Poesias compostas per l'ütil dellas scolas: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 26: | Riga 26: | ||
Senti & Hummel. |
Senti & Hummel. |
||
*{{Testo|/1|1 La paschiun e mort da Cristo. }} |
*{{Testo|/1|1 La paschiun e mort da Cristo. }} |
||
*{{Testo|/2|2}} |
*{{Testo|/2|2 Oraziun per tots temps.}} |
||
*{{Testo|/3|3}} |
*{{Testo|/3|3 La Vipra e la Sanguêtta.}} |
||
*{{Testo|/4|4}} |
*{{Testo|/4|4 La Rana e la Jallina.}} |
||
*{{Testo|/5|5}} |
*{{Testo|/5|5 L' Oco e la Sêrp.}} |
||
*{{Testo|/6|6}} |
*{{Testo|/6|6 Il Cundüttur e l' Uors.}} |
||
*{{Testo|/7|7}} |
*{{Testo|/7|7 Chant per cura vain elet iaraschun.}} |
||
*{{Testo|/8|8}} |
*{{Testo|/8|8 Chant alla Patria.}} |
||
*{{Testo|/9|9}} |
*{{Testo|/9|9 Per chantar iônd allas Vacanzas.}} |
||
*{{Testo|/10|10}} |
*{{Testo|/10|10 Il Taglialegna.}} |
||
*{{Testo|/11|11}} |
*{{Testo|/11|11 La Juvnêtta e la Môrt.}} |
||
*{{Testo|/12|12}} |
*{{Testo|/12|12 Alv e Côtschen.}} |
||
*{{Testo|/13|13}} |
*{{Testo|/13|13 Sonet.}} |
||
*{{Testo|/14|14}} |
|||
*{{Testo|/15|15}} |
|||
*{{Testo|/16|16}} |
|||
*{{Testo|/17|17}} |
|||
*{{Testo|/18|18}} |
|||
<poem> |
|||
[p-31] Oraziun per tots temps. |
|||
La t§rr J e tot il univers |
|||
Deis 6s raimplii da ta bunta, |
|||
Tia cur urn' es pieta, |
|||
Vers ils debels umans pervers. |
|||
5 Deis n6s reftig, nds protettur |
|||
II meis urar 6dal Segnur, |
|||
Bap da misericordia. |
|||
Per surbundanza, eu non t'rov' |
|||
Blfcr' richezzas temporal as, |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compostas per I'ttdil dellas scolas 165 |
|||
10 Bap da grazia b£ dam tallas, |
|||
Las bsBgnueas, ch'avair stov. |
|||
Sal at rov per san gittdizi, |
|||
Cha nun crod'in malefizi, |
|||
Cha t'cognoscha tai e mai. |
|||
15 En non t'rov onur e gloria, |
|||
Ch'aman tant l'umanita, |
|||
T'rov per ttn viver inmacla; |
|||
Stam tti pro, dam tall' vittoria. |
|||
Mi'6tt'onur sia meis dovair, |
|||
20 Ma gloria avant tai camparair |
|||
Cun cor devot muraivel. |
|||
[p. 32] Bap divin, neir t'vBgl'rovar |
|||
Per lunga temporalita. |
|||
Curascha nel bsbgn, ttmilta |
|||
25 Nel bain star vttglast am dar. |
|||
In teis sdncbs mans ma vita sta, |
|||
E cur' am fast clomar da qua, |
|||
Retschaivam in ta gloria. |
|||
[p. 33] La Vipra e la SanguStta. |
|||
t)n ti5 again ta vipra schet |
|||
ftn d\ ad Una tschttischasang : |
|||
N6 each en ambas dus iusets, |
|||
Snvent mdrdainsa al uman; |
|||
5 Ma eu osserv, cba 1' 6m as fida |
|||
Da tia b6cca e del teis mors, |
|||
Ed alin canter el as disfida, |
|||
E trembla da mai, sco dalla mSrt. |
|||
[p. 34] V effSt dels mdrs es diferent; |
|||
10 Scb' el tguarda stort e miitscba da tai |
|||
E da mai s' fidal, ed im ha jent; |
|||
El ha ttn bun mutiv perquai. |
|||
Sabbiast, sch'&u mord ttn ammala, |
|||
Schi il risana da bun ami! |
|||
15 Ma ttt — sen' les san sco la sanda, |
|||
Tais mors es m6rt, — el es fini. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
166 Flurin Valentin |
|||
Osser^ il paragun lettur: |
|||
On invilgius 6m fds malign |
|||
Po grdnd d6n far cun sa zensur, |
|||
20 E bain po far Y 6m sc6rt benign. |
|||
La Bana e la Jallina. |
|||
[p. 34] SpeV Una rdssa Una iallina |
|||
Jeva plan plan coccadtfvond, |
|||
La rana maliziusa fina |
|||
Schet: ch6 vast qua ctacorond? |
|||
5 Eu non craieva cha tU fossast |
|||
Un' usche tant sischurainta, |
|||
Che hast danovs, ch'at demos sast |
|||
D' aria fich pavunegainta ? |
|||
„Dantivs ingUnas, %u hai ova. a |
|||
10 Hast fet be* Un Bv? tin sulSt? |
|||
Signura schi! non t' displaschera? |
|||
Tti t' meraviglast del pac§t? |
|||
Eu nom stupisch del teis itivlar |
|||
Dal sghurghular la ndt e '1 d\, |
|||
IB Imparzial vtfgr ittdichar: |
|||
II teis qnaccar 6s d' tin stunft. |
|||
[p. 35] Sen* eu publichesch e fitsch savair |
|||
