La Cronica
 |
Questo testo è incompleto. | |
| ◄ | Auisamaint | Spill co ilg Filg da Dieu ais naschieu | ► |
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathieLA CRONICA.
(Nach Ms. Pl., in der Zeitschrift für romanische Philologie IX p. 332 — 359 abgedruckt.)
Anno.
1575
[f. 23r]
1576
[f. 23v]
Cap. XII.
L'g graun es darchio in nossa terra mêl gratagiô,
Oür d'intuorn p ün hunest pritsch s'hol cumprô;
L'g uin d'Wuglina e tudaischg es zuondt bain
gratagiô,
Er par ün hunest pritsch s'holl cumprô.
Cap. XIII.
5A Venecia bjearas psunas dala glãda ês amañchio
Et à Milaun ho ella er bain lauuro,
A Basilea & in otters paiais tudaysch
Ho ella cûmanzo da frayschg,
In chesa Jan Janet da Schiãff ho ella cū grãda
forza cumãzo,
10In tuot quella Wschinaungia circa psas 64. mazô.
In Coïra es darchio bgearras chesas arzas in ün löech,
Er sün la part à Tisentis 14 chessas arzas dalg föech.
In Walzurt pungeschia es 6 humens miss uia,
Miss sün la rouda cun grãda paina & fadia;
15Tumaesch Fabiaū tres che ell ho cun sia Cusdrinã fallô,
Es sto inpraschū 8 digs, miss in stratutt & flor
20 chiastiô.
La Comedia da la praissa Babilōis es fatta
In Zernetz duos digs da lungia ella tratta;
La Comedia da la naschintscha da nos Saluader
20Es fatta in Celerina tres glieut da d'hunur.
In Zernetz ês l'g chiapitell sto
Da n° 65 predichiantzs raspô.
Vna drachiura da duottas 3 ligas alla punt de
chiamueschg ho sâtynciò,
Chia ails da Zuotz tuot lur dretts saia confermô,
25Süss Conmissaris ün p liga & trais Schwizers sun gneus ain,
Et s'haun 13 digs da lung schfadiô cun ardimaint,
Wüss tuot la terra & inclyt lùr ratschüns cun dilligyncia,
Mēse.
E augusti
6bris
15
7bris
21
24
12
24
Juni 17.
Mēse
.
Haun uulieu tuott drizer cun bain uulgyntscha,
Cunbain qui in guotta ho pudieu yr inauaunt,
30Haun els darchio 12 Artichels scritt auaunt;
Quels als zura hauessen bain plaschieu,
Ma l's da Zuôtz l's haun schplidyeu.
[f. 24r] Vn di da tuottas 3 ligas our in Tauho
8bris
Ho ails da Zuôtz tuot lur santyntias cufermo.
35In la dyfferyntia, chi es traunt l's zura et da Zuôtz
muuãto,
S' haun Schwitzers p l's cundür adün ãs bgear
schfadiô.
La prümauaira es zuondt tamperyua steda,
Ma l'g Votuon et la stedt zuondt durüwi è sulueda;
In las uals ho zuondt suuentz naiffô,
40Et la las alps s' ho zuondt mêl tscharpchio.
La granetza es gnida da Turich zuondt bun márchiô,
Ma l'g fain es p tout l'g paiais zuondt pochg stô,
L'g uin es da p tuot taunt aesch stô,
Che hum uigff meê s' hegia algurdô.
L'g Cudasth II. Da la Cronica.
[f. 24r] Cap. 1.
1577 Quaist an bgear graun & fain s' ho hagieu,
45Er bgear bun uin n's es naschieu;
L'g inuiern zuondt cun pochia naiff es stô,
Che l'g uair Dieu saie dalg tuott ludô. Amē.
July.
Cloet Rangyr gio zur la punt d' Yn es tumô 16
50Et our' in la resgia da Madulein muort pilgiô.
Vna filgia Jachiam Tschimū da Selg, ferma & bella
S' ho lascho yr ün chiarr d' Sternüm our' zur' ella,
Dalg quel ella s' ho stuuieu üna chiama in duos
toechs fer rasgêr,
Zieua muorta bain adinquot.
55Vna bella giufna grãda da Madulein, filgia da Jan
Don Aña,
S' ho gniandt our d' Chiamuera cun luotza ruot üna
chiama.
Sün la blais d' Alua da Zuotz es peider Vrsina Xbris
25.
Gniandt a chiatscha yeu in lauinã.
Mēse.
[f. 25r] Partuott la Lumbardia, Bga, Brescha & Millaū
60Ho la glanda hagieu fichg sur maun,
Er in Germania, Soloturn, Basel & sülg Bnayss
Dala glanda bgearra glieut es morta l'g paiais.
A Kertzers spêra Bn ün aquôl d' oúúa es stô,
Chi es duos huras zuondt in sauung mudô;
65A Kolmer, Bn, Fryburg granda terra trymbla es dô,
Quaela bgerr aedificys & murailgia ho ruuinô.
Vn Comet ê staila cun ïna lungia kua sün tschil
es parieu,
9bris
Che que manaigia, shô l'g uair Dieu.
A Tschan pyder ün giuuen da Kandultschin,
70L'g es in Zuotz scho ad ün laeder tschung l'g chio
bain ladin.
[f. 25v] L'g laech da Cuom ala pongia Resonika s' ho
gratagio,
Che es ieu suot üna naeff, chi ho 26 psunãs stūzãtô.
75Traunter quels dalg Euãgeli et reginã d' Frauntscha
Es fatt pasth, concordia et amichaunza.
Da tuottas 3 ligas es ala punt da chiamueschg
tratt santyncia
Trauter l's da Zuotz & sur Fōtãa Merla cun grãda
obedyncia.
Chia ludô saia l'g hutyschem uair Dieu,
80Quel fatt es üna geda d' finyeu,
Chi ho schpurtschieu sieu sainchg maun,
Che l'g fatt es gnieu ad ün bun paun;
Dalg quâl es stò grandt priguæl et schmerduna,
Chia detta our grandt mæl et fortuna,
85Ma plü cho bgear daners spēder nū ho custô,
L'g quæl tuot milg füs schpargniô.
[f. 26r] Cap. 2.
1578 Vn grandt spazi d' terrain ês fundô spert January
Spêra la chessa da la ryua Claueña cun oúúa
cuuiert. 7
In Coira auaunt tuottas 3 ligas es pilgiô sü la
sãtyncia
90Da l's da Zuotz ê Sur funtauna uerla cū obedyncia,
Er da uart l's cuosts, chi sun cun drett ciatschôs
Sün l's zura, uia l's da Zuotz p ∆ 1164 cundanôs.
Mēse.
L'g Comön grandt es darchio in Zuotz raspô Febr.
A metter officys scko d' uuilg inô. 24.
95Chiatrina pitzē da Schiãff er Anna Batrumieu Marty
S' haun melamaing langiô & battieu,
par la quela lur granda guerra
Es santyncio dalg drett da tuott la terra.
Jan Andreoscha giuuen da Samedê numno
100Ho dauart l'g matrimonj cū Anglina Stupaū bgear
dragiô;
Ma tres che bgear aint traunt es faflô,
S' haun els darchiô d' uölgia largô. —
[f. 26v] La filgia Jachiam Casp da Biuer numnô
Ho cū ün filg Jachiã Zuit da Schiãf p matrimonj
dragio;
105Quêls tuotz duos anumnos
Cùn santyncia sun deliberôs.
Tuot l'g mais Aprilis es taunt fraidt stô,
Ch' ell ho bgear bun früts d' frait pirãto.
M. Casp Harquin da Schuol es zuondt meel plagiô
110Da Thönj Wiolant giuuē da Ptaū et M. Casp
Lãdeffch da Sēt . . .
May
In Sameden a chiastyer p fallas s' ho cumãzo, 22.
Da tuot l'g drett da la terra daputô;
Antonj Trauers es in Zuotz praschunô,
Zieua siandt chiurlo er largio.
115Padreuot Curo da Chiamueschg ün hum uilg adyo Augusti
Es in spazi d' duos huras saun è muort stô.
[f. 27r] In S. Morezê chiargiãt fain üna filgia Jan Tumin
Es deda in auous gio dalg chiar et muorta bain
ladin.
Jan Aña pitzna da Biuer es in Sameden praschunô,
7bris
120Zieua cun glimpfft et hunur deliberô. 20
Crastophlet filg Andrea Tass da chiamueschg da
14 añs naschieu,
Wuliandt l'g yn spera l'g pu S. Andrea uarger
cun pochg partyeu,
L'g ho louua da sort schurrbudô,
Anno. Mēse.
Che el es our in Islas l'g per Jan güra muort
chiatô. —
125Quaist añ es pochg fain stô,
Ma la granetza bain bun marchiô;
L'g inuiern es sto pitschē infina Nadel,
Et uschi uulains Dieu dalg tuot ingracier. Amē.
[f. 27v] Cap. 3.
1597 Terra trimbla es dò da duos geidas u trais Jenuary
130Chi s' ho udieu par tuott l'g nos paiais.
Da tuottas 3 ligas es in Coira tscharnieu
Officiæls in Wugliña, che plaunt saia Dieu,
Chia tauntas pratchias es quhò chiatschô,
Che scodün hum da bain s' dess hauair truppagiô.
135Schimū Luzi plãta da Zuotz ho p matrimunj drachiô 24.
Cun la filgia Jan Don Aña da Madulein numnô.
Sur l'g Cuolm Vmbrailg es sto üna grãda fortöna, Febr.
Chia 80 chiauals & trais humens sun ieus in lauinã.
Zuondt saluedis è fraidts sun stôs, Aprilis, May,
Juny, quels mains,
140Chi ho murãtô l'g uin & oter bun früts in otter
paiais.
[f. 28r]
Jachiã del Januot de Bgalia ün hum prus & asludô Aprilis
Aint l'g gödt talgiant laina zainza otter quitô,
Schi l'g ho ün laing da dün otte in una chiama
pilgiô,
Træs quæl el ês stô lung tymp amalô,
145Et nùn pudiant brichia guarryr
Holl p quela chiaschū stuuieu muryr. —
Vn Chianzalyr dalg Impadúr fichg grandt numno,
S' ho in Turich spera l' hustaria dala Spieda vess
l'g læch stãzãtô.
Jachiam Tüchilg da Madulein cun una blatta giüvant ho dô
150A padruot Süth da la punt, chi l'g ho bunamaing
schiranthô;
p l'g qual Ms Jachiã a padruot rs. 28 stouua dêr,
Vltra rs. 17 cuost da drett holl stuuieu paiêr.
Anno. Mēse.
Anthönj, filg Antönin Vincentz dala punt, sü bell
craschieu
Es in loua d' Ade spêra la Saluetta slanzieu.
[f. 28v] Lg Landvogt Luzi gugelbger in lou de Langartt ditt Jy
156 Spera la punt da lg Zoll, es êr Stytt.
Quaist digs ho zuondt bgear ê fichg naiffô,
Chi ho bgear bun früts zuondt mæl guastô,
Er la muuailgia oùr da las alps s' ho chiatscheda 24.
160p granda nayff chi es steda. — 25.
Duos dunauns da Seilg uuliandt sülg læch nauigêr, Augustj
Siandt rinuult l'g belg, haun stuuieu nagyer;
Et ün' ottra duoña da Seilg in loua curriua lavãt
uaschella,
Es tumeda in loua & stytta in quella.
165Btrumieu Margiaun s' ho cun D: Violãda, filia S. Benedet dela Sãps, s' ho cūpagô, 18.
Quela cun ell insemel in Friöll el ho mnô.
Qua ist digs tres grãdas pruuinâs et scheitas, chi
es gnyeu,
Es l'g graun in Engadina zuondt bgear pardieu.
La drachüra sur punt An à Baiua ho stuuyeu
chiaminer, 29.
170Traunter els et l's d' Bgalia à santynciær.
[f. 29r] Taunt bgear muuol quaist añ à S. Michael s' ho
chiatscho,
7bris
Chia hum uigff meê s' hegia algurdo.
Grãdas plöfgias & ouaziuns es sto quaist añ,
8bris
Quelas in bgear loûchs haun fatt grandt dañ.
175In Valle Malêcha es gnyeu gio et schbudo
Vna ruuinã, chi ho psunas 36 et chessas 20 suterrô.
In Italia spera Genua üna terra zuola fichg numneda
Tras ouua zun dess êr esser suot fùndeda.
Duos humēns passiant l'g cuolm d' Bnina
180Sūn sün quell zuondt morts d' fraidüna.
Jan Tschischun ho la filgia dalg Schmockaer de
Casacia schpussô,
Et ella cun se insemel a Buzaun mnô.
Anno. Mēse.
Quaist añ es l'g graun in nossa terra Engedina
zuondt fallô,
Ma fain (tres gracia da Dieu) es da partuot bgear stô.
[f. 29v]
1580Cap. 4. Jenuary
185In chessa Nuott peider Mañ da pontrasina
Es fatt granda rimúr & pultrúnaria
Da d' ün spört, chi era azuppô,
Chi ho la dauous cun bgearra glieut tschãtschô;
Bgearra glieut estra es gnida p udyr,
190Quê chia quell Spörtt sauaiua mintgyr.
Quæl sün tuott que, che ün l'g dumandaiua,
Saimp resposta, che ell fatschaiua,
Ma da d' ell nun s' pudaiua hauair fauella,
Vpöeià chèll nun haues ter se üna matella;
195Quela, cûr ella es our d' chesa mneda,
Ho quell Spört fat bgear plü grãda runineda,
Traunt otter holl er daclarô,
Chia sieu núm uingia Tschã Jachiã numno.
Ma che quaist tuott possa manager,
200Nun she eau brichia bain ingiuuiner;
Arsalff, chi oda da què ratschunant,
Schi s' schmürauailgia pitschē è grandt. —
[f. 30r] Jan Gruoss de Celerina siant yeu à godt Febr.
Er sieu filg cun ell talgiant giô rama bodt,
205Schilg es ün' ram tumò sün sieu chiô,
Chi l'g ho zuondt mellmaing plagiô;
Bgearra ossa our' d' la têsta s' holl fat pilger
Zieua cumanzo bain ad ungiurer! —
In Dardetz üna bella giufna dalg mêl Spört gniua
tãdeda, Marty
210Dalg quæl sa schmüraflgaiua tuotta braieda;
S. Bonifacius ho cun quella zuondt bgear pruuo,
Ma inguotta l'g ho què tuott giudô.
Syss psunas grãdas gniandt sur sett, 26.
Sun tuottas muortas d' frajdt bain dandedt.
215Vn pruss hum tschert da buna numnaunza Aprilis
Es amazo a Zitzers da d' üna amichauntza,
Romanische Forschungen. XII. 1. 20
Anno. Mēse.
La quela faiua pratchias in' quella úúschinaungia, P
metter ün Landt Amã bain hagieu bgearra
schiraūgia.
[f. 30v] Intraunt la Wschinaungia da Zuôtz
220Et l's otters suot fontana merla tuotz
Davart l's cuosts, chi cun l's zura s' ho chiatschò,
Granda düfferyncia è dabatt es aluò,
Er in Coira bgear daners s' ho schpaiais,
Et in Engedina zuot par l'g paiais;
225Ma siant l'g ün & l'g otter bunamaing schmiss,
Es in syss humens da la plaiff tuott lur differyncia
comiss; 17.
Quæls las trais uuschinaungias ails der Zuotz haū
fat der 18.
In duos 5 pols mossenas rs. 600 in daner.
Peider Josch Rascher da Zuotz liberæl & pruss, May
230Gniandt à chessa gio p. ls zuppols d' auuriga incunt. nuot,
Es noschamaing da saschins murdragio, 12.
Chi l'g haun er tuot l's ses daners inuuló;
Sia michauntza incunt l's d' Auriga s' haū almãtó
Er cun daners sün da d' ells buny ô —.
[f. 31r] Tuott la stædt zúondt sütta es steda,
136 Tschert cun pochg fain & pitzna graneda;
par tuott l'g muondt uain ditt & ratschunô,
che l'g hegia ün mæl ditt (gurbus) p tuot regnô.
7bris
Jachiam Yttaun da paludibg es in Sameden inpraschuno, 16.
240Mêl chiurlo, zieua tres l'g biùgr oûr giaschlo. —
Sülg munt da Samedē quatter chiauals sun schmertzs,
Yeus gio p üna ruuiña et zuondt perts.
Adam puorgia da Schianff fatschiant fain p pæschg 17.
Es achiato in Turpchiun muortt sulg æschg.
245L'g uin es quaist añ (Dei gracia) bain gratagiô,
In terra tudaischia & utroie p tuot uain satschunô.
[f. 31v] Par yr our' sün ün da tuottas 3 ligas es sto
Grandas pratchias & cuosts chiatschô Xbris
Intraunt Jan Nalle da Schianff & Andreã Dusch,
Anno. Mēse.
250Ma Andreas ho hagieu la plü wugsch.
Aint lg Læch zur' da Seilg es à Nuot Curô 31.
Vna soma d' sæl & üna ball da ram fundô,
Ma all Nuot Curô otra sia cumpagnia
Da lur uittas haun hagieu pissyr et fãtaschia;
255Partæl s' dess scodön zuondt bain parchiurêr
Sün la glatza dals læchs mema nū s' fidêr.
E uaing dalg tschert scritt our' & ratschunô,
Che traunt Franciã & Flãdriã saia crúdo
Vn Cômett gio da tschyl bain dandett,
260Chi ho arts sett citaedts dauent nett.
[f. 32r] Cap. 5.
1581 Sü Glandt officiæls in Wuglinâ s' ho tscharnieu Jenuary
Cun grandas pratchias & pochia tema da Dieu.
In Ramuosch ün prus hum, chi era giurô, 15.
Es zuondt p pitzna Uergla àmazô.
265Vn giuuen de Bgonio sü grandt bain craschieu 30.
Es traunt las chêsas de Bnina & pōtrasina d' fraidt prieu.
Febr.
Clo Zaff da Silio cun Maria filia Fort Castelmur
ho dragiò, 21.
Et uschi cun santyncia es matrimonj sfermò.
Traunt Andreã Tschauarit et filia Jan Schlarer de
Schãff es sãtincia fatt, 22.
270Chia traunt els matrimuni nū saia fatt.
Capitani Dionisius Hestor Salych gniãt da Clan in
Bgalia,
Siandt da uin, s' haū clamos our' à fer batalgia,
Cap. Dionisius es da Hestors sün la testa murtel
plagio,
Zieua da Castisengia à Sauuran à sepulyr mno.
[f. 32v] Aprilis
275Petrus Bomber de pōtrasina es gio dün latrytsch
d' fain tumo, 19.
Zieua bain bodt à Dieu arcumãdo.
Vn hum da Sonder zuondt uilg sdyô May
Ho l'g Capitanj d' Vugliña plagio;
Quæl siandt bain bodt zieua guarrieu,
280Ho ell quel Schelm fãt mett sün la rouda &
appēdyeu.
20*
Anno. Mēse.
Juny
La uiroula p tuott nos paiais ho regno, Julj
Da la quela bgear infauntz ho mãchiô. Augusti
La glanda ho in nos paias da Grischuns
Regno fichg in bgear louchs et chiãtuns,
285Sün la muntangia de Tomliasca, vall de Rain et
partentzs,
In Splüga et Claueña holla tschiatscho l's tentzs,
In Turich es mort zoundt bgearas psunas,
Dieu n's hosta da melas malatias è fortunas.
[f. 33r] Vna chesa Celerinj es artza et es 18 otras pilgio, 21.
290Ma tres agiudt da Dieu et pruglieut bodt stüzò.
Meês Bap Jan Alysch siandt dalg pallintchieu tumò, 27.
Es a Dieu 4 huras zieua arcumãdò.
Vna bella giuffna da Zuarda es bgear añs fantschella steda
Ter Jan Rascher & zieua da dall ingrafgeda,
295Quela hauiandt ün filg chiathò,
S' ho in Zuotz cun tuot Truaduors dragio;
Jan Rascher es gneu p rs. 220 ad ün' geda,
Ma la pouura es zerleda et schuargundeda;
Cun tuot dess scodön zuondt bain s' parchiurêr,
300Ch' ell nun s' lascha da luxuria surmner.
[f. 33v] Cap. 6.
