Storia di Torino (vol 1)/Documenti

by Luigi Cibrario

Documenti

../Libro VI ../Indice IncludiIntestazione 9 settembre 2023 75% Da definire

Questo testo è completo.

Luigi Cibrario - Storia di Torino (vol 1) (1846)

Documenti

◄

Libro VI

Indice

►

DOCUMENTI.

Documenti

---

i

Vendita di una casa posta innanzi alla chiesa di Sant’Agnese in Torino, fatta da Taurino, figliuolo di Stefano, console, e da Ruffina, sua moglie, a Giovanni Blanc.

(1172, 9 agosto)

Dall’originale, Archivi di corte, badia di Rivolta.

Ego Taurinus filio Stefanus consul et conius mea Rufina filia Taurinus de Comoniana accepimus nos comuniter sicuti et in presentia testium a te Johannes Blanc filio Giralt Blanc argenti denarios libras viii secusienses pro una domo que ad nos pertinet cum carte et orto sicut nos Taurinus et Rufina tenebamus et possideramus desuper totum cum totum marum quod est versus vidonus rabia. sic donamus nos tibi supra scripto Johanni et heredibus tuis per alodium vel cui tu dederis prefata domo sicut superius dictum est et prefata domo jacet in ciuitate Taurini ante domo vel ecclesia s. Agnetis cui coeret ex una parte currit via de alia prefata vidone rabia de tercia heredes boni Johannis de quarta otto salenc, etc.

Die ix angusti, anno mclxxii ind. v.

ii

Tommasso de Nono, legato imperiale e podestà di Torino, a nome del comune, e di consenso de’ no­bili dona tre giornate di beni alla chiesa di recente costrutta al di là del ponte vecchio di Dora.

(1196, 22 marzo)

Dall’originale, Archivi di corte, badia di Rivolta.

Anno Dominice Incarnacionis millesimo centesimo nonagesimo sexto die veneris undecimo kalendas aprilis Indicione xiii. Pius et Redemtor Dominus multis modis dignatus est nobis remissionem concedere peccatorum. Ad adiumentum insuper nostre fragilitatis hoc etiam largiti dignatus est ut sanctorum suffragia apud eum nobis valeant subuenire unde nullum dubium est quod si hiis qui ipsi bene uiuendo militauerint quamquam carnis erepti ergastulo Iam tunc cum ipso remunerati exultant debitum in terris prò tanti Regis familiaritate quam consecuti sunt persoluerimus obsequium et in hoc secolo proficimus ad eternam que maneat gloriam perueniendi possit inferre presidium. Quapropter nos Thomas (de) nono Castellanus ac sacri Imperii legatus atque Taurini potestas una cum consulibus de comuni bosone notano. Regnaldo truco. Castello de tamenao. Damiano et Silenciariis no­mina quorum sunt. Bonus Johannes Pellizonus. Jacobus Sil. Villielmus Parinus. Bonus Johannes Ruffinus. Petrus de Couaciis. Henricus Floricus. Bertolotus Ranelii. Petrus Faraudus. Torinus Romanus. Bernardus de Cuncia. Vil­lielmus Ansaldus bec et cum pacie nobilium prefate ciuitatis. Petri Porcelli. Aimonis de Ruuore et eius filii Ardicionis. Guidonis Arpini. Cauarri Rodulfi de presenti sub nostro regimine commissi. Concedimus et largimur seu offerimus Ecclesie sancii Petri de Ripalta. jornatas terre tres ad utilitatem Ecclesie none que nuper est facta ultra pontem Durie Veteri. ita ut prepositus Bonaudus pretaxate canonice Ripalte et faciant exitum a presenti die et sui successores de predicta terra quicquid fuerit necesse siue opportunum prefate Ecclesie sine omni nostra et successorum nostrorum contradictione. Que terra jacet subtus pontem veteri: coheret ei detribus partibus terra comunis. et ex altera parte vetus lectum Durie. Ita tamen ut prefatus preposi tus edifficet domum Infirmorum citra predictum pontem eadem qualitate eademque quantitate per extimacionem bonorum hominum quam est ipsa in qua habitant ex alia parte pontis.