Meis pac agg\, — quel 6s ntitzgiaivel, |
|||
Ma teis sbragir, — ttt post taschair, |
|||
20 Quel 6s dal tot inserviziaivel. |
|||
L'Oco e la Serp. |
|||
On di tin Oco as gloriet: |
|||
„Quala bfcscha ha dal tsch61 tans bains |
|||
Sco 6u retschvtt? §u sun sul§t |
|||
Cha percuoresch trais elemaints. |
|||
6 Eu demur neir aua, nelT aria |
|||
E sttn la t$rra. Cura sun stangel |
|||
Da chaminar, schi am slargia |
|||
Las alas, — eu non cognosch mangel. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compostas per l'Util del las scolas 16? |
|||
Eu svol ; e schi' m fa plaschair |
|||
10 D' ir nelT aua, schi saia nodar." |
|||
t)na serp non podSt taschair |
|||
Udind l'Oco taut as gloriar, |
|||
Ella il schfct: n Brav! non far |
|||
II Buperbius, giacha non sast, |
|||
16 N6 sco la qnaglia chaminar, |
|||
Ne* sco T aglia svolar, neir non hast. |
|||
N6 la grazia, n6 la eveltezza |
|||
Del delfin nel art da nodar, tt |
|||
Lettur, non la bl£rezza, |
|||
20 Ma la perfezinn sto tin pr&schar. |
|||
[p.43] |
|||
[p.44] |
|||
II Cunduttur e 1' Uors. |
|||
tin iuven, scha craiais, |
|||
Per viaggiar pajais |
|||
Dais pat£rns munts i6 gnit, |
|||
Voglius <T as far profit. |
|||
5 Per cnmp6gn el piglet: |
|||
L' uors e rdmus palet. |
|||
E cun allegra fatscha |
|||
La flOtta e la flascha, |
|||
t)n saichdt sun la rain, |
|||
10 E pan&s quasi plain, |
|||
E nel cor bier cur as c ha, |
|||
Eran si' equipascha. |
|||
Furtun'il £6 amia |
|||
Alia pitschna fadia. |
|||
15 El fev' all* uors girar, |
|||
Ballar e tombolar. |
|||
La vodft buors* eu s' dj, |
|||
In pacs dits f6 rimplj. |
|||
El strada f&nd Un di |
|||
20 Vers uras da mezdi |
|||
D'iraint f61 surmana |
|||
Nel pra 6t inerba, |
|||
Per qui6t digerir |
|||
E lorn, fraisch la dorinir. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
168 Flurin Valentin |
|||
25 La chadaina al bratsch |
|||
8' faschdtal e ffet latsch, |
|||
Cha'l uors non fetscha gudrra. |
|||
La flbtna, lur* per tfcrra |
|||
Metettal, e '1 bastun, |
|||
30 E sco tin chastbrun. |
|||
SUu rirba as stendet |
|||
E ffcrm a\nt s* drumanz£t. |
|||
L' uors vbglia plti dad ir |
|||
Veval, ch6 da dormir; |
|||
35 E plan plan as retret, |
|||
Ma '1 patrun non s'daisdSt. |
|||
(sdruvaglet) |
|||
Non chatont resistenza |
|||
L' uors f&t sa reverenza, |
|||
Ed al plti grdnd gal6p |
|||
40 Cuoreval v§rs il g6d |
|||
Sdraschindnd il patrun |
|||
A mdrt. O ch6 birbun! |
|||
[p. 45] T' chlira dais 6ms pervSrs, |
|||
Cha taU as cbata biers, |
|||
45 Cha per propia profit |
|||
Rovinan tin subit. |
|||
Ora ed in ta cha |
|||
Survaglia, c6 tot va. |
|||
[p. 52] Chant per cura vain elet iaraschun. |
|||
Tti Deis est Tdttissem sovran, il possent, |
|||
Rai est dais rais in gloria, f5rz' e clement, |
|||
E rich da merzedi. lis morts ed ils vivs . |
|||
Al teis tribunal gnir ston nel Paradis. |
|||
5 N6s Judischs qu\ sun da tai ordina, |
|||
In favur tia tin itist cor ad els da, |
|||
II bain ch' els protegian e '1 mal far punir, |
|||
Cha pdssa assaimper iustizia flurir. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compostas per l'fltil doll as scolas 169 |
|||
L'exairapel il cor del rai Ezecchia, |
|||
10 Gh' els a tai rovan sco il rai Josia, |
|||
E sco tin David sabbi, hist e prudaint |
|||
Saimper iUdichan sco disch teis tschantamaint. |
|||
Fals tU z el ants, o possaint Redentur! |
|||
Nels cors virtttds plantals, tU est il autur; |
|||
1 5 Ch' els pos8aii assaimper itistiz* a tot far, |
|||
Als ittsts proteger, e f ls infams cbastiar. |
|||
[p. 53] La liberta uossa mantegnla a Deis! |
|||
Inspiert' a tots pbvels per ils cumonds teis, |
|||
L' intera Svizrera proteggela til, |
|||
20 E sdnch* uniun da assaimper da plU. |
|||
Chant alia Patria. |
|||
Guard' alia drett', alia snestr' e nel iuter rondo |
|||
Paiais per cumgualar cbatar del sgiiir non s'p6. |
|||
[p. 54] na! o na! a tai chara patria |
|||
Da paragon non daia invarda. |
|||
5 Ne la Frantscha, ne la Sp6gua, ne il Portogal, |
|||
Ne T Austria, ne la Ger magma at sun egual; |
|||
Sull'e sullfctta est tu, o Svizzera! |
|||
Tai sumgli6nta non s* chatta, o Patria! |
|||
Ingi6 es tin paiais, cha sco ttt es libera? |
|||
10 Qual as po gloriar da sia liberta? |
|||
eguaglanza, o libra Patria, |
|||
Seconda non as chatta, na, o na! |
|||
Qual paiais ha gnti tin Tell, Funtana e Chaldar? |
|||
E chientinera oters bravs dais cungualar? |
|||
15 Qual pbvel il giuf della tjrania |
|||
S' ha scaloza, rot e btittavia? |
|||
Tti est sulgtta eroica, bella Patria. |
|||
liberta, proprieta da Svizzera! |
|||
T' consola naziun da Diou electa |
|||
20 Da ta Patria dad el prot£tta. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
170 Florin Valentin |
|||
[p. 80] Per chantar iond alias Vacanzaa. |
|||
Viva quest bel dU |
|||
Allegers as sta, |
|||
La scoP ha fin\ ; |
|||
Alias ferias s' va. |
|||
[p. 81] 5 Sii Engiadinais! |
|||
II temp 6s riva |
|||
Dad ir al paiais; |
|||
Plaschairs spdttan la. |
|||
SU iains dais paraints, |
|||
10 Els braman nds bans, |
|||
Turnisters sun rains, |
|||
Allgrez' 6s sar munts. |
|||
Cump6gns consculers, |
|||
Patriots amis, |
|||
15 Divertimaints biers, |
|||
La vainsa 1' Eli 8. |
|||
Al fraisch la duman |
|||
On po bain stiidgiar, |
|||
Lura iains plan plan, |
|||
20 Iains a passeggiar. |
|||
II davo mezdl |
|||
S' va a cunversar, |
|||
E fin\ il d\ |
|||
A leger ballar. |
|||
25 dutsch il plaschair |
|||
Giodair liberta! |
|||
Sli ! iains a giodair |
|||
Las ferias a cha (Chasa). |
|||
[p. 92] II Taglialegna. |
|||
tJn fich romus ruver taiglev* Un villan, |
|||
Cun staiut' e sttuors gndagneval sais pan; |
|||
SnspUrs cnmpagnevan ils taigls della scitir, |
|||
II viver dels povers asch esal e dur. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compoBtas per P tttil del las scolas 171 |
|||
5 II villandt scheva: perche non sod rich? |
|||
Tti crudel destin tiim turmaintast fich, fich. |
|||
ftn iuven, oh bel ! can sgaard d' angelet |
|||
Amablamaing prol villan s* approsmfct; |
|||
Chaves sco 1' or veval, vesti alv brillaint, |
|||
10 Cun vusch suonora schet el il seguaiut: |
|||
Diou t' gUda! turmainta taglialegnfct |
|||
Ta vfigr addemplirla m' es fich grdnd dalet. |
|||
Dim che tti plti bramast, t' vbgl felicitar |
|||
Tti post giavtischar, tot vtf gl t' accord ar. |
|||
15 II pover villan da prinzip' as strarait, |
|||
Spert s' fdttal curasch' e pro 1' angel el it, |
|||
8a veglia chaptitscha i6 d' che la piglet, |
|||
Ed ils seguaint8 pl£ds al iuvnfct el il schSt: |
|||
Amabel bel iuven, tti angel i6 d* tschel! |
|||
20 Teis pleds amuraivels dutschs sun plti co mel |
|||
Scha vairamaing am vost felicitar, |
|||
Schi fa que ch'eu t6c, ch'in 6r vegn'as mtidar. |
|||
II iuven tschelest a quest rb* s* riaint^t; |
|||
Cun bichStin d' 6r al villan il t6ccbe , t. |
|||
[p 93] 25 Jent vessa, cha vessast megler giavtischa, |
|||
AddempR gnara, que ch' ast pronunzia. |
|||
Tals pl&is usche sch6nd, il iuvn§t subit |
|||
Vfcrs tschel as 6zet ; e dal m6nd el s' partit. |
|||
L' Arabia non ha dels profUms usche fins, |
|||
30 Sco quels chi laschet il ivnet dels divins. |
|||
Diou grazia! esclam^t il pover villan: |
|||
Va scitir! plu non t' bsBgua per gudaguar pan. — |
|||
Subit dettal prova per a s' atschertar ; |
|||
ftn r6m da quel rover idtal al toccar. |
|||
35 Tocca ch' el 1' havSt, schi il rdm as storschdt, |
|||
II grev pais dell* 6r il tr§ti6 e '1 rumpSt. |
|||
Las glandas, (frtitta) las fdglas, mansinas e rom |
|||
Tot era ptir or rifletai che mamm6n (ricchezza) |
|||
Allgrezias, o Segner! sun rich, vegn a cha, |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
172 Flurin Valentin |
|||
40 Lavura chi vol, en dabsogn pltt non ha; |
|||
Bun r6st d* ur' invia e fins biscottins — |
|||
Pitt aua non baiv, baiv vine ils pltt fins. |
|||
B6 ttna sail 9 vot' am6 mangia pan nair, |
|||
E baiv da quest' aua per sttttzer la said. |
|||
45 Sttl tschisp speV il ruver a setzer s' matettal, |
|||
La crietta d' terra cull' aua piglettal. |
|||
Quant crev* e glttschainta, oh magnific bella! |
|||
Ma T aua in or mttdad' esla ella. |
|||
Oh guai! gnanc' ttn g6t della cria culeva. |
|||
50 II pan il pigletal e '1 mangiar el vuleva, |
|||
Ma eir quel in dr as veva mttda; |
|||
Cun T dr, fom e said eral tot scuforta. |
|||
Angoscha! mieeria! che n' haia da far? |
|||
L'dr nora baivrainta e nom po sadolar. |
|||
55 Oh Segner! e"u nar, che n' hai giavuscha! |
|||
1/ ingordia per or ecc* il resulta! |
|||
[p. 94] Oh, schain veV 6r av£s au' e pan, |
|||
Che disgrazia, sun il pltt miser uman. |
|||
Que ch' eu stimeva sco 1' unic cufort |
|||
60 As vairifichescha, ch' es ma crudell' mort. |
|||
D'ango8ch' e lamaints il villan as sdaischdet, |
|||
On s5mi que era. — Allgrezia! daldt! |
|||
Invece del 6r n hai meis pan giornalier; |
|||
Diou grazia! spar\ es 1' orrent piser. |
|||
65 Cun cor lev, cuntaint vegn' a lavurar, |
|||
Invece stair star 1' dr al perchttrar. |
|||
Qual s(5mi bainissem instrui m* ha, |
|||
Cha Deis non accorda ttn nar giavuscha. |
|||
Fich biers giavusche'ssau taut* 6r co sablun, |
|||
70 E mai cuntains fossan; che uman |
|||
---------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
As volva ed as painta, |
|||
115 Schi gnaral or 9 sdrappa |
|||
Dall' infernala dainta. |
|||
Per il p'chader gttdar, |
|||
Pel debel uman pervSrs, |
|||
Per del infiern salvar |
|||
120 Hal la crusch sufert per biers. |
|||
[p-31] Oraziun per tots temps. |
|||
La t§rr J e tot il univers |
|||
Deis 6s raimplii da ta bunta, |
|||
Tia cur urn' es pieta, |
|||
Vers ils debels umans pervers. |
|||
5 Deis n6s reftig, nds protettur |
|||
II meis urar 6dal Segnur, |
|||
Bap da misericordia. |
|||
Per surbundanza, eu non t'rov' |
|||
Blfcr' richezzas temporal as, |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compostas per I'ttdil dellas scolas 165 |
|||
10 Bap da grazia b£ dam tallas, |
|||
Las bsBgnueas, ch'avair stov. |
|||
Sal at rov per san gittdizi, |
|||
Cha nun crod'in malefizi, |
|||
Cha t'cognoscha tai e mai. |
|||
15 En non t'rov onur e gloria, |
|||
Ch'aman tant l'umanita, |
|||
T'rov per ttn viver inmacla; |
|||
Stam tti pro, dam tall' vittoria. |
|||
Mi'6tt'onur sia meis dovair, |
|||
20 Ma gloria avant tai camparair |
|||
Cun cor devot muraivel. |
|||
[p. 32] Bap divin, neir t'vBgl'rovar |
|||
Per lunga temporalita. |
|||
Curascha nel bsbgn, ttmilta |
|||
25 Nel bain star vttglast am dar. |
|||
In teis sdncbs mans ma vita sta, |
|||
E cur' am fast clomar da qua, |
|||
Retschaivam in ta gloria. |
|||
[p. 33] La Vipra e la SanguStta. |
|||
t)n ti5 again ta vipra schet |
|||
ftn d\ ad Una tschttischasang : |
|||
N6 each en ambas dus iusets, |
|||
Snvent mdrdainsa al uman; |
|||
5 Ma eu osserv, cba 1' 6m as fida |
|||
Da tia b6cca e del teis mors, |
|||
Ed alin canter el as disfida, |
|||
E trembla da mai, sco dalla mSrt. |
|||
[p. 34] V effSt dels mdrs es diferent; |
|||
10 Scb' el tguarda stort e miitscba da tai |
|||
E da mai s' fidal, ed im ha jent; |
|||
El ha ttn bun mutiv perquai. |
|||
Sabbiast, sch'&u mord ttn ammala, |
|||
Schi il risana da bun ami! |
|||
15 Ma ttt — sen' les san sco la sanda, |
|||
Tais mors es m6rt, — el es fini. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
166 Flurin Valentin |
|||
Osser^ il paragun lettur: |
|||
On invilgius 6m fds malign |
|||
Po grdnd d6n far cun sa zensur, |
|||
20 E bain po far Y 6m sc6rt benign. |
|||
La Bana e la Jallina. |
|||
[p. 34] SpeV Una rdssa Una iallina |
|||