1582 In Missoychg la Drachüra da Ruueir es stô,
Tuot quaist añ grãda fadia ê dabat muuãtô,
Três metter uia & inpraschûner Stryaúns à Stryúns
Sün els ruuinos da bgear chiantúns;
305Da sort chia duos parts s' haun miss a s' muilgêr,
Da lüna part et da lotra lur glieut a sinpraschúnêr,
Che la inimicicia es craschida et yda taunt inauaunt,
Che a Dieu aint in tschyl saia plaunt,
Ch l'g ün ailg otter nun uulaiua dâr löch,
310Ma sa mazeiuen l' ün loter in chessa spera föch,
Et inua els nun hauessen tmieu las amnatscha da
lur pedrūs,
S' hauessen els zuondt ruuinōs. —
[f. 34r] Peider pitschen da pōtrasina, numno chiaualett, July
Træs sieu dapúrtamaint stúrpchiûs mêl indrett,
Anno. Mēse.
315Che ell ho hagieu cúmpagnia cun las bestias
chiarnêlmaing,
Es ell in Illa glyscha da Samedē auertamaing
Arts in tschendra, siandt uigff sün üna schêla ligiô,
Cun ell insemel üna iefna da Taschins, uachias 2,
chouras 3 amazò;
Dieu hosta scodün dalg mæl pchiô.
320L'g Düchia Sabaudy ho zuondt bgearra sudeda Augustj
pãr pilgêr Geneuam hagieu raspeda;
Ma zieua, che Bnais haun clamo in agiudt lur
cumpagnuns,
Lur confederos Schwitzers et ēr Grischuns,
Quâls tuotzs hauiandt bain bodt fat bgearra sudeda
325Da l's trêr in agiudt tuotz adüna geda,
Ho l'g Düchia sia sudeda fat trer gio dauent,
Zainza der fadya a Geneua baingugent.
[f. 34v] Er p l's dans cuosts & fadias dals Bnaias,
Che els cun bgearra sudeda haun sch paias,
330Que tuott da giudichêr dess esser comissé lascho
In Arbitri da glieut dals 7 chiantuns dals Aidgnoss
da grandt groô.
7bris
Lüchin Stein Cullaun da Chiamuesch sü uilg
bain adyo 4.
Es giô d' sieu ladritsch d' fain tumô,
S' ho la chiama dretta súr schnuolg aruott
335Cun grandt dölj et paschiu partuott.
Barblotta plæsch da Chiamueschg aint in sieu munt
Sassot raschlant, 15.
L'g ho do üna pedra in la testa, â Dieu saia
plaunt,
Et ho üna tæl botta sur la urailgia dreta pilgio,
Chilg ho l'g uüss zuondt furo aint et schmatscho;
340Zieua aunchia digs 8 uieuiyeu
Alhura morta et yda ter Dieu.
Dieu hosta scadöna fidela psuna,
Vsta da privol fadia et erta fortöna. Fing.
[f. 35r] Cap. 7.
1583 Vn hum da Brüss, l'g Bettin numnô,
345Es in sia egna ches[a] noschamaing sagattô.
Anno. Mēse.
Granda pratchia, spender, dabat et fadias la Zuotz
et Sameden Febr.
Es stô p tuott nos cumön p la mastralias
Traunter l's Sallyschs u Duschs et er plãtauns;
Taunt muytsch ês aber p fin traunt l's infaúnts,
350Dasort che nun es uuschinaungia in tuot nos Comün,
Che nun s' hegia langio & batyeu qualchiün,
Dasort che in tuot quaist dabat et Cúrdumbell
E stò 8 digs dalung schãtô in Sameden comön
dobbel;
Quæl tres grãda stiniciun et iffichiamaint,
355Er zainza hauair cun las uuschinaūgias otêr adimaīt,
Ho tscharnieu ritscharnaint dobbel p tuot l'g Comön
Da tuot' sort officis un p tuot l'g Comön.
[f. 35v] In Zuotz Jan Dusch et Jachiã Schukã sun miss
Mastrels,
Er Jan Juualta et Tumesch Schukã Nudêrs;
360In Sameden Gúdantz de Juualta et Martin Raschêr
Sun er tscharnieus p Mastræl,
Zieua bain bodt sut tuot duos Mastrels s' ho giuro
Da la plü part da comön pöeuel cun pochg quytó.
Quaist grandt dabat mytsch et inimicicia
365Ho dürò infina la pdunãza da Coyra zuondt cū
pochia iusticia;
Es l's sur dits Mastrels auaúnt Comöna de Dê
comparieu
Et haun l'g fatt incūter l'g Comön dasort urdieu,
Chia l'g Comön hauaunt Comöna de Dê in Coira
ho stuuieu cūparer
Et aqui suuieu üna ordinaciū et Abschaid hauair,
370Da stuuair tuot que ritscharnaint sü sura schãto
Quaist quater Ans saluer a lúr bun groô,
Er chia M Jan Dusch, S. Tomas Schukã, er S. Gudantz
desse cumãzer,
S. Jachiã Schukã, S. Jã Jualta, Martin Rascher zieua
ascūder.
[f. 36r] Er las spaissas fattas p las Mastrælias,
375Chi es in Sameden schpais in las ustarias,
Què tuot ho l'g Comön stuuieu paier,
L'g saia stò liedt u sher. —
Anno. Mēse.
A Peider Bastiaū Saing in Val d' Byuer ês artzs
et brüschô Augusti
Tuott lalp et l'g pulmaint, che luaint est stô.
380Nuot Zuotta de Biuero waiff e bain stô
Ma in spazi d' metz hura muort à Dieu cumãdo.
Quaist añ es l'g uin d' Wúglina bain gratagiô,
Er in Lumbardia et p tuot la germania in quãtitedt sto;
In nossa terra de Engedina es sto comöna fneda,
385Er Dieu ludo, üna grãda bella graneda.
La prumauaira es tumpuriua ê buna steda,
Er la stêdt comönamaing chioda et tampreda,
Ma l'g Vttúon zuondt süluedi ê plüfgius es stò,
Er l's füros S. Murezē uuliuamaing ho naiffò;
[f. 36v]
390Dasort che la muuailgia grossa in Engedina in
iuiern es sareda
7bris
Cun grandt bonder dala braieda; 21.
Er tres granda bgearra nauailgia 22.
Ho stuuieu cun schlüzas tscharpger bgeara purailgia.
Er quels, chi nun haū lur uelgs ãdhura uulieu ryer,
395Haun las oruas cun zappas our zuot la nayf
stuuieu chiauêr.
In Burmo chæsas 48 bellas grandas & mürêdas
8bris
Sun in üna uoutta três fortüna d' föch artzas &
brüschedas.
Vna duoña d' Braigall ter l'g filg Adam Clo marideda, 25.
Es gio suot l'g uich schmertza spêrras l'g yn morta
chiateda.
400Jachiam Jan Baptista Dúrich Dantz de Zuotz ho
sia fantschella ingrafgiô,
Quæl l'g ho plü cho rz. 1000 in daners custo,
Er grandt mitsch meluulgentscha p l'g Comön es
rasêda,
Tras üna santyncia chi es in Zuotz pronuncieda.