Actum est hoc in Taurino super Domini Imperatoris palacium. Interfuerunt testes Valfredus de Turiuxella. Imperialis index Henricus de Quatorzis Nicolaus de sancto Georgio Rogerius.

Ego Mussus Imperialis Aule notarius hanc cartam rogatus scripsi.

iii

I consoli di Torino maggiori e minori vendono, in nome del comune, cinque giornate di terra a Guevarro.

(1199, 17 gennaio)

Dall’originale, Archivi di corte, badia di Rivolta, mazzo ii.

Anno Dominice Incarnacionis millesimo centesimo nonagesimo nono, die dominico medio mense Ianuarii. Indicione secunda. Presentibus infrascriptis testibus. Cartam vendicionis fecerunt sub dupla defensione a parte comunis ciuitatis. Consules de eadem ciuitate Petrus Porcellus. Otoduclius. Aimo de Ruuore. Henricus Maltrauersus. Iacobus Prandus. maiores. et minores. Jacobus Silus. Pe­trus Faraudus. Ubertus Boiamundus. Vuillelmus Atellus consilio credencie. in manibus Gauarrj. pro precio librarum vi. secusiens. que date fuerunt Nicolao de Uirlis pro seruicio comunis de eadem ciui latis nominatine de v. jornatis terre. Juris prefati comunis que jacent in Campaneta ad locum ubi ad infirmares. coheret ei ex una parte terre canonice de Ripalta pascuus ex alia via (lacuna in membrana). Subique erunt alie coherentes. una cum accessibus et ingressibus cum superioribus et inferioribus quomodolibet in infinitum in hac vendicione permaneat ita ut predictus Gauarrus et sui heredes aut cui dederint uel uendiderint faciant exinde a presenti die de predicta terra quicquid noluerint iure aiodii sine omni predictorum Consulum et eorum successorum contraditione et ab omni homine et in duplum a parte comunis cuilibet defendere promiserunt. Quod si defendere non poterunt aut si per quoduis ingenium subtrahere quesierint tunc ei in duplum a parte ipsius comunis restituere promiserunt sic ut pro tempore fuerint meliorate aut valuerint sub extimacione in consimili loco, quos denarios confessi fuerunt predicti consules ad utilitatem prefati comunis se recepisse ut supra legitur. interfuerunt de credencia Borius Willelmus Alexander Petrus de Cauaciis. Willelmus de Salancia. Actum est hoc in Taurino in turri palacii. Bonus Johannes Pellizonus et plures alii. Interfuerunt testes Willielmus Alexander. Petrus de Couaciis. Boso Notarius. Willielmus de Salancia. Bonus Johannes Pellizonus. Willielmus Naseus. Ego Mussus Zuchus Imperialis Aule notarius hanc cartam vendicionis precepto infrascriptorum Consulum scripsi.

iv

Pace conchiusa da Amedeo iv, conte di Savoia, coi comuni di Torino, Pinerolo, Moncalieri, e co’ loro aderenti.

(1235, 18 novembre)

Archivi di corte. Città di Torino.

Anno Domini millesimo ducentesimo trigesimo quinto. indictione octava. die dominico. quarto decimo kalend. decembris. In nomine Domini nostri Jesu Christi. amen. Hic est tenor pacis. et concordiae. et conventionis factae et celebrate per dominum Gratapaleam et per dominum Caillam de Gorzano. per dominum Ottonem Corno et dominum Ulricum de Pertuisio ex parte domini Amedei comitis Maurianensis et in Italia marchionis et per dominum Guidonem de Plozasco et per dominum Bertolotum Arpinum et dominum Ottonem Gibuinum et do­ minum Petrum Alexium et dominum Joannem Silum ambasciatores communis Taurine ex parte dicti communi» inter dictum dominum comitem et Thomam fratrem ejus. eorum nomine et aliorum fratrum suorum et heredum eorum omnium et successorum et totius comitatus et omnium aliorum de sua parte et coadjutorum. ex una parte et dominum Hugonem episcopum Taurinensem no­ mine capitoli et Ecclesiae Taurinensis et hominum ejusdem ecclesiae et coadjutorum et dominum Robertum de Guialardis potestatem Taurini nomine et vice ejusdem civitatis et communis et commune Montiscalerii et illos de Pedemonte coadjutores Taurini. videlicet illos de Plo­zasco et illos de Pineirolio cum eorum habitatoribus et Juratis et illos de Bagnolio et de Bargiis et de Romaguano. qui in hac pace esse uoluerunt pro parte Tau­rinensi. ex alia parte. In primis namque ab utrisque partibus supradictis sic ordinatum est et completum et celebratum in plena concinne civitatis et hominum Taurini ad campanae sonitum. more solito. coadunata. quod pax valida et firma de cetero perpetuo et omni tempore valitura sit et stet et observetur et valeat et inviolabiliter permanere debeat ex utraque parte et omni offensione cessante. Ibidem idem dominus Amedeos comes. atque eius frater dominus Thomas. pro se se et pro omni­bus eorum fratribus et successoribus presentibus et futuris et descendentibus et pro omnibus aliis eorum coadjutoribus. atque hominibus et vassallis singulis et universis fecerunt pacem et finem et remissionem. atque omnimodam absolutionem spontaneam et amicabilem et pactum ulterius de non petendo predicto domino Episcopo et Capitulo et Ecclesiae Taurineusi et predicto domino Roberto de Gujalardis potestati Taurineusi nomine et vice totius Communitatis ibidem pre­senti. recipienti et nomine partis sue atque coadiutorum generaliter et universaliter de omnibus querelis et discordiis et damnis sibi ab eis datis et injuriis et maleficiis. atque de omnibus rebus et possessionibus et juribus et actionibus universis. de quibus realiter. vel personaliter. vel aliquo alio modo. seu ingenio dictum dominum Episcopum. vel predictam Ecclesiam Taurinensem. seu Capitulum et dictum Commune. seu homines Taurinenses singulariter et universaliter aliqua occasione appellare. vel inquietare. seu convenire possent per se. vel per aliquam submissam personam. tam in Ripolis. quam in aliis locis et rebus. salva tamen ipsi domino Cornili et ejus successoribus fidelitate Communis et hominum Taurini sibi facta. quam ibidem acceptavit. approbavit et confirmavit. de omni jure. quod ipse et domina Mar­garita ejus filia. atque uxor domini Bonifacii marchionis Montiferrati. vel ipse Marchio habebant in castro. seu villa et hominibus de collegio aliquo modo et de omni eo. quod Ruffinus et Oddonus de Pomario dicebant habere debere in dicto castro Collegii et de omni jure. quod Comune Taurini habet. vel aquirere poterit in eodem castro et eius Contili. seu jurisdictione et villa et hominibus ejusdem Loci. confitendo idem dominus Comes. quod dictum Commune Taurini habebat in praedicto loco Collegii et hominibus exercitum et cavalcatam et taliam seu fodrum et fossatum et jus. quod Calcanei de Taurino soliti erant habere in Collegio ratione Gastaldiae Taurinensis. quae omnia sunt dieta pro bono pacis et concordiae et pro quingentis marchis argenti datis a praedicto domino Comite dicto Communi Taurinensi pro praedicto eo jure. quod dictum Commune habebat et consueverat habere et aquirere poterit in dicto loco Col­legii (et quod) dictus Dominus potestas nomine et vicedicti Communis recepit. seu receperat in gentile feudum et liberum et inde fuerat iuvestitus ab ipso domino comite. eo salvo. quod in praedicto feudo non sunt. nec intelligantur esse. nec debeant intelligi res et possessiones et alia. jura singularium hominum Taurini. absque Commune Taurini praedicto. ita quod per hoc non videatur. id quod factum est pro Commune Taurini irritatum fore. quod feudum non possit Commune Taurini refutare. dum Comes praedictus voluerit observare praedictam pacem. dictum vero castrum Collegii dictum Commune Taurini in hoc casu teneatur praedicto domino Comiti vel ejus successoribus. seu eorum nunciis reddere. vel deliberare varnitum seu disvarnitum. sed tantummodo ipse dominus Comes et sui possint se reducere et varire. si eis necesse fuerit. in dicto castro. versa vice dictus dominus Robertus potestas Taurini. no­ mine et vice ejusdem Communis fecit pacem et finem et remissionem. atque omnimodam absolutionem spontaneam et amicabilem et pactum ulterius de non petendo domino comiti et ejus fratri Thomae recipientibus eorum nomine et aliorum fratrum suorum et successorum et descendentium generaliter et universaliter. de omnibus quaerelis et discordiis et damnis sibi illatis. datis. ac injuriis et maleficiis. atque de omnibus rebus et possessionibus. juribus et actionibus universis. de quibus. realiter. vel personaliter. vel alio modo. seu ingenio dictum Comitem et ejus fratres. successo res et descendentes singulariter. vel universaliter aliqua occasione appellare. vel inquietare. seu contravenire possent per se. vel per aliquam submissam personam. Eodemque modo dictus dominus Episcopus nomine Ecclesiae et capituli Taurinensis eidem domino Comiti. tam nomine suo et fratrum. successorum et descendentium. pacem et finem facere et adempiere et observare. specialiter de omni jure. quod habebat. vel habere. seu petere posset tam in Avilliana. quam in aliis partibus. salvo sibi et Ecclesiae predictae. omni jure. quod habet in castro inferiori Caburri et Lancei. de quibus dominus Episcopus nomine ejusdem Ecclesiae debet investire predictum Comitem nomine gentilis et liberi feudi et. dominus Comes teneatur facere fidelitatem de ipso castro eidem domino Episcopo nomine dictae Ecclesiae Taurinensis. hoc salvo. quod dominus Comes non teneatur reddere. vel deliberare praedictum castrum Caburri varnitum. seu disvarnitum praedicto domino Episcopo. sed tantum possint se et sui reducere et varire dictus dominus Episcopus in praedicto castro Si eis necesse fuerit. et si reperiretur dictum dominum episcopum aliquod jus habere in Montebreono. similjter debeat illud tenere in feudum dominus Comes a dicto domino Episcopo et successoribus suis et ad fidelitatem eidem domino Episcopo teneatur et tunc de eo teneatur dominus Comes. investire Dominum de Montebreono. qui hodie tenet castrum et locum Montisbreoni et ipsi eidem domino Comiti inde. fidelitatem facere teneatur. Item quod. castellani de Pedemonte. qui debent. facere fidelitatem et homagium praedicto domino Comiti. teneantor et debeant facere homagium et fidelitatem. siculi debent et soliti sunt facere praedicto Comiti et ipse eos debeat de eorum recto feudo investire. quod solili sunt ab eo tenere et eis dictum feudum dare et hoc cum omni liberiate. qua soliti sunt tenere feudum eorum. ita tamen quod remaneant homines Communis Taurini et Communis Pinerolii de omnibus aliis quae habent. excepto feudo Comitis et si dictus Comes dictam pacem non attenderei. aut non observaret. vel eam infrangerei. vel offensionem aliquam alteri parti faceret et infra duos menses postquam fuerit inde a Taurinensibus requisitus dominus Comes. in dicto et arbitrio arbitrorum. qui super hoc fuerint electi et constituti et qui a partibus sunt eligendi boni et idonei. fide digni ad emergendas quaerelas et discordias supradictas. non restituerit ea. quae ab ipsis arbitris arbitrarentur et dicerentur. quod tunc dicti castellani de ilio feudo teneantur et possint juvare Commune Taurini et commune Pineirolii et illos de parte eorum contra praefatum Comitem. donec praedicta plenarie restituerentur a dicto Comite. et eis restitutis. omnia praedicta remaneant in priori stata. quin propterea possit dici fracta fuisse et si forte homines Taurini. vel homines Pineirolii. vel alii de parte eorum dictam pacem non attenderent et observarent. vel eam frangerent. seu offensionem. aliquam facerent alteri parti et intra duos menses. non restituerint ea. quae a praedictis arbitris dicerentur et arbitrarentur. quod tunc debeant dicti castellani juvare et similiter possint dictum Comitem contra Taurinenses et Pinarolienses et illos de parte eorum. donec predicta similiter ab eis plenarie restituerentur in dicto predictorum arbitrorum. et eis restitutis omnia pre­dicta remaneant in priori statu. quin propterea dieta pax possit dici fracta fuisse. Item super facto Pineirolii ita est tractatum et ordinatum. quod dominus Comes eligat duodecim homines. quos voluerit de Pineirolio et illi de Pineirolio alios duodecim. quos voluerint de Pineirolio eligere. qui omnes vigintiquatuor a parte Pineirolio jurent dicere et discernere bona fide ea. quae dictus Comes. vel predecessores ejus debent habere in Pinairolio ex jure. vel consuetudine et si praedicti vigintiquatuor non fuerint concordes. vel dicerent aliquid. quod gravaret Comitem. vel abbatem Pinairolii. vel Commune. quod tunc dominus Gratapalea et dictus dominus Vido de Plozasco debeant inquirere et deffinire secundum quod eis melius videbitur ea omnia. quae dictus Comes habere debuerit in Pinairolio ex jure. vel consuetudine. hoc excepto quod non possint elicere suprascripti. quod Comes possit. vel debeat capere homines da Pineirolio. nec tali forma. qua dicerent praedicti vigintiquatuor. vel dictus Gratapalea. adque dominus Vido de Plozasco concorditer. si dicti viginti quatuor non fuerint inde concordes. et quod non possint dicere. quod dictus Comes habeat bannum sconzonariae in Pinairolio. et quod non possint dicere. quod dictus Comes habeat successionem in Pinairolio illorum. qui decederent sine testamento. dum tàmen haberent haeredes. Item quod dictus Comes non possit. nec debeat capere fodrum ab illis de Pinairolio. nec re­gale. nisi imperator illud ei daret. uel dedisset. Item. quod homines de Pinairolio possint recipere habitatores. quos voluerint. exceptis illis. qui erunt homines dicti domini Comitis de Aviliana et de Aviliana inferius. hoc salvo. quod si domini eorum fecissent eisdem hominibus justum saisimentum. quod veniret ad habitaculum Pinairolli. quod non debeant se intromittere homines de Pinairolio de illo saisimento. nec de possessionibus ipsorum. nec debeant eos compellere ad faciendum habitaculum Pinairolii. Item eodem modo dictus Comes non possit. nec debeat capere in suis terris Dominicis pro habitatoribus homines abbatis Pinairolii. nec homines Pinairolii. nec castellanorum. qui sunt ex parte Taurini. nec de eo­rum terris. scilicet de Scalengis et Soavis et Villefranchae et sic de ceteris eorum terris in Aviliana et de Aviliana inferius aliquo modo. nec sub aliqua occasione. Et e converso praedicti castellani non possint. nec de­ beant capere pro habitatoribus homines de terris Dominicis dicti Comitis. scilicet de Aviliana et de Aviliana inferius. Item quod concordia debeat tractari et fieri cum dominis. seu cum heredibus dominorum de Caburro. qui soliti erant tenere in praedicto castro. seu loco. in dictu domini Ottonis Corni et domini Ulrici de Pertusio pro Comite praedicto et domini Bertoloti Arpini et domini Ottonis Gibuini pro Taurinensibus et aliorum duorum pro domino Episcopo et Ecclesia Taurinensi. quos dominus Episcopus eligere voluerit. vel aliquos nomine dicti Episcopi et Ecclesiae praedictae et illud. quod dabitur pro praedicta concordia. seu occasione predictae concordiae jam dictis de Caburro. debeant capi super ecclesiasticis. qui sunt in Episcopatu Taurini. cum auxilio et con­silio supradicti Comitis et Taurinensinm. si vero in praedictis ecclesiasticis plena solutio. vel sàtisfactio consequi non posset de praedictis. quod dictus Comes de ressiduo debeat et teneatur solvere tertiam partem et Commune Taurini tertiam partem et dictus Dominus Episcopus aliam tertiam. Item. quod dictus Comes inde non debeat ca­stellare et caselletare. nisi ad terminum. quem dixerint dominus Vido de Plozasco et dominus Caila de Gorzano concorditer et tunc in suo et non in alieno castellare possit. Item. quod de eo. quod dominus Vido de Plozasco et sui consortes de Plozasco et Ubertinus de Caburro habebant et soliti erant habere iu superiori castro Caburri et loco. debeat et teneatur dictus Comes dare emendam et solvere suprascriptis secundum quod dicet et arbitratus fuerit marchio de Salutiis. Rem. quod dictus Comes teneatur dare et soivere et restituere dominis de Plozasco libras ducentas quinquaginta Januae pro damno et restitutione predae. quae facta fuit tempore guerrae. secundum quod arbitrati sont dominus Ulricus de Pertusio et dominus Ottonus Corou et dominus Bertolotus Arpinus et dominus Ottonus Gibuinus. neo teneantur suprascripti domini de Plozasco facere fidelitatem praedicto Gomiti. donec de dictis libris eis plenarie fuerit satisfactum. Rem quod homines Taurini. vel illi de parte eorum non possint: nec debeant permittere stare vel habitare ullo modo in eorum poderio. vel districtu bannitos a praedicto Comite. vel eius castellanis pro maleficio. seu occasione maleficii illos videlicet. qui sunt. vel fuerint banniti pro homicidio. vel feruta gladii. pro incendio et furtu et proditione nec eis fortiam. vel auxilium aliquo modo. vel ingenio dare. sed ipsos bannitos penitus de­ beant ejicere et espellere de toto eorum poderio et di­ strictu. postquam inde fuerint requisiti per quindecim dies a predicto domino Comite. yel ejus nunciis. vel castellanis. Item quod et sub eadem forma dictus Comes. vel castellani ejus. aut nuncii non possint. nec debeant permittere stare. vel habitare ullomodo in poderio et districtu dicti Comitis bannitos a Taurinensibus. vel ab illis de parte eorum. pro maleficio. seu occasione male­ficii. illos videlicet qui sunt. vel fuerint banniti pro ho­micidio. vel feruta gladii et pro incendio. furtu. vel proditione. nec eis fortiam. vel auxilium aliquo modo. vel ingenio dare. sed ipsos bannitos penitus debeant ejicere et expellere de toto ejus poderio et districtu. postquam inde a Taurinensibns. vel eorum nunciis per quindecim dies fu eri ni requisiti: Item quod potestas et Commune et homines Pinairolii. ac de eorum parte qui in ista pace superiussunt nominati. teneantur juvare comitem Sabaudiaecitra montes bona fide centra omnes homines. exceptis Mediolanensibus et Vercellensibus et Astensibus et Alexandrinensibus et facere eidem Comiti exercitum et Cavalcatam citra montes. quotiescumque requisiti fuerint per ipsum Comitem. vel per certos nuncios suos. bona fide. videlicet illi. qui sunt de parte Taurinensium. qui in ista pace superius sunt nominati. voluerint esse in praedieta pace quod possint esse in ea usque ad festum Nativitatis Domini proximum et dominus Comes teneatur eos recipere et illi qui voluerint esse in praedicta pace teneantur et debeant acci pi in praedicta pace.

Eodem modo dominus Comes teneatur accipere homi nes et Commune Taurini et illos de parte eorum. qui in ista pace superius sunt nominati. bona fide. contra homines omnes. exceptis Astensibus. marchione Salutiarum et Jacobo de Carreto et illis de eorum parte. et quo­tiescumque dominus Comes a Taurinensibus fuerit inde requisitus. teneatur bis in anno dare predictis Taurinensibus in eorum auxilio et servitio sexaginta milites bene munitos equis et armis et corporibus et hoc per mensem. postquam inde a Taurinensibus fuerit requisitus. qui. milites teneantur et debeant servire predictos Taurinenses qualibet vice per mensem unum postquam ve­ nerit citra montes. et teneatur dictus Comes quotiescumque a predictis Taurinensibus fuerit requisitus facere eis exercitum et cavalcatam omnium suorum hominum. qui sunt. vel fuerint citra montes bona fide. Item quoad factum Montisbreoni ita tractatum est et ordinatum. quod si dictus Comes voluerit apertius discernere et di­ videre confines Montisbreoni. quod juret dictos confines bona fide discernere et terminare. Item. quod haec om­nia suprascripta. tam fidelitates. quam alia sicut superius et inferius dieta sunt et ordinata. debeant renovari ab utraque parte et confirmari de viginti in viginti annis. Que fidelitates et sacramenta debeant fieri a Taurinensibus a quindecim annis usque ad septuaginta et omnes potestates. seu rectores Taurini et Pinairolii debeant jurare in introitu potestariae. seu rectoriae. predicta et infrascripta firma tenere et observare et facere attendi et observari bona fide et sine contradictione. Versa vice dictus Comes et ejus fratres et heredes eorum teneantur et debeant facere jurare singulos suos Castella nos qui sunt vel fuerint pro temporibus citra montes in introitu castellaniae eorum predicta omnia attendere. te­nere et observare et non coutrauenire. quae omnia sin­gola predicta et generaliter universa secundum quod superius declarata sunt. dictus Comes et Thomas ejus frater pro se et eorum parte et eorum heredibus. omni tempore firma tenere et adimplere dicto domino Ro­berto potestali Taurini. nomine et vice Communis Tau­rini et aliorum omnium de parte eorum recipienti per stipulationem attendere promiserunt et ad sancta Dei Evangelia corporaliter manu tacta juraverunt. Insuper omnes infrascripti predicto Comiti et ex parte ejusdem Comitis juraverunt ad sancta Dei Evangelia predicta omnia attendere. tenere et observare et dare bona fide et sine fraude operam cum effectu. quod attendantur et perpetuo observentur. In primis dominus Amedeus de Milano. dominus Caila de Gorzano. Aymericus de Briansono. Guido de Favergis. Doso de Mascono. Gulielmus de Villetta. Petrus de la Zambra. Ubertus de Costa. Al­bertus de Luserna. Nicolaus de Bernesio. Gulielmus de Ripalta. Ricardus filius domini David de Croso. Otto Cornu. Ulricus de Pertuxio. Petrus Ruffinus et Petrus de Prate. Vermetus de Voltaria et omnes alii. Eodem modo dictus dominus Robertus potestas Taurini. nomine et vice Communis Taurini predicta omnia generaliter uni­ versa secundum quod superius dieta sunt dicto domino Comiti et ejus successoribus omni tempore firma tenere et adimplere per stipulationem promisit et ad sancta Dei Evangelia corporaliter manu tacta juravit. Preterea omnes infrascripti de credentia civitatis Taurini pro Commune Taurini et ex parte ejusdem Communis juraverunt ad sancta Dei Evangelia predicta omnia attendere. te­ nere et observare et dare bona fide et sine fraude operam cum effectu quod attendantur et perpetuo obser­ventur. in primis dominus Guido de Plozasco. Petrus Gibuinus. Petrus Alexius. Jordanus de Priore. Ubertus Zucca. Joannes Sillus. Petrus Vascus. Nicolaus Borius. Johannes Canis. Magister Stephanus. Guido Alexius. Jacobus de Sancto Dalmatio. Arducio Porcellus. Petrus Talucus. Jacobus Ajnardus. Bonus Johannes Bescoitus. Ubertus Picus. Gulielmus Becarius. Jacobus Becarius. Petrus Borrius. Vullielmus de Parella et multi alti. Renunciando suprascriptae partes ad invicem omni exceptioni doli et fraudis et metus seu violentiae et testium productioni et omni jure speciali et communi. divino et humano et omni constitutioni et consuetudini et ne possent dicere predicta in toto. vel in parte. vel alia causa. seu praeter jura et leges. seu bonos mores facta fuisse. si ve in aliquo celebrata et inde plures cartae unius tenoris ut supra fieri rogaverunt. Actum in Taurino in Lobia Palatii. interfuerunt testes rogati dominus Valfredus Taurinensis … dominus Manfredus prepositus. dominus…

Ego Bonus Joannes dictus de Marentino Notarius his omnibus interfui et rogatus me subscripsi.

v

Ricorso di Maria, vedova di Pietro Micca
a Vittorio Amedeo ii.

(1707)

Estratta dagli Archivi del Genio militare.

          A. R.

Rappresenta a V. A. R. la povera vedova Maria moglie del fu Pietro Micca di Sagliano d’Andorno, che, pendente l’assedio della presente città e ritrovandosi Pietro Micca al servizio di V. A. R. e nella compagnia de’ Minadori, si è presentata occasione che li nemici francesi già avevano guadagnato la porta d’una mina con gran disavantaggio della cittadella, fu comandato dal Cav. Castel Alfieri Co­lonnello del Battaglione dell’Artiglieria, oppure invitato dalla generosità del suo animo¹ a portarsi a dare il fuoco a detta mina non ostante l’evidente pericolo di sua vita, a qual effetto si è portato a dare il fuoco a detta mina, e quella fece giuncare con perdita dell’inimico e della persona di detto Pietro Micca soldato minadore marito dell’esponente. Ed ora non avendo con che potersi so­stenere, attesa la morte del suddetto suo marito, detto Cav. Castel Alfieri le ha sempre fatto sperare che dalla clemenza di V. A. R. sarebbe stata ricompensata la morte generosa del suo marito; per il che a’piedi di V. A. R. se ne ricorre, umilmente supplicandola si degni commi­serare al povero stato della vedova esponente, mandare le venghi dato lutto ciò che a V. A. R. parerà, atteso che detto suo marito ha lasciato un piccol figlio in età d’anni due; il che spera dalla clemenza di V. A. R. S. A. R. informata della servitù resa dal marito della vedova supplicante, e commiserando al povero stato della medesima, manda all’uffizio generale del soldo di far gioire alla supplicante suddetta di due razioni di pane ² al giorno, sua vita natural durante.

          Torino, li 26 gennaio 1707.

Sottoscritto: Di Cavoretto, Referendario
d’ordine di S. A. R.          

FINE DEI DOCUMENTI.

1. Chi estese la supplica non ebbe notizie sicure. I particolari dell’eroico sagrifiziodel Mioca sono narrati dal conte Solaro della Margarita (Journal du siège de Turin) che li seppe necessariamente dal compagno di lui che si salvò. L’originale italiano di quest’opera d’un insigne uffizial generale contemporaneo è stato da S. E. il cavaliere Cesare Saluzzo donato alla bi­blioteca di S. M. — Vedi ciò che ne abbiamo detto nella Storia. — Forse questa imperfetta narrazione è stata causa della scarsa mercede che ottenne la vedova.
2. Questa povera rimunerazione, che ritrae della semplicità de’ tempi, non fu la sola che ricevesse la famiglia del Micca; la quale ogni volta che ebbe ricorso alla munificenza Sovrana, ottenne abbondanti sussidii. L’ul­timo dell’agnazione dell’eroe piemontese morì, or son pochi anni, distinto con grado militare, e con soldo corrispondente dal re Carlo Felice. Non potendosi rimunerare la persona del Micca, si può dire che i sovrani ne pigliarono in perpetua ed efficace protezione la famiglia. Non nego che più bella e più degna opera sarebbe stata educare il figliuolo di Pietro Micca; somministrargli il mezzo di portar con onore il gran nome del padre. Imperocché, chi più nobile del Micca? … Molti nascono nobili, ma pochi muoiono nobili. E nobili come Pietro Micca, quanti? …