Poesias (Lombardin)

Da Wikisource.
romancio

Justinian Lombardin 1899 Poesias Intestazione 25 ottobre 2015 25% Da definire

Poesias da P. Justinian Lombardin da Müstair



P. Justinian Lombardin da Müstair.

I. Part.

1. Al s. Bambin.

Eschan qua per ta salüdar,
0 char e dutsch Bambin!
In üna stalla ais tia chüna,
Tia glüm eis la clergiüna,
II muel teis vaschin.
3. A devaintar noss salvader
Ta ha commos P amur,
Clri non less perquai ta amar,
Bain da viver saimper bramar,
E d'urar con fervur?
Jò da chel sün terra gnittasch, 4. Oz aduran tai ils pasters,
Del mond eisch tü patrun, Con els eir nti roain:
Serafins ta venereschan, Noss pechats a nu perduna,
Tots ils atinguels ta serves/dian, Del bos-chin ils früts ans dtina,
Las nüblas sun teis trun. > Sajür ans meldrarain! —

2. In onur da S. Jusepp.

Scha tü saun e bain voscli viver,
Eir ad üna mort beada rivar
Pür sün s. Jtisepp confida,
Senza dubi el ta jüda.
— 112 —
2. El il spus essendo da Maria,
Qual per bab da Jesus ün tegnia,
Cur' el da roar ailch sa degna,
El sajür eir quai obtegna.
3. Cur' vers chel tia orma brama,
Vegn il figi con sia mamma,
Tü posch spirter in allegria
In lur soncha compagnia.

3. Al s. Bambin.
1. Aungels chauntan nell'ateza:
„Pasch in terr'e gloria in ehel."
Et ils pasters sa strameschan,
Ma d' ün aungel els inreschan,
Cha naschü sia Manuel.
2. Plaun algrezia els festinan
Per salüdar il Bambin,
Nel presepen els l'aduran,
Da dirasar els procuran
La vegnüda del Divin.
3. Sco ils pasters in gianuoglias
Fevan lur aduràziun,
Lain eir nu a lur exaimpel-
Al Babin in cha e taimpel
Bainvegnir con devoziun.

4. La soncha nott.
1. Quieta nott, soncha nott!
Quiet il mond, dorma tot,
Be il nöbel sonchissem per
Sta in dutsch inefabel piser
|| Pel sonchissem infant.
 2. Quieta nott, soncha nottl
Co sunan da pertot
Be dels Aungels Alleluja,
Ans annunzian l’ algrezia
II Messias eis qua.

— 113 —
3. Quieta nott, soncha nott,
FigJ da Dioti, noss cuffort,
Pasch al mond vosch acordar,
Spendraschun qua operar:
|| Jesus, o nossa salüd! ||

5. Congratulaziun.
Al Jutiilant (P. Paulin) dcdieliii

Per amur et per grii.
Diou s' prepara bain,
Sco pro David nu legiain,
Laud e gioria dals infants,
Perfin dals pitschens e lattants.
Perquai in quist grond di
Gnin eir nu infants da qui' —
Saintind dalett grondissen
Per laudar Dioti l’ Attissen,
Cha El a Vus la grazia det
D' esser tanter taunts elett,
Da rinovar la Prinriza
Tras solemna Secondiza.
Tschincaunt' onns stin gia passats
Buns e naschs e travaglats,
Onns da pasch et onns da guerra,
Sco solan vgnir sün quista terra.
Nu esehan qua per s' gratular
Siilla festa da quist di,
Et da cor d' As ringraziar
Per tot il bain gialdü.
A voss' üniilta non foss gradi,
Sclia less tots merits quintar sü;
Ma quai rovains da s' rigordar eir
Da tots scoiers oz prol altèr.
Taunt dals vivs sco eir dals morts,
Dals bravs insemel cols malscorts.
Eir in nom da quels,
Ch' in trent' onns Vu vais scolà,
Mossond zelus ad els
— 114 —
Da s'far per saimper ventürà.
Diou, chi, 's ha fin ossa custodi,
As metta pro da di in di
Novas forzas, nova vita,
Però usche, cha saimper sita
Il bainplaschair da quel compli,
Pel qual Vu vais taunt löng vivi.
Et cura vaun voss dits vers saira,
As riva in chel la prümavaira.