Cun tuot truaduors in Zuotz l's Masers da lalp
Walyuer haū dragiô,
405L'g quæl peider Moretzē cun l'g cuost da dredt
circa rz. 100 es cundano.
Cauet sibi qsqs à simili iniúria.
Anno. Mēse.
[f. 37r] L'g inuiuiern ês taunt chiodt e dumesti stô
Cun pochia nayff, ch' ün mie in nossa Engadina
zura s' hegia algurdô;
Ma in Walzúott et l'g Yntall es stô tâunta nauailgia,
Chi meê s' alguorda ingiuna purailgia. —
410Da tuôtt sôrt robas mangiantyuas ês sto bun
marchio
In tuott paiyas, che in bgear anns meê saia stô. —
In Sauuraū ün prær da Messa da Buiua es cundêrt
à la mort sētynciô Nuēbris
Træs grandas chiatiuiergias e pultrunias, ch' lo
drizô. —
Un húm da la part zúra ês da tuottas 3 ligyas in
Coyra in praschū fermô,
415Par fals cun Sgnuors esters incunt. Comönas treis,
ch' ell ho drizô;
Ma la part cun las ôtras duos ligyas nun ho uulyeu
handlager,
Ma chia scodöna ligia l's seês dess chiastyær,
Et uschi quel sü zura ês larg laschô
Traunter bgear otters, chi haun sckô ell fallo;
420Che ailg uair Dieu aint Tschyl uingia pchio.
Christel Biskuotta u Zaff ês súr plur amazò
D' ün giüuen, chi l'g ês ala improuysta inscūtrô. —
[f. 37v] Cap. 8.
1584 Vn giuuen hum da Bgonio, chi ês cun Santyncia
in Tauhô la mort dunô, January
Es in Brauuong darchio inpraschúnô;
425Par grandt mæl cun thössi et otter, che ell ho fatt,
Es ell cundert uia dalg Aingerr ad ün tratt.
In Damall es 15 digs da lung insemel stô raspô
Imbaschadúors da comönas trais ligas et Landssfürst
da grãdt groô,
Par dabats chi traúnter els êra craschieu,
430Ma zuondt inguotta ess s' haūn cunuegieu.
In Coyra aúaúnt ün dy da tuottas 3 ligias raspô
S' ho quater Aidtgnoss, da Turich, Bern, Basel, Schaffuss
süs digs dalung praschãttio,
Er tuott lur aröeff êra & aratschuner,
Che las ligyas s' uölgen bain cunuungyr et abynêr.
Anno. Mēse.
435Et uschi haún els urdinô & drizô in peês,
Chia scodöna ligia dimp se chiastia l's seês;
Er par paiêr l's cuosts haun els urdinô,
Che l'g Ambaschadur Regis Gallie ho ∆ 1200 schburzô.
[f. 38r] Trais Ambaschaduors da las ligias ês úrdinô:
440L'g Landt Richter, Landt Amã, l'g Castellaũ da
Fürstenburg numnô,
Chi dessen ad Instbrug teêr l'g Landtssfürst chiaualgêr
Et da d' ell üna rasposta finityua dumandêr.
Calendis
Vn giúúen da Chiasatza Bgalia es in Zuotz praschúnô, Marty
Er par sieu mæl dapurtamaint chiūrlhô;
445Zieua, par bgear che ell ho inuullô,
Es suott la fuorgia (:tres l'g Ainger:) schiauazô.
Er sia mama Chiatre Clergiola Mangiocka anumneda
Es da ses filg da bgear ladrunitschs achiuseda,
Ma ella meê ünguotta ho uulyeu confesser,
450Très quæl ella s' ho fick fatta achiurlær.
Traunter M Clo Gutardt da Sendt et M Jan da
Thüna
Es stô grandt dabatt, schguardin et ruuina,
Clo es battieu dals amichs de Jan súr sguiraūza,
Dalg quæl d' üngiün bon num s' ho speraūza.
[f. 38v]
455Tschöng comissaris p liga sun tramiss in Wuglina, Marty
Per fer aratschū & astêr la ruuina,
Chi era traunter peer amuuēteda,
Traunter la Messa et predgia adün' geda,
Tres chia s' uulaiua üna Schoula sü drizer,
460Quæl chia l's papists nun uölgen cumpurter.
Tres quel in Sondrio granda ruuina es muuãtho,
Er scodün a larma es sto pinô;
Ma quel comissaris daiuen ratschū fêr,
Er talchiün s' haun miss achürber;
465Ma mema bodt sun tschasoss
Træs (:forza:) l'g duuer, chi l's he surstoss.
May
[f. 39r] Trais humens ün de S. Mauritio et alt. de Sumeda
sun p la cretta viæla in praschunôs,
Er dals fer yr in Galiam sun cundamnôs,
Anno. Mēse.
Ma tres röff da S. Wolph a Juualta à noma da
tuotas 3 ligas tramiss ad aruuêr,
470L's haun oúr d' praschún in lur chessas lascho
turner. —
Vn giuuen marido da la schlatta dals Schùnkaun
da Zuotz
Es in spazi da duos húras stô múortt è saun. —
De tempore.
Tuott Auurilg et Meêg la prumauaira hauains
zuondt sütta hagyeu,
Ma Junig, Julig et Aúgúst ho unmünchi otter dy
pluuyeu;
475Bgear fain l's pros sæchks s' ho chiattho,
L'g uttúon zainza pruinâs et cun comöna graneda
es stô.
In tuotta nossa terra es adi 3. 7.bris uschi fichg
nayfuô,
Chi p üna geda tutt l'g muuel oúr d' las uals
s' ho mnô,
Ma tuott l'g inuiern zuondt cun pochia nayf es stô,
480Da sort chia cun aroúdas da tuott tümp s' ho drúuô.
Ma la prümauaira dalg 1585 zieua es fichg malla
steda,
Cun bgearra plöfgia et nayf zuondt sulvedgia.
[f. 39v] Our sür Sass in bgear loúchs ês üna malatia steda, Juny
Ditta la brüna, chi es muort bgeara braieda.
485In Tumliascha da quaista uart l'g Rain ho la
glãda regio,
Chi ho zuondt bgearras parsūnas fat muryr è mazò.
M. Jan Mùr da Seilg ün hum sü uilg adyô,
Quæl uain l'g grysch ün hum cū bun iudicj astmô,
Es in üna fantaschia (:adaschkuss:) tratt dauent,
490Stô plü che ün añ súot Vrènã pertzs zuondt gugēt,
Ma zieua (:mēse Noēbris:) siandt da sês neff Luzi
achiatò,
Es el darchio à chessa tùrnô.
Et hauiandt uyss, cho sia roba era forza rafeda,
Schi s' hò ell grittanto sün tscherta braieda,
La Cronica 315 Anno. Mēse.
495Ho Jan da la pūnt zuondt mæl plagiô,
L'g quæl zuondt grandt danêr l'g ho cústò;
Et par què sto ün tymp têr S. Jã Nayr in Sauuraū,
Et aquò nun l'g es yeu otter cho bain a maū,
[f. 40r] Ma zieua, siandt in Seilg a chessa turnô,
500Er par l'g suspett in üna chessa cunfinô,
Schi es ell ün dy metzdy speartz uia,
Da sort chel nun s' ho pudieu achiãter p üngüna uia.
S' astema, che ell s' hegia aint l'g Læch s' uess büttô,
Che ailg uair Dieu in tschyl uingia pchiô;
505Quell huosta scodüna fidela psúna
Da tuott mæl attantamaint et fortüna. Amē. —
Traunter l's Arteuels dalg Grüsch et la Wischinaūgia
da Seilg es ad ün tratt
Per l'g bain custlatz craschieu grandt dabatt;
Par üna geda es fatt santyncia,
510Ma la Wischinaungia nun uulaiua fer obedyntia,
Ma três aröff da Amichs et l'g Comön intyramaing
Haún els miss in achiörtt et abynamaing.
[f. 40v] In Suonder ün filg dalg Nadalin prus delg Euãgelj
numnò, Julio
Es d' ün schelm noschamaing sagiatthò.
515Ms. Gratiuss de Gnoa ün hum arideg anumnò
L'g es da 8 giattuns inmaschus bgear daners inúúlò,
Ma ell siandt zúppô sün suott l'g tett d' palyntschyeu,
L's ês our d' lur mauns fügieu.
Jan Martin da chiamueschg p yr a chiatscha siãdt
muanchô, die 11.
520Es sün la botta d' iniutschū muort achiathô.
Comedia Hecasti ês in Zuotz fatta die 12.
Da bragieda giuuena da buna schlatta.
Traunter las Wschinaungias Zuotz, Chiamueschg e
Madulein
Nun s' ho brichia sauiæu cufgnir plü bain,
525Che els haun aspetto üna santyncia da lur truaduors.
Der chüntscher la via d' chiamuera cun grandt cuosts. die 24. …
Anno. Mēse.
[f. 41r] Barzifoll Süss da Schairo es in Zuòtz prais praschū Noēbris.
Et siandt chürlô, es largio da la ratschū.
In vico Superanj Bgalie ho la glãda cumãzò die 15.
530Er infina l'g mayss Fafuurer continò.
Ma sur sass tain ella yeu plü fichg inauaúnt
Et in Tumgæschia plü che taûnt,
Che l'g uair Dieu n's uölgia parchürêr
Da tuottas mælas malatias n's ûster. Amē.
[f. 41v]
1585Cap. 9. January.
535Officials s' ho in Coyra in Wuglina tschernieu, 4.
Er bgear danêrs chio s' ho spãdyeu.
Túmesch Marun dalg Comön da Suonder anumnô
Ho fatt apalayss ün grandt tratthô,
Chi era miss sü da trer in Wuglina
540Per metter quels dalg Euãgeli in ruûina.
Traunter otters ês Baptista Tuiell êr chiussô,
Três quèl el cū Tumesch Mãrū insemel es à
Coyra mnô,
Et aquò d' ün dret da tuottas 3 ligas cun chiörl
examinos
Er zieua amandúos deliberos.
545Cumbain, chia què Tumesch hauaiua declarò,
Ell saimp sün sieu ditt pseuerò,
Baptista Tuell ês bain er delibero
Cun què, che l'g saia scumandò,
Qui zieua oùr d' nossas terras nun trèr
550Er nún scriuer ne hauair cun esters da fer.
February
[f. 42r] Træs l'g sur scritt attratto et tradimaint die 11. 12.
Chia era fatt p la Vall d' Wuglina pilgeraint, 13. 14.
Schi nun haun l's officiêls d' Wuglina pudieu pūsser,
Cho a tuott l's Comöns da tuotas 3 ligas auysær,
555Chia scodün saia in arma et pardeart
Da trêr in Wuglina zuondt bain speart.
Et uschi l'g prüm cun 12 bandyras da la vall co
önaint
Anno. Mēse.
Sun els stôs in Arma l's Cufins dandettamaing,
Er circa 28 pandyras da tuotas 3 ligas cun Ardimaint
560Sun bain perünas tuotz insemel trats aint;
La granda part sun in Clauena rastedas
Et las otras in Morbeng, Trauuna orasèdas,
Cho bain bodt fat yr à Milaun trais Ambasaduors
A uair da che sort erã quaistas rimuors.
565Quels haun inclyt à Milaun dalg Guuernadur,
Chi sporzaiua a nus tuot Amiticia & amúr,
[f. 42v] Er che ell úúless dér chiastiamaint
Ad a quels, chi hauessē uulieu fer quel tradimaint;
Er chia Sgniors Grischuns nun craien, chia sieu araig
570Hegia uia ad els üngiün mæl manaig,
Et uschia hauiandt els quella nouua inauous purtò,
Sche s' ho tuot cumpagnuns da què fichg legrô.
Veziandt er (:p gracia da Dieu:) che nū erã tema
da stapyrs,
Haûn els uulyeu der chiastiamaint ails terrirs,
575Haùn tscharnyeu ün dret da tuotas 3 ligas,
Chi dess tschargêr dilligaintamaing quaistas artyas,
Scha qualchün da las terras s' hauês achiathô,
Chi in quaist tradiment hauess agiudò,
Quels tuotz meritaiuelmaing chiastyêr,
580Atscho nus possen in pæsch et puos stêr;
Et uschi sun las bandyras trattas giò dauent,
Chi ineydas et chj gúgent. die 28.
[f. 43r] Ma quella sùr ditta drachüra aschãteda,
S' ho sülg prüm zuondt greuua amuseda,
585Haun bgears pilgio et inpraschunos,
Quels haun er inpart lur fats manifestôs,
Numnedamaing, che saia sto miss p adrizer
Tuot quels dalg Euangelj da amazer;
Ma quel fall nún s' ho brichg astimo,
590Che ell hegia la muort merito,
Et uschia haun els tuotzs dalibero bain clêr,
Cupytzs (:scho s' stema:) p amicicia dalg danêr;
Che ailg omniputaint Dieu in tschil uingia pchio,
Che l'g muondt es uschi zuondt saruò,
Anno. Mēse.
595Che p amûr d' roba duns et daner
S' lascha ün sia conscyntia müdêr,
Ma l'g uair Dieu omniputaint
Cumporta cun nus gracia misericorgia l'g praschaint
Tres Jesū Christū ses filg Ardaint. Amē. —
600In la uall da Müstail bgears sun inpraschunos,
Par lúr mæl indicis êr fichg achiürlhos,
Ma talchüns træs, che els haun fat lur gigintscha,
Haun træs maun dalg Aingêrr fatt pantyncia;
Otters nún haún úúlyeu ünguotta cúnfessêr,
605Da què che l's uulaiuen inculpær.
Dalg chiörl ho indüro grandt tappin
Træs quêl Mastræl Men Chiarin,
Ma ell zuondt inguotta ho cunfessô
Et dalg drett es zieua larghô. —
610Duos humens de Zuzana, uuliandt yr sür Schalletta, Aprilis
Sún schmærtzs giô par üna blayss stretta;
Zieua l's haún els zuondt fichg tschargiô,
Ma dichg ün Lúzi Thön Neya ês muort achiatthô. —
[f. 44r] Trais Bandyras d' Sudeda da comönas trais ligas May.
615Er bgeerras da Schwyzers cun grãdas grandaschias
Sun trattas in agiüdt da la Curuna dalg Araig
d' Frauntscha,
Par l'g daffender zieua lur ligia et confederaunza;
Pissiandt êr da trer ada quels dalg Euãgelj in
difēsiun,
Ma quê nún es stô l'g uaira p uia ingiün.
620Dalg quêl l's chiantuns d' Schwytz schiquels dalg
Euãgeli sun fichg uüglôs,
Er nus Gryschuns três els amichaiuelmaing auyssôs,
Da fér turnêr a chessa la nossa súdeda,
Très che ella uschi dalg Araig s' achiatta ingianeda.
In la uall da Tuorzs de Bergonio es ruot our ün
uadredt, Augusti
625Quel ho miss súot et a perder bain dandedt
Da muualgia gruossa uachias chios 50 in sü,
Chi nun s' haún pudieu chiauer oura, ne nüzagêr plü.
Anno. Mēse.
[f. 44v] Gio par Korna d' chiamuera quella cêrta blaiss July
Sun gnydas apychias et schmertzs bellas Trimas traiss.
630Er chiôs d' byschia 42 tres pochia chiüra Augusti
Sun sur l'g chiaunt d' chialyst schmertzs in ün' hura.
Martin Josch Rascher da Sameden Chiaualyr anumnô
Siandt auaúnt tuottas 3 ligas fichg incúlpô,
Da chiartas, cho ell dess esser yeu ter Sgrs
Vensliaū,
635Et zieua êr quellas praschãto aúaunt l'g Duca da
Milaū,
Træs quæl tuott ell dess hauair druuo minzöngia,
Er hauair fatt d' üna granda pútröngia,
Træs quèl tuott ell ês in Sameden zainza d' múra
Dalg Mastrel da Zuotz prayss praschung et sia
drachüra;
[f. 45r]
640Er siandt bgear digs examino, die 30.
Es zieua cun glympff et húnúr largò,
Er da nún yr ne scryuer oúr d' las terras
scumãdò,
Et flurins 40 insemel culg cuost da dredt cúndanò,
Dieu uölgia, che üngiün thortt nun l'g saia duãthô.
8bris
645Granda plöfgia et ouazun es stô, die 2.
Chi ho in Voltalina et ual d' Bgalie bgear ruuinò,
Er l'g plaun da Claueña, uain aratschuno,
Che saia p ∆ 40000 ruuino.
In la vall S. Jachiã es psunas 5 ydas súott,
650Er la uall guasteda & ruuineda partuot.
La glanda ho regno in bgear loúgs et chiantuns,
Par tuott l'g payas da las ligas da Gryschuns.
[f. 45v]
Dichg in la terra d' sur Sass uain ratschúno,
Cho saia circa da 3000 psunas amãchiô,
655In Tumgæschia sün la part (IV) súra er manchô,
Er in Vatz zúra et à chiasty l'g ês da nöff cumãzo;
L'g payais d' Schwytz et er in pemuntt
Bgearras parsunâs sun muortas et ydas a munt.
Anno. Mēse.
9bris
Peider Chidürol de Sabaudia, et Blæsch Gröb sun
in Zuotz praschunos, 18.
660Er fichg cun lg chiörl marturiôs,
Zieua sun els darchiô largiôs,
Xbris
Dacho chia sun sünn drett stôs pilgiôs. 8.
M. Thön Lüching de Bern es in Samedē praschuno
Et Aña da Bayua de Sūmada èr cun ell in quê
groô,
665Ma Thön très raspett d' sia michaunza martoyri
nū es do,
Scha ell bgear fals hò fallo,
Ma Aña ês bain mæl archiörleda
Et zieua insemel cū Thön largêda.
[f. 46r] De quatuor partibus temporis. —
D' prümauaira uart es sto bodt terrain,
670Ma cun êrua nun es sto brick zuondt bain,
La Stêdt es uschi zuondt fraida steda,
Et pockg digs zainza nayff è plöfgia chiargeda,
L'g Vttúon es sto müoll et fichg plöfgius,
Êr zuondt nôsch et flaiuel graun ês sto traunt. nús,
675In Scodün mayss dalg inuyern ês taunt fraidt stô,
Che parsúna uigfua mae s' hegia algurdô. —
[f. 46v] Cap. 10. Aprilis
1586 O, chiossa horribla et fatt schgryschúss! die 4.
Chi ês duantò in nos payas traunter nús,
In Fúldira in chessa Marg dalg Fúorn hustyr
680Ho lutscho quatter Lumbardts zainza otter pissyr;
Qúels la damaun haûn ell Marg tres sagattò
Et ün glasser da Tuuer êr aquo insemel amazo.
Ma ala duoña da Marg es la uitta duneda,
Træs che ella es græfgia é púrtaunta steda.
685Quels schelms siandt partuott la chessa stôs,
Sun bain bodt dauent schurôss. —
In Süsch sun quatter humens inpraschunôs, Marty
Er löng tymp cún grandt martoyri achörlôss;
Vn da quels ês müortt in praschún,
690Et zieua miss sün la roúda tres la ratschún;
Anno. Mēse.
[f. 47r] Vn otter cun núm Jachiã Toulla anúmno May
Es èr sün la rouda três la ratschū santyncyo; die 12.
L's otters duos s' haún bgear fatt achörlær,
Impho zuondt ünguotta mæ nun haun uulyeu
cufesser.
695Êr otters sún da què tymp êr mütschos,
Chi sún p mælfatts dals sur scritts achiüsos.
L'g quel tuott scodün dess ruuêr da courmaing,
Chi la ratschún et giusticia s' mantingia inguælmaing,
Chia nún uingia ne surfat ne manchiantho cū ingiün
700In tuott què, chi porta la ratschun. — Amē. —
Juny.
Niclò Rumedi da Madulein, ün hum prúss da
búna fama, 24.
Es l'g godt ars muort achiathò suott ün chiar d' rama,
L'g uair omnipútaint Dieu saia stò a sia fin,
Et húosta da priguels & fortünas scodün. Amē.
[f. 47v]
705Fatschiant l's da Zernetz in üna uall ün truog u via,
Schi es gratagiô et duanto üna grãda fortöna ê fadia,
Che üna peidra, siandt gnida gio dalg ôtt,
Ho tuochg ün Nuot Valantin et ês muort bain bodt;
Er ün otter hum numnò Jan dal Farer
710S' ho fatt in quel madem löech ün grandt mêl;
Dieu omniputaint huosta scodün da fortünas,
Da priguæls et mælas schmurdünas p Jesū. Amē.
8bris
Granda terra trimbla es in nos payais dò, ultim.
Da dùos ú trais pridas chi es stò. —
De Tempore.
715L'g Jnuyern ès zuondt fraydt stò,
Cun pochia nayff èr chiargiò,
Otter da quayst añ, nún s' he eau da dyr,
Chi bgear bun ans n's possa gnyr. Amē. —
Nus hauain hagieu bgear fain
et zuondt bun graun,
720Ma zuondt pochg et mæl uin, s' he scodün chrastiaun.
Bessere ess Gott Der Herr.
Romanische Forschungen. XII. 1.
21
Anno. Mēse.
[f. 48r] Cap. 11. January
1587 Traunter Curo Salysch da Schianff ês sãtynció, die 28.
Quel ho üna matta da Wal zuott ingrafgiò;
Vltra tuott cuosts da drett, che ell ho stuuyeu paiêr,
Ad ella rs. 80 et à sês Amichs rs. 80 êr in danêr,
725Er falla da Comön florins 30 ês chiastyò,
Ma dalg liam dalg matrimuni ês ell zuondt liwrò.
Madlaina filgia qd. Jáchen Zaff da Selg es in
Samedē inpraschuneda, Febr.
Er par pittanöng bain fichg achörleda. die 10.
Jan Melcher d' Feiz, ün hum uilg adyô,
730Es êr sün la roba grefamaing chiastiô.
[f. 48v] Vna næf Sutt l'g Stæg, siandt mema græff chiargeda,
Es cun 120 psunas Schwizers ain S. Kruschs
fundeda;
Our da quèla psunas uiuas dichg 22 sun pilgiôs,
L's otters 78 sun tuotz in loúúa muortzs & stanzãtôs,
135Dieu n's huosta da tuotz mæl pryguels & pchios.
Amē. —
In Lauin et er in Ftaún in Engadina zúott
Es stô regno la glanda da partuott,
Et hò continò uia infina à S. Martin,
Dasort che l'g ês muort da n°. 600 psunas dichg
in Lauin,
740Er da n°. 800 sun muortas in Ftaún,
Ma in Sendt holla êr fermamaing chiatscho maun,
Ma in Schúoll et à Susch et à Giarzun holla êr piziô,
Par quælla stræda in sur Krúsch et Fuldürã s' ho
müdò;
Dieu n's huosta d' mêlas malatias et pchiò. Amē.
[f. 49r] July
745Durich Paladin ün bun lauureder, fidaunt et gailgart 14.
Ês in Chiamúera sur l'g pro Jan Affra suott ün
Sas chiato múort,
Dalg quæl ho hagieu döli et stramizi scodün;
Cho l'g uair Dieu saia stò à sia fin,
Húosta êr scodün da mæl priguæls & fortünas,
750Er da tuottas fadias è schmordünas, três Jesū Christū.
Amē.
Anno. Mēse.
Traunter l'g araig d' Frauntscha & quel da Nauèra
Es craschieu grandt dabatt ê fatt grãda chianèra,
Et aquê solúm p la cretta & uaira religiun
Haun raspò granda bgearra súdeda in muntún.
755Bgearras bandyras dals Aidgnoss dals sett chiantúns
Er bgears chiapitaunis de Bgalia et sudôs da nos
Grischuns
Sun tráts ailg Raig da Nauera in agiüdt;
L'g uair Dieu l's cumparta gracia, forza et uirtüdt,
Che l'g sieu sainchg plædt hegia uictorgia
760Træs sia gracia et misercorgiã. Amē.
8bris
[f. 49v] In Sameden üna chæsa ês stô pilgio föech et
pruschêda, pènultimo
Ma très agiüdt da tuot l'g Comön bain bodt stüzeda;
In Buorm es artzs n°. 38 chêssas adüna gæda
Cun grandt stramizi da la braieda.
De mirabili temporis intemperie et acritate.
765L'g omniputaint misercorgiauel uair Dieu
Hò quaist añ in bgear puongs sia yra scúuernyeu,
L'g prüm cun gúerras greiuas glandas & malatias,
Er cun krüetza dalg tymp & chialastrias.
Vngiün húm la prümauaira s' alguorda uschi tardyua,
770Zainza bütter oúra üngiûna ærua n paschgüra,
Per tuott l'g mais d' giun la múúailgia ho patieu fam,
Taúnt pochg latt in las Alps nún ês stò chò
quaist ann.
Tuott la stedt es fraida è saluedgia cun pochia
ærua stêda,
Chi mæ s' algiurda ingiuna braieda,
775Fain zuondt pochg in bgear louchs es gnyeu
Et l'g graùn ho zuondt inguotta ualgieu.
[f. 50r] Da las Alps s' ho zuondt pochg tscharpchiò,
Et a 4. 7bris p la nayf s' ho lg pulmaint a chesa
mnò,
Araschdyff nun ês gneu ün zickg,
780Er dals ortzs arauitscha ne arauas brickg,
21*
Anno. Mēse.
L's otter mnützs l's dumeistys sún zuondt fallôs,
L'g Arygs chiastaingiás marúntzs mæl grattagiôs,
L'g uin p tuott l's payais ês zuondt fallò
Et quæl mæl zuondt chiær s' ho payò,
785La granetza fichg chêra p daners ês cumpreda,
Ma da Coyra uart bain bgearra ês mnéda;
In Súma üngiun hum uigff nun s' hò algúordò,
Chia per ün añ dalg túott taunt chær saia sto.
In quæel tuott zainza üngiuna dubitaunza
790L'g uair Dieu uoul fêr cùgnuoscher sia forza è pusaūza,
Cún tuott l'g uulains ell da courmaing aruêr
Træs Jesū Christum nos Signer chiær,
Chell n's uölgia gracia ê misercorgia cumpartyr
Et ün otter plü læidt bún añ n's fêr gnyr. Amē.
[f. 50v]
1588 Cap. 12.
795Zuondt pochg sudôs da Grischúns January
Er Schwizers dals sett chiantuns,
Chi sún ailg Raig da Nauera in agiúdt stôs,
A chessa uigfs & sauns sun turnôs;
Quæls par udyda s' haún zuondt mæl dapurtò,
800Parquè haún els la múort bain merithó.
Ô sortem flebilem ac miseram — Die 15. Marty
Che l'g ês artzs trais chæssam da rysch in ram post mediã
In Saluaplaúna, üna dalg Schnyder et lotra da
Batram, noctem.
La terza êra comöna da la Wschinaūgia túotta,
805Our da las quêlas s' ho pudieu ústêr üngúotta,
July.
[f. 51r] Ô, poúúra suort et granda fortüna! die 15.
Chi es da plaúntschar ala cōtina,
Conradin et ses frêr Andrea Jã Dusch et sés cûsdrin
Lūchitta Culaū
Chiarschandt laina lg plaū da l' alpb es ieu zodt
a maū.
810Che ün talgöl ho üna matta da Biuer amazo et
ün mat es piro,
Che a Dieu aint in tschyl uingia pchio!