Jeva plan plan coccadtfvond, |
|||
La rana maliziusa fina |
|||
Schet: ch6 vast qua ctacorond? |
|||
5 Eu non craieva cha tU fossast |
|||
Un' usche tant sischurainta, |
|||
Che hast danovs, ch'at demos sast |
|||
D' aria fich pavunegainta ? |
|||
„Dantivs ingUnas, %u hai ova. a |
|||
10 Hast fet be* Un Bv? tin sulSt? |
|||
Signura schi! non t' displaschera? |
|||
Tti t' meraviglast del pac§t? |
|||
Eu nom stupisch del teis itivlar |
|||
Dal sghurghular la ndt e '1 d\, |
|||
IB Imparzial vtfgr ittdichar: |
|||
II teis qnaccar 6s d' tin stunft. |
|||
[p. 35] Sen* eu publichesch e fitsch savair |
|||
Meis pac agg\, — quel 6s ntitzgiaivel, |
|||
Ma teis sbragir, — ttt post taschair, |
|||
20 Quel 6s dal tot inserviziaivel. |
|||
L'Oco e la Serp. |
|||
On di tin Oco as gloriet: |
|||
„Quala bfcscha ha dal tsch61 tans bains |
|||
Sco 6u retschvtt? §u sun sul§t |
|||
Cha percuoresch trais elemaints. |
|||
6 Eu demur neir aua, nelT aria |
|||
E sttn la t$rra. Cura sun stangel |
|||
Da chaminar, schi am slargia |
|||
Las alas, — eu non cognosch mangel. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compostas per l'Util del las scolas 16? |
|||
Eu svol ; e schi' m fa plaschair |
|||
10 D' ir nelT aua, schi saia nodar." |
|||
t)na serp non podSt taschair |
|||
Udind l'Oco taut as gloriar, |
|||
Ella il schfct: n Brav! non far |
|||
II Buperbius, giacha non sast, |
|||
16 N6 sco la qnaglia chaminar, |
|||
Ne* sco T aglia svolar, neir non hast. |
|||
N6 la grazia, n6 la eveltezza |
|||
Del delfin nel art da nodar, tt |
|||
Lettur, non la bl£rezza, |
|||
20 Ma la perfezinn sto tin pr&schar. |
|||
[p.43] |
|||
[p.44] |
|||
II Cunduttur e 1' Uors. |
|||
tin iuven, scha craiais, |
|||
Per viaggiar pajais |
|||
Dais pat£rns munts i6 gnit, |
|||
Voglius <T as far profit. |
|||
5 Per cnmp6gn el piglet: |
|||
L' uors e rdmus palet. |
|||
E cun allegra fatscha |
|||
La flOtta e la flascha, |
|||
t)n saichdt sun la rain, |
|||
10 E pan&s quasi plain, |
|||
E nel cor bier cur as c ha, |
|||
Eran si' equipascha. |
|||
Furtun'il £6 amia |
|||
Alia pitschna fadia. |
|||
15 El fev' all* uors girar, |
|||
Ballar e tombolar. |
|||
La vodft buors* eu s' dj, |
|||
In pacs dits f6 rimplj. |
|||
El strada f&nd Un di |
|||
20 Vers uras da mezdi |
|||
D'iraint f61 surmana |
|||
Nel pra 6t inerba, |
|||
Per qui6t digerir |
|||
E lorn, fraisch la dorinir. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
168 Flurin Valentin |
|||
25 La chadaina al bratsch |
|||
8' faschdtal e ffet latsch, |
|||
Cha'l uors non fetscha gudrra. |
|||
La flbtna, lur* per tfcrra |
|||
Metettal, e '1 bastun, |
|||
30 E sco tin chastbrun. |
|||
SUu rirba as stendet |
|||
E ffcrm a\nt s* drumanz£t. |
|||
L' uors vbglia plti dad ir |
|||
Veval, ch6 da dormir; |
|||
35 E plan plan as retret, |
|||
Ma '1 patrun non s'daisdSt. |
|||
(sdruvaglet) |
|||
Non chatont resistenza |
|||
L' uors f&t sa reverenza, |
|||
Ed al plti grdnd gal6p |
|||
40 Cuoreval v§rs il g6d |
|||
Sdraschindnd il patrun |
|||
A mdrt. O ch6 birbun! |
|||
[p. 45] T' chlira dais 6ms pervSrs, |
|||
Cha taU as cbata biers, |
|||
45 Cha per propia profit |
|||
Rovinan tin subit. |
|||
Ora ed in ta cha |
|||
Survaglia, c6 tot va. |
|||
[p. 52] Chant per cura vain elet iaraschun. |
|||
Tti Deis est Tdttissem sovran, il possent, |
|||
Rai est dais rais in gloria, f5rz' e clement, |
|||
E rich da merzedi. lis morts ed ils vivs . |
|||
Al teis tribunal gnir ston nel Paradis. |
|||
5 N6s Judischs qu\ sun da tai ordina, |
|||
In favur tia tin itist cor ad els da, |
|||
II bain ch' els protegian e '1 mal far punir, |
|||
Cha pdssa assaimper iustizia flurir. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compostas per l'fltil doll as scolas 169 |
|||
L'exairapel il cor del rai Ezecchia, |
|||
10 Gh' els a tai rovan sco il rai Josia, |
|||
