pilgai ilg prüm adüs.
Finna ch’vuo nun savai,
Indret bain custabiar;
Schi nun giavüscharai,
45A lêr da s’far müdar.
Aunt co ngir sün lg Tudaisck,
Chiapy bain nos Ladin,
Usche vain vos imprendr’,
Ad ünna bunna fin.
50Magisters da las Scoulas
Lur plæds deivs bain tadlar,
Lur buns avisamaints,
In tuot desset sgundar.
[f. 16a]            Las lezchias imprendai,
55Mo saimper deck suot vusch,
Nun dâd cun quai á vuo,
Ne eir ad auters crusch.
Da dmandar nun tmarai,
Cura chi ma bsöng fâ,
60A chi s’infuorma dfai,
Schi sapchiat eir grond grâ.
Urar imprendai bain,
Et Catechsimus pro,
Prompt da savair dis tuot,
65S’ mattai fick la davo.
Seat modests in giassas,
Cun vos yr, & tschantschar.
Nun yd currond, salgond,
Saimper cun bler bagiar.

[p. 478 modifica]

70A chiasa bain guardaa,
Sün voss cudeschs gugent,
Recupera las lezchias,
Cun stüdi & suvent.
A preidgia s’daleta,
[f. 16b]                 75Dad yr & da tadlar,
Ilg plæd da Deis gugent;
Nun ngiv’a s’inrüglar.
Deis vos Babuns, Magisters,
Vegnen à s’amar zuond,
80Vuo eir vantür’havair,
In quist & l’auter muond.


III. Admonitiun.

Via da padernurs, & quels chi dessan far yr ils lur á Scoula.

Che vlai ch’ eug dig’ à vuo, fidels, pruß padernurs,

Chi giavüscha a vuo, & ’ls voß grondas hunuors?
Che möd vlai vuo chiattar, à ngir à voß desseng?
Chi guard’in quai sülg mond, ais orb p tschert eug teng.
5Vlai hunur congiüstar, à vuo et ’ls vos cun fuond?
Judeus, Törcks, Tarters, faun ingual quai in quist mōnd
Lai hunur conjüstar, cun survngir daners blers
Törcks Tarters faun eir quai brick main eir ils Judeus?
A ngir ludads dalg mond, pisais chi sai hunur?
10Zund blers haun quai survngid, cun grond’ lur tuorp & zngur.

Cur ch’ ün quai tuot survngis, ais el forz’per quai melg?
[f. 17a]   Ch’ ün auter infidel? Niaunck per ün chiavelg.
Sch’vuo vlai esser fidels, sco eir chiars filgs da Deis,

Schi stai guardar ilg prüm, quai chel comond als seis!
15Scha vuo saimper guardai, deck quai chi plasch al corp,
Nun eschét sco quels dsura, dalg tot in vos fats orbs?
Chi es dret Christiaū, schi po’ l quai chönsch savair,
Che quel ans ha mussad, pertuot in seis plæd vair.
Seis Raginom ilg prüm, ordvart tuot dens tscherchiar,
20Per Nuo et eir ils Noß, sulet da congiüstar.
Aint in ilg plæd da Deis, ans vain quel mis avant,
Quel fâd imprender vuo, chi ais voß chiar uffaunt.
Nun desset tmair da spender, à Scoula palgs far yr,
Er che chia qua vain spais, pissar chi veng a prir.

25Judas veiva quel spiert, d’quel sen nun sarad mâ,
[p. 479 modifica]
Ch’ün tal infernal spiert, s’chiatta in voßa chia.

