La vendetgia paterna

Da Wikisource.
Theodor de Castelberg

1911 Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu La vendetgia paterna Intestazione 27 giugno 2020 75% Da definire

Ina comedia cuorta Brefs
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
Vol. IV

[p. 515 modifica]

[f. 1a] La vendetgia paterna. Ina comedia en trets acts.

(Ineditum nach dem Autograph des Verfassers.)

scena 1ma]

bab — Martin — in fachin.

bab encunter il fachin.

per ina ga engraziel jeu! a vus miu bien um. rebitschei ton pli gleiti meia bagage el marcau, aluscha ultra la vetgyra a vus vi jeu da in bien tringeld.

fachin.

quei dei daventa bein gleiti. — gie gliez bein gleiti. aber — hagien buca per mal, lur num schgartond il tgiau quei gianter vai jeu schon puspei enblidau.

signiur.

tscheu tscheu — pren in zedel ord sach a dat gli fachin tscheu sei per scret num a schlateina.

fachin.

prenda a legia de consegniar agli sigr capitani de wal de Rosas en siu pallaz de vall de Rosas. mo lida — lida mai api mei havess jeu cartiu che els fussen in aschi e niebel sigr sut quella stratscha nauscha havess jeu mai tscherchau in sigr de wall de Rosas api eun capitani. bui — bui.

signiur.

gie miu bien um! stueis savè che buca mo il vestgiu fa gl’um. — savens sut il pli by vistgiu sa esser furitgiau in gron vallanuet. a sut ilg ply simpel vestgiu sa esser zupau in dils pli buns galant umens.

fachin.

po tut esser — po schon esser.

signiur encunter martin.

sur tut — martin! vardi da buch enblida la valyscha. has udiu?

Martin.

gie gliez — quei ei è gliez — quei ei siu faitg lu! vess gleiti gleiti enblidau.

signiur agli fachin.

gl’auter rebytschei bein gleiti suenter vus bien um.

fachin ent il yra naven.

bein, bein hagien buca quittau, vi far puntal suenter lur cumond. va

scena 2da

il signiur a Martin.

signiur.

ossa Martin — co sei uss cun tei? [p. 516 modifica]

Martin.

co ei seigi uss cun mei — sai jeu strusch dy ad els miu charissim signiur. per dy ascheia a pressa pauch scho a mi paress ei sco sche jeu vegness ord tègia sut sy el paradys terester. glei pilvè legreia dad o da sen dad arriva suenter tons ons de tribullaziuns — giomers a prigels de schgerrschur dad arriva puspei ella patria. heisa — patria — heiasa — hoposa. segliend sin in pei a lauter. uss buca sclaf pli. — api en survetsch dad in schi buntadeivel signiur a patrun. a su tut eun a casa seia. heiasa hopasa.

(f. 1b) signiur.

Miu bien Martin, jeu creig bunamein che ti per tanien legermen savessas bunamein vