Passi dei Promessi Sposi in ampezzano

Da Wikisource.
Alessandro Manzoni

Bruno Apollonio Passi dei Promessi Sposi in ampezzano Intestazione 25 marzo 2016 50% Da definire

Che chi dói descrite de sora i stagése là a spietà calchedun, l ' èa 'na roba tropo evidente, ma chel che pì i a despìagiù a don Abondio l ' é sta a dové s' incòrẓe, par zerte ate, che chel ch' i spietàa 'l èa el. Parchè, al vede a vegnì, colóre i s' aéa vardà inz' el mus, alzando ra testa con un movimento che se vedéa che dute dói inz' un colpo i avéa dito: 'l é el; chel che stagéa a cavalòto el s' aéa alzà in pès, tirando ra sò giamba su ra strada; chel outro el s' aéa destacà dal muro e dute dói i ẓia incontro a el. El, tegnèndose sempre el breviario davante davèrto, come s' el lieṣése, 'l alzàa i òce, par spià ra mòses de colóre; e, a véde ch' i vegnìa propio incontro a el, inz' un colpo i é pasà pa ra testa mile pensiere. El s' a domandà alòlo in prèscia a el steso, se, tra i bràve e el, fóse càlche strada da ẓi fòra, a man dreta o a man zanca; e i é vegnù in mente alòlo de no. El s' a esaminà in prèscia, se 'l avése pecà contro calche potente, contra calche vendicativo; ma anche in sto riguardo, el testimògno consolante de ra coscienza el lo fegéa sta segùro: i brave però i ẓia sempre pì pède e i lo vardàa fis, El 'l a betù 'l diédo indize e 'l médio de ra man zanca inz' el coléto, come par sel comodà; e, fin che 'l ẓiràa chi dói diéde intór el col, el voltàa intanto el mus indrio, el storzéa ra bocia e 'l vardàa co ra coda de l' ocio, fin agnó ch' el podéa, se ruàse calchedùn; ma el non a vedù negun…; can ch' el s' a ciatà de fronte a chi dói galantòme, 'l a pensà inze de el: són ca nos; e 'l s' a fermà inz' un colpo. - Sciór curato, 'l a dito un de chi doi e intanto el i a impiantà i òce in fàza.

- Ce comandào? - 'l a respondù alòlo don Abondio, alzando i sói dal libro, che 'l i é restà spalancà inze ra mas come sun un letorìn.
- Vos avé intenzión, 'l a continuà chel outro,…

eh via! Ce vegnìo a me rompe ra testa co sta fandonies? Fegé de sti discorse tra de voṣòutre che no saé meṣurâ ra paròles; e no vegnì a i fei con un galantòn ch' el sa quanto ch' eṣ val. Ẓì là, ẓì là; no saé chel che digé: ió no m' impàzo con toṣate; no voi sentì descorse de sta sorte, descorse par aria.

- Ve ẓùro...
- Ẓi là, ve digo; ce voréo che fège d' i vostre zuramente? Ió no entro: me lào ra mas. E el se res sfreàa, come se 'l reṣ lavàse da sén.

Ah! 'l é morto donca! el sin è propio ẓù! 'l a esclamà don Abondio. - Vedéo, fiói, se ra Providenza ra ra ciàpa a ra fin zerta ẓènte. Saéo che l' é 'na gran roba! un gran respiro par sto pór paés! chè ca no se podéa pì vive con chel là.

R' é stada un gran flagél sta peste; ma r' è stada anche 'na scóa; r' a spazà via zèrte tipe, che, fiói miéi, no sin liberaón pì:…

- Ah! el digéa dapo inze de el don Abondio, can che 'l è tornà a ciaṣa: - se ra peste ra fegése sempre e par duto ra robes inze sta maniera ca, saràe proprio pecà a n' di' mal; quaṣi quaṣi ghin voràe èse una ogni generazion; e se podaràe sta' a pate de r' aé; ma guari, veh…; e Renzo 'l a vorù che i (i fioi) 'mparàse dute a lieṣe e scrìe, digèndo che ẓa che r' èa sta birbonada, i aéa da profità anche lore.

El bel l' èa al sentì contà chel ch' i èa suzedù: e 'l fenia sempre col di' la gran ròbes che 'l aéa imparà par se rège mèo dapo'.

- Éi imparà - el digéa – a no me béte inz' i bordiéi: éi imparà a no predicà inze piaza: éi imparà a no alzà masa el comedón: éi imparà a no tegnì el martel de ra portes inze man, can che là dintorno l ' é de ra zènte co ra testa ciouda: éi imparà a no me tacà 'na ciampanela

inz' el pè, ignante d' aé pensà a chel che pó suzéde. E zento outra robes…; e ió - ra i a dito un dì (Luzia) al sò moralista, ce voréo che èbe imparà? Ió non son ẓùdà in zerca de ra disgrazies: eṣ é vegnùdes éreṣ a me ciatà me. Se però no vorasà di'…che 'l me sproposito sée stà chel de ve voré ben e de me promete a vos…, i é vegnùde a ra conclusion che…can ch' eṣ vién (ra disgrazies), o par colpa o senza colpa, ra fiduzia inz' el Signor ra 's fêsc pì leṣiéres e ra 'ṣ rende pì utiles par una vita pi bona.