E sco tin David sabbi, hist e prudaint |
|||
Saimper iUdichan sco disch teis tschantamaint. |
|||
Fals tU z el ants, o possaint Redentur! |
|||
Nels cors virtttds plantals, tU est il autur; |
|||
1 5 Ch' els pos8aii assaimper itistiz* a tot far, |
|||
Als ittsts proteger, e f ls infams cbastiar. |
|||
[p. 53] La liberta uossa mantegnla a Deis! |
|||
Inspiert' a tots pbvels per ils cumonds teis, |
|||
L' intera Svizrera proteggela til, |
|||
20 E sdnch* uniun da assaimper da plU. |
|||
Chant alia Patria. |
|||
Guard' alia drett', alia snestr' e nel iuter rondo |
|||
Paiais per cumgualar cbatar del sgiiir non s'p6. |
|||
[p. 54] na! o na! a tai chara patria |
|||
Da paragon non daia invarda. |
|||
5 Ne la Frantscha, ne la Sp6gua, ne il Portogal, |
|||
Ne T Austria, ne la Ger magma at sun egual; |
|||
Sull'e sullfctta est tu, o Svizzera! |
|||
Tai sumgli6nta non s* chatta, o Patria! |
|||
Ingi6 es tin paiais, cha sco ttt es libera? |
|||
10 Qual as po gloriar da sia liberta? |
|||
eguaglanza, o libra Patria, |
|||
Seconda non as chatta, na, o na! |
|||
Qual paiais ha gnti tin Tell, Funtana e Chaldar? |
|||
E chientinera oters bravs dais cungualar? |
|||
15 Qual pbvel il giuf della tjrania |
|||
S' ha scaloza, rot e btittavia? |
|||
Tti est sulgtta eroica, bella Patria. |
|||
liberta, proprieta da Svizzera! |
|||
T' consola naziun da Diou electa |
|||
20 Da ta Patria dad el prot£tta. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
170 Florin Valentin |
|||
[p. 80] Per chantar iond alias Vacanzaa. |
|||
Viva quest bel dU |
|||
Allegers as sta, |
|||
La scoP ha fin\ ; |
|||
Alias ferias s' va. |
|||
[p. 81] 5 Sii Engiadinais! |
|||
II temp 6s riva |
|||
Dad ir al paiais; |
|||
Plaschairs spdttan la. |
|||
SU iains dais paraints, |
|||
10 Els braman nds bans, |
|||
Turnisters sun rains, |
|||
Allgrez' 6s sar munts. |
|||
Cump6gns consculers, |
|||
Patriots amis, |
|||
15 Divertimaints biers, |
|||
La vainsa 1' Eli 8. |
|||
Al fraisch la duman |
|||
On po bain stiidgiar, |
|||
Lura iains plan plan, |
|||
20 Iains a passeggiar. |
|||
II davo mezdl |
|||
S' va a cunversar, |
|||
E fin\ il d\ |
|||
A leger ballar. |
|||
25 dutsch il plaschair |
|||
Giodair liberta! |
|||
Sli ! iains a giodair |
|||
Las ferias a cha (Chasa). |
|||
[p. 92] II Taglialegna. |
|||
tJn fich romus ruver taiglev* Un villan, |
|||
Cun staiut' e sttuors gndagneval sais pan; |
|||
SnspUrs cnmpagnevan ils taigls della scitir, |
|||
II viver dels povers asch esal e dur. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compoBtas per P tttil del las scolas 171 |
|||
5 II villandt scheva: perche non sod rich? |
|||
Tti crudel destin tiim turmaintast fich, fich. |
|||
ftn iuven, oh bel ! can sgaard d' angelet |
|||
Amablamaing prol villan s* approsmfct; |
|||
Chaves sco 1' or veval, vesti alv brillaint, |
|||
10 Cun vusch suonora schet el il seguaiut: |
|||
Diou t' gUda! turmainta taglialegnfct |
|||
Ta vfigr addemplirla m' es fich grdnd dalet. |
|||
Dim che tti plti bramast, t' vbgl felicitar |
|||
Tti post giavtischar, tot vtf gl t' accord ar. |
|||
15 II pover villan da prinzip' as strarait, |
|||
Spert s' fdttal curasch' e pro 1' angel el it, |
|||
8a veglia chaptitscha i6 d' che la piglet, |
|||
Ed ils seguaint8 pl£ds al iuvnfct el il schSt: |
|||
Amabel bel iuven, tti angel i6 d* tschel! |
|||
20 Teis pleds amuraivels dutschs sun plti co mel |
|||
Scha vairamaing am vost felicitar, |
|||
Schi fa que ch'eu t6c, ch'in 6r vegn'as mtidar. |
|||
II iuven tschelest a quest rb* s* riaint^t; |
|||
Cun bichStin d' 6r al villan il t6ccbe , t. |
|||
[p 93] 25 Jent vessa, cha vessast megler giavtischa, |
|||
AddempR gnara, que ch' ast pronunzia. |
|||
Tals pl&is usche sch6nd, il iuvn§t subit |
|||
Vfcrs tschel as 6zet ; e dal m6nd el s' partit. |
|||
L' Arabia non ha dels profUms usche fins, |