6. Gratulaziun.
1. Chi sia oz sia festa 3. L' ingraziain pella premüra,
Havain nu jent dtildi, Cha pella scol'El s'da,
Perquai ans gnit in testa Roain, sia amur eir düra
Da gratular quist di. Pels pitschens saimperma.
2. Nu al giavüschain fortüna 4. Per nossas negligenzias
In qtrist e I' ater mond, Al roain nu per perdun,
Containteza eir adüna D'augmaintar nossasscienzias
Sco eir sandà da fond. Eis nossa impromischun.

7. Il Mai.
1. La naiv eis svanida, il nübel e frai,
Con leva passida s' asprosma il Mai,
II Mai allegraivel e bel da colur.
Las fluors sa svilupan, dirasan odur,
La prada verdina, cler eis il solai,
II muel resüsta e rupeta il chavai.
2. Fontaunas sa rivan e buorlan in at
E tot la natüra s' allegra del chad,
Utschellas nell' aria svolan chauntond,
IIs pes-clis dellas auas bandunan il fond,
La fögla sa riva, la bosch' eis in flur,
In mongias cJiamischas vaun paur e signur.
I. Onns et onns passettan,
Sun in fossa sepulits,
Onns et onns ans spettan,
Et retschaivan noss salüds.

— 115- —
8. Bimaun.
3 Taimp e chel ans favuresclian,
Combels sajan noss tablats, l
Glieut et muel benedescha
Fin cha tots sun sadulats.
2. Ün da quels eir oz sa riva 4. Bainpajonta sja la faira,
0 ans sajasch bainvegnü, Saun, allêer viva tot,
Viva bain, o viva, vival Cur ariva tia saira,
Fin eir tü eisch sepuli. Dschainnu: „Grazia, bunanot!"

9. La val Müstair.
1. O bella val Müstair!
Tü lö da mia chüna,
Tü lö da meis plaschair,
Am eisch solai e glüna.
2. La val eis lunga schi
E bella Ja cultüra,
Seis munt eis imbeli
Con guad e con pas-chüra.
3. Fontaunas buorlan sü
Lur cleras frais-chas auas;
II Rom, chi hatin impli,
Ais plain forellas blauas.
4. Ün chel serain e cler,
Ün' aria saun' e püra
Invüd' al forester,
Cha el da nov respira.
5. Ün pövel scort e prus
Seis sett comüns vivainta,
Ün pövel lavurius
L' intera val sustainta.
6. Perquai, o val Müstair,
Am sajas dechauntada;
Implit ün soncli dovair
Con ta havair laudada.
1. Saintas tü il vent e frai
Or da val Avigna?
Nüblas zoppan il solai,
Glatsch incruosta flüm e lai;
Stain, o stain pro pigna!

10. L' inviern.
2 Senza pavel ais l' utschè,
Naiv infin süsomma.
Mats con cliantar ans jüdai!
Sün las schlittas nu roslain,
Fin il cuc ans cloma.
116

11. Chanzun della conclüsiun della scola.
1. Oss' adiott, o chara scola tü!
0 scola tü, adiou!
I sa fina, oz eis l’ ultim di.
0 scola tü, adioti!
Diou sa, cha nti da cor t' amain,
Ma eir da posar nti bramain,
0 scola tü, adiou!
2. Oss' adiou, eir vu magisters chars!
Magisters cliars, adiou!
A vu cloman aters grevs affars.
Magisters chars, adiou!
Diou sa, cha nu da cor s' amain,
Perquai da cor nu s' ingraziain.
Magisters chars, adiou!
3. Oss'adiou, eir vu cusliers stimats!
Cusliers stimats, adiou!
Sco bab ans hauat surveglats,
Cusliers stimats, adiou!
Sur nu voss ögl patern tegni,
Da Diou as vegnia tot rendü!
Cusliers stimats, adiou!

12. Chanzun del fabricant d' uras.
Ün tirais, cha sun, taiclai, Fa foras e forinas,
Fetsch uras da parai, Mett' sül cheati brunsinas,
Vegn eir a chatscha Dischond cha temp chid è
Sün uras da busatscha. Con battar cul martè.
Jati fetsch bain er jjnjax sco ün ticcatacc
Zond uras da cuclèr, Chi penda jo sco'l piz d'ün fracc,
Con zaderuns lapro, Va saimper via e naun,
Scha quai esser sto. Aquà dabott, allà zond platin,
Fetsch rodas, chi sa mordan Tenor cha P ura ais
Sco glieut, chi non s'accordan, Fatta dal Signur urais.
Fetsch crötschs e fetsch guottinas, Tü vezasch con teis öls
— 117
Sün corduns ils paisaröls,
Ils quals ün sto trar sü,
IschJia non va P ura plüv
Con sruoigiarins, chi tunan,
Cura bod a messa sunan.
Ils zegns non bain duldits
Avaunt nria lanchüna,
Stun jau a sez adüna,
Non stim ne bovs ne trinias,
Ma pigi in maun las limas
Las zaunguas e la lupa
Teraders, tuorn e clupa,
Barschuns e resias finas
E da tottas sorts maschinas.
Ctin marteins e marteuns,
Dun tunins e dun tununs,
Storsch pletin e filfiers
Guliv et traviers,
Fetsch radond da chal
Pellas uras il spiral.
Jau sun eir fabrichader
Dal grond e pitschen zader
Et quai sa sa,
Cha fetsch tot bainmarclià.
D' uras, chi vatm nüglia,
Sun jati il rizzadur
Sumaiglond al confessur,
Qual davent las mendas pigia.