’Ls infaunts pro mai lascha ngir naun, disch nos Singur
Siond ilg raginom, da meis bab tschert eir lur.
Deß raba impedir, à nun vulair quai far?
30Schi che ma ais quai auter, co Christ vulair spredschar?
Par auters fats vauns, vöds, suvent nuschaivels pro,
Spandains gialgardemaing, ne’ ns impissain brick co,
Schnuo quai nun vulain far, per ils nos chiar ufants,
Schi co nun desnuo ngir, nomnads pêrs co pagiauns?
35Cur nos mual ha bsöng, da ngir mis cuost per ell.
Chün sparngia lura cuost, ingio vain chiattad quel?
Huoi! deß nuo tngair main quint, da ils noß chia[r]s infauns?
Cuntot ô padernurs! pilgain quai bain à cour,

Ne tü, ne eug, ne, plü, savain cura ün mour,
[f. 17b] 40Lura quint stip stains dar, co nuo chiá hagen tngü,
Davart il areist tuot, & d’ noß uffaunts da plü.

Schnuo ’ls hagien informads, in tema da Deis trats,
Cun ils far yr à Scoula, & eir dals auters fats.
Schnuo vain quai manchiantad, per sparngiar noßa Raba,
45Schi fuossens pouvers Nuo, sch’ bain rick fuoß la bragiada.
Tuot sparngar nun ais bun, & tuot dsfar mal nun ais.
Judas eira sparnguoß, Maria dsfond h’vet ’l brais.
Imprender voß uffaunts, intaunt ch’ ais temp schi fad,
Ingiün fidel da quai, nun s’ha maa inrüglad.
50Ilg cuost quel nun ais grond, mo grond l’ hunur et ütel,
Quel chi nun tscherchia quist, nun ha brick ün bun tüttel,
Magisters Sculars, völgias Deis benedir
Da pertuot tanter nuo, las Scoulas far schflurir
Chia noßa juventüm, Vengia bain informada,
55Crescha in pietad’da tuotta sort d’bragiada.
Chia Deis glorifichiad, vengia d’ün & scodün,
Tenor ilg seis soing plæd, splandur’eir quella lgiüm.
Chia la Baselg’da Christ, crescha saimper in flur,

Noß salüd promowüd, & da Deis sy’ hunur. Amen.


[f. 18a] Votum Authoris ad Deum.

Sieugua huossa sün la Conclusiun, ün Giavüsch cordial, dalg Authur, via Deis.

O JESU Christ, vair filg da Deis,

Exauda quist ilg chiaud rö meis.

[p. 480 modifica]

Tengia quint d’nossa Engadinna,
Parchürans da tuotta ruinna.
5Fa splendurir teis plæd sur nuo,
Et rasalg oura eir utruo.
Quel ais ilg mez da nos salüd,
Scha tras teis spiert das ilg agiüd,
Exauda Deis tras teis filg chiar,
10Teis spiert ans völgia cuffartar.
Tü esch sulet ilg noß vair Deis,
Ilg Bab, & ’lg Filg, cun ilg Spier seis.
[f. 18b]            D’Essentia ün, Persunnas Trais,
Senger, & Raig, da tuot ils Raigs,
15Da tuot nos cour, nuo t’adurain,
Pro tai, ch’tü’ ns mainas no spetain.
Baut völgias pro nuo t’aprosmar,
Da qui in Tschel pro tai ’ns manar,
A qua t’ludar ch’nuo possen saimper,
20Et t’adurar cun ’lg dret attaimper.
Da tuot meis cour quel meis rö ais,
D’ün bain contschaint in nos pajais,
Vair amatur da tuot fidels,
Vain eir amad da tuotta quels.
25Scha qualchün fuos d’auter parair,
Alg müda Deis ilg seis vulair.
Ch’nuo tuots sco nembra da d’ün corp
Aint in tuot bön sean adacort.
Taunt ch’nuo vivain, aunt co murir,
30E lhura tuots insembel ngir.
Pro tuots tschernüds & Aungls buns,
Da Deis giudair in tschel tuots duns.
Amen, amen, exauda Deis,
[f. 19a]                 Tras Christum ilg Salvader meis,
35Laud, & hunur sea à quel dat,
Huos’& in tuot æternitad.

Amen.
Soli Deo gloria.
Finis.