|||
30 Sco quels chi laschet il ivnet dels divins. |
|||
Diou grazia! esclam^t il pover villan: |
|||
Va scitir! plu non t' bsBgua per gudaguar pan. — |
|||
Subit dettal prova per a s' atschertar ; |
|||
ftn r6m da quel rover idtal al toccar. |
|||
35 Tocca ch' el 1' havSt, schi il rdm as storschdt, |
|||
II grev pais dell* 6r il tr§ti6 e '1 rumpSt. |
|||
Las glandas, (frtitta) las fdglas, mansinas e rom |
|||
Tot era ptir or rifletai che mamm6n (ricchezza) |
|||
Allgrezias, o Segner! sun rich, vegn a cha, |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
172 Flurin Valentin |
|||
40 Lavura chi vol, en dabsogn pltt non ha; |
|||
Bun r6st d* ur' invia e fins biscottins — |
|||
Pitt aua non baiv, baiv vine ils pltt fins. |
|||
B6 ttna sail 9 vot' am6 mangia pan nair, |
|||
E baiv da quest' aua per sttttzer la said. |
|||
45 Sttl tschisp speV il ruver a setzer s' matettal, |
|||
La crietta d' terra cull' aua piglettal. |
|||
Quant crev* e glttschainta, oh magnific bella! |
|||
Ma T aua in or mttdad' esla ella. |
|||
Oh guai! gnanc' ttn g6t della cria culeva. |
|||
50 II pan il pigletal e '1 mangiar el vuleva, |
|||
Ma eir quel in dr as veva mttda; |
|||
Cun T dr, fom e said eral tot scuforta. |
|||
Angoscha! mieeria! che n' haia da far? |
|||
L'dr nora baivrainta e nom po sadolar. |
|||
55 Oh Segner! e"u nar, che n' hai giavuscha! |
|||
1/ ingordia per or ecc* il resulta! |
|||
[p. 94] Oh, schain veV 6r av£s au' e pan, |
|||
Che disgrazia, sun il pltt miser uman. |
|||
Que ch' eu stimeva sco 1' unic cufort |
|||
60 As vairifichescha, ch' es ma crudell' mort. |
|||
D'ango8ch' e lamaints il villan as sdaischdet, |
|||
On s5mi que era. — Allgrezia! daldt! |
|||
Invece del 6r n hai meis pan giornalier; |
|||
Diou grazia! spar\ es 1' orrent piser. |
|||
65 Cun cor lev, cuntaint vegn' a lavurar, |
|||
Invece stair star 1' dr al perchttrar. |
|||
Qual s(5mi bainissem instrui m* ha, |
|||
Cha Deis non accorda ttn nar giavuscha. |
|||
Fich biers giavusche'ssau taut* 6r co sablun, |
|||
70 E mai cuntains fossan; che uman birbun! |
|||
Biers giavttsche'san per lur fds ittdizi |
|||
Que ch* 6rm' e corp main' al precepizi. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias composta8 per 1* tttil dellas scolas 173 |
|||
[p. 94] La Juvnetta e la Mort. |
|||
Ve" cun mai, o Juvnetta! |
|||
Eu sun T angel io dal tschel ; |
|||
Ve can mai: il tsch6t at sp&ta |
|||
Tu est nada per il tschel. |
|||
5 TU nel numer est da quell as |
|||
Ch' aman Deis. Ve* cun mai, |
|||
Sp£rt iains pro las iuvantschellas, |
|||
II bun Diou at vol pro sai. |
|||
Alas alvas inmacchadas |
|||
10 Da Cherubin at vestirast, |
|||
E cun rbsas in tschel nadas |
|||
Teis chavels ils cranzerast. |
|||
[p. 95] Lastt vast a passeggar |
|||
In fraisch* 6mbra 7 slin las fluors, |
|||
15 Angels bels e dutsch chantar |
|||
Esa la, e mai doluors. |
|||
Las fluors bellas udurusas |
|||
Grdnd plaschair t' faran a tai; |
|||
Nel tschel sun dutschas demuras ; |
|||
20 Siila splend' 6ter sulai. |
|||
La 1' eterna priimavaira |
|||
Ri* amabel all' uman, |
|||
La il di non ha mai saira, |
|||
Sainza t£rm 6s la duman. |
|||
25 V6 part in 8 spGrt dalla terra, |
|||
Ella spina il cor teis, |
|||
Jains ingi6 non es mai guerra, |
|||
V6 nel bratsch del benign Deis. |
|||
Ah! t' seguir ient at vul&sa, |
|||
80 Angel, messager fidel, |
|||
Ma 1' angoscha, cha 'Is meis d£ssa |
|||
Partind d* els .... f6ssa crudel. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
174 Flurin Valentin |
|||
Sun quel bratsch, chi m' ha nudrida |
|||
Tanta crusch — ah per amur |
|||
35 Non metter, oh! ella crida, |
|||
Ella mora da dolur. |
|||
Non morira, tu non la laschast, |
|||
V£rs il tschel pigldnd il svol; |
|||
A nova vita ttt rinaschast, |
|||
40 Ve" con mai Diou usohe vol. |
|||
Nels dutschs somis all' aurora |
|||
Gnarasti6 la visitar; |
|||
[p. 96] Cun che cor ta mamm' allura |
|||
T' vezz'? — Un angel inmortal. |
|||
45 Tai pro ella t* 6&Y a gnir |
|||
Tia buna chara mamma. |
|||
II ferl cor per il guarir |
|||
Est till balsam, est la manna. |
|||
II lung svol sainza tremblar |
|||
50 Cun tai vegn, angel divin |
|||
Guidam pro Deis pel gloriar |
|||
Eternamaing, prol trun divin. |
|||
Schi iuvn&ta! sp£rt m' abbratscha, |
|||
Sch'eufennt' strentsch, non suspttrar |
|||
55 T' fid' a mai, f£rm m* abbratscha, |
|||
Lung e'l travels, cha vains da far. |
|||
Schi *t dtaturbes quel infinl |
|||
Mar d' aria viv' saraina, |
|||
Schi vdlv'il 8gl intemidi |
|||
60 V3rs tschel, bdd stt rivaina. |
|||
Ecco ils dus viaggiadurs |
|||
Bran elate stt svolan pro 'Is beats, |
|||
II mond laschan e las dolurs |
|||
Nel paradis van pro 'Is amats. |
|||
65 La buna mamma, cha s6t vusch |
|||
Ureva per sia diletta, |
|||
Udit allur 9 tin suspttr dutsch |
|||
E prontainaing prol let spert jettla. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
Poesias compostas per l'iitil deltas scolas |
|||
dutsch, fich dutsch es seisdurmir |
|||
70 Dal paradis pari' as somgiar, |
|||
L'angelicc' bocca par' am dir, |
|||
Cha con Deis si '1' a cunversar. |
|||
[p. 97] Sun T alva fatscha v5gl' tin btitsch |
|||
Meis cor batta per T abbtitschar. |
|||
75 Sch'eu la sdruvuoil — ah! tin lev |
|||
btitsch |
|||
Un sec6nd — anch' tin la stova dar. |
|||
Ma a quels btitschs indrumanza |
|||
Rested il corp ntfbel e bel; |
|||
L* drma in bratsch can il bea |
|||
80 V6rs tschel svoleva sti can el. |
|||
[p. 125] Alv e Cotschen. |
|||
Osservai la fascha bella |
|||
Ch' im orna la snestra ella. |
|||
Inocenz' alv, cotschen amur, |
|||
Oh ils pretschats das bels calurs! |
|||
5 Ama ils hai e 'Is amera |
|||
Sainz' interlasch assaimperma. |
|||
II plti magnific chi po dar, |
|||
Ed il plti bel ch* tin po pensar |
|||
Can alv e cotschen sun dipints, |
|||
10 Vo m' inclegiais chars Engiadins. |
|||
Ama ils hai etc. |
|||
Scha passeggiond s' va pels giardins |
|||
8' vez' a flurir dus bels fluorins: |
|||
La rftsa cul fin bun adur, |
|||
15 La lilia alv' simbol d' amur. |
|||
Ama ils hai etc: |
|||
Cora vegn da ma sooretta |
|||
Mi' allgrezia es perfttta, |
|||
Sco lilia alv es sia pel, |
|||
20 Sco r5sa es seis culur bel* |
|||
175 |
|||
Digitized by |
|||
Google |
|||
176 Flurin Valentin |
|||
Sch' la patria im bsognera, |
|||
Prdut sa bander' en seguira, |
|||
Quella cotschn' esla scol purpur |
|||
Gun in mez 1' alva crusch d' onnr. |
|||
25 Ama ils hai e 'Is amera. |
|||
Sainz' interlasch assaimperma. |
|||
[p. 129] |
|||
Sonet. |
|||
Sent, bel CumUn ! ttt m' hast dat la chuna, |
|||
TU nom darast (sco para) la fossa, |
|||
Essendo il destin da tai addtina |
|||
Im separa, ma appartegn a ta sc6ssa. |
|||
[p. 130] 5 N6 munts, ne vale ans pon separar |
|||
Per tant addalonsch, cha'm recchatta da tai |
|||
Meis spiert dacuntin a sai t'po attrar, |
|||
La distanza non t* separa da mai. |
|||
Retschaiva quest per tin tribut d' el; |
|||
10 En t' dedichgsch, o bel Sent! sco vaschin |
|||
Cordial, quest prodUt in ladin. |
|||
Sco sun, at resta a saimper fidel. |
|||
Quailch' tin da cor perque grat im sara, |
|||
E't dutsch frlit del poster im premier^. |
|||
Digitized by |
|||
Google |
Versione delle 14:09, 13 set 2015
Questo testo è incompleto. |
FLURIN VALENTIN.
Foesias compostas per l'iitil dellas Scolas. Cuoira. 1863. Stampi da
Senti & Hummel.
- 1 La paschiun e mort da Cristo.
- 2 Oraziun per tots temps.
- 3 La Vipra e la Sanguêtta.
- 4 La Rana e la Jallina.
- 5 L' Oco e la Sêrp.
- 6 Il Cundüttur e l' Uors.
- 7 Chant per cura vain elet iaraschun.
- 8 Chant alla Patria.
- 9 Per chantar iônd allas Vacanzas.
- 10 Il Taglialegna.
- 11 La Juvnêtta e la Môrt.
- 12 Alv e Côtschen.
- 13 Sonet.