13. Chanzun del chilgèr.
1. Mi' arma sun las süblas,
La truvna meis furmers,
Mi' ovra sun las stiblas,
Sandal e salzers.
2. Al prüm am sttin sajürar,
Chal pe non saja stort,
Ulura pür masürar
Schal saja luiig o cuort.
3. U schüblar ma compogna,
La zoplia eis meis trun,
U strniher mia chonna,
Ün rai am par' cha sun.
4. Jau taigl barbiou e sola
Or pels et or cliirom,
Ma britsch cha jau ingola,
Sco fet Crispin cul nom.
5. Clrirom quel stuni tunar
Con ün ctiriüs martè,
Ureglias fetschi sunar
Et saltar il charvè.
6. Ulura stuna cusar
Ctin saitlas e cun trà,
Con tocs las solas spusar,
Guottaintar quai sa sa.
7. Schi meis master am plascha,
Jau sun la prò containt,
Scha nair eir sun da rascha
Meis cor, qu»l eis alb aint.
8. Evviva compagnia,
Evviva noss mastèr,
Abass falegnom, la signuria,
Signur sun jau chilger!
9. Dad aters ma distingua,
Herr Maister eis meis nom;
Bain disch ün'estra lingua:
„Tü eisch ün falegnom."
— 118 —
14. Sü et inavaunt.
Sü et inavaunt, ne gob ne zopp,
Jain gulivs alleers, topp, topp, topp!
II solai eis gni, il di eis cler,
Nu turnists aleers jain or' a pêr,
Noss ingign mossond e noss inclet,
He! dar zads e salts eis noss dalet.
La campagn' e bos-ch' eis verd,
Nu compain or chà sott chel avert,
Nti saltain in at sur crap e saif,
Eir schid eis amò chauola naiv.
Sco s-chirlats raivain£sün__bos-chs e mürs,
Eschan da pertot sco els sajürs.
Pür chal vegna l' ester inimi
EI sarà da nu soldats venschü!

II. Part.

1. P. Paulin.
Dopp havair segnà in fossa Quals seis pled serius udivan,
Quatter cient da sia scossa, Pac sarà, chi haun vivi.
Ais il paster eir segui; Vegn il di, qual tots raduna,
Ater taunts amò, chi vivan, Cura cler la tüba suna.

2. P. Joh. Chrysost. Ruinatscha.

Sco üna fluor eis el creschti, Eis quista fluor smarida,
E sco ün aunguel hal vivi, E quist aunguel, quel sgolet
Da mamma e da fratliaunza Pro seis Diou con grond dalet;
Lur dalet e lur speratmza. Perqtiai paraints as consolai —
Appaina mez creschüda E seis exaimpel imitai! —

3. Carl Andri.
Laschai il plonscher ossa Ma l' orma eis in chel;
Et süaintai voss öl: Et quista mia sort
Meis corp schi pos' in fossa, As sia ün sonch cuffort!
— 119
4. Joh. Battist. Flura.
Separaziun eis nossa sort,
Ans ravezer nossa spraunza;
Sün üna buna mort
Segua resüstaunza.

5. Caecilia Grond.
Ad üna vita innozainta La matta non eis morta
Segtia üna btina mort, La dorma be bainsclii,
Ell' ingüna tema sainta, Ün- aunguel in chel la porta
Eir scha '1 temp eis cuort. Infin sül ultira di. —
6. Sülla fossa d' ün juven.
Ün aisel matt Frequaint nel taimpel,
Dal mond ritratt, Qtiista fossa querna;
Da bun exaimpel, Sia paja sia eterna.

7. Caecilia Prevost.
La vita verginala Virtüts, clii fon jmidas
La eis da grond valur, Pro quista juvna quà.
Scha eir l' amtir filiala Las larmas sian finidas
Augmainta sia honur: Et seis exaimpel imità.

8. Joh. Battist. Lombardin.
Chaminond sülla via dretta
Da vegls costüms e ferma cretta,
Posa '1 qua con viva spraunza
Sün üna soncha resüstaunza.

9. Nicol. Pitsch.
Quaist monumaint ta quinta bler,
Ta ferma qua, o passagêr.
El querna sotterà ün om,
— 120 —
Destint, sapiaint e grond da nom.
Pajais e val, comün e clià,
La scola — totda quintar sa —
Da seis inclet, da sia amur
Pel public bain, la vair' honur.
Ün jüdiscli sainz' humatin respett,
Ün vair christiaun da Diou dilett.
Quist om, quist bab — el posa bain.
La larma in öl per el urain.
Urond, laurond patiainta
Consorta premurusa,
Sco mamma vigilainta,
Culs povers pietusa.
Qtiist sia il möd da viver
Scha voscli in chel arrivar.

10. Raduolf Prevost.
Familia tü aflitta, Guardond sün vossas vias
0 volgia insü teis öl! Scha quellas vaun bain rett.
Dal s-chür da quista vita Sperond con soncha bramraa,
Gnit jau al cler del chel: Cha bod gnirà il di,
Dal mond, lavurs, fadias Inua quel phi s' ama,
Jau in ripòs intret, Sarà con vu uni.

11. Carlo Dethomasch.
Chi chi nescha, mora, Da quist om ün quai po dir:
Vegn ningün tut ora. Seis dalet fu Dioti servir.
Chi chi christiaunaivel viva, Donna tü, uttaunts, taiclai,
Pro Diou in chel arriva. ln quel möd eir vu vivai!

12. Jon Battist. Patscheider.
Cura l' om non craja, Siin ils pleds da noss Spendrader,
Tira la mort la daia; In consideraziun da quai:
Ella vegn da nott sco'l lader Sülla mort a temp s'pognai!

— 121 —
13. M. Rosa Prevost.
Diff'erentas sun las vias, Sper il lett e sper Ja fossa
Bod sandà, bod malatias, üella chara mammà vossa;
Rösas bod e bod eir spinas, Tottas mainan alla fin
Cha tü, o Diou, a nu destinasch. Ad ün bun e sonch destin.
Quai vezevat, figis e ligiias Pro Diou ell' ossa roa,
Dirasats in plüs famiglias, Cha minchün surstetta sia prova.

14. Anna Conrad n. Lombardin.
La crtisch sün sia fossa Ma quellas eran jüst la via,
Las bleras crusehs ans mossa, La causa della gronda legria,
Cha ella ha sül mond portt\. Cha ella jalda ossa a là.

15. Lisa Lombardin n. Folie.
Paziainta e soncha povertà
Vaigla plii co rob' e facultà.

16. Chaunt sül di dellas ormas.
1. Babs, ils quals posauat 3. In et or il taimpel
ln santeri qua, Erat valerus;
Sün voss figls chüttauat Qtrist voss bel exaimpel
Jò da chel fingià. Serva eir per nus.
2. Per nu veat chüra, 4. Scha amò vu liauat
Per nu hauat süà, Painas da patir,
Per tal grond premüra Fin ripòs jaldauat
Siat ringrazià. Requiems laini dir.

17. Chaunt funeral.
1. Pasch a quel, chi mora. 2. Sial rih o pover
Cur el eis pognà, Moral bod o tard,
Scha seis dits sun ora, Jüda nügl' il roer,
Cur el vegn clomà. Jüd' ningün risguard.
— 122 —
3. 0 beada P ortna 4. E tü paraintela
Chi ha bain vivi! - 0 non cridar plü!
Pascli al corp, chi dorma Sia sort eis bella
Fin sül ultira di. Pro Diou casü.

18. Prefatiun
nel cudesch da quint da fundaziuns da scola.
II Jettur, il qual quist cudesch sföglia,
Insacura sa regordar vöglia,
Clia seis antenats in lur premüra,
Cha la scola al comün sajüra
II basgnus svilupp dels successurs,
Sa hatin fats dad ella bainfatturs;
Els haun miss la prüma fundamainta
Col giayüsch, ch' al public fond s' augmainta,
Ch' ogni benestant, avaunt ch' el mora,
Stoppa generus eir qualcha fora.
Cudesch, va in inaun del Segner,
Pront ils quints exacts da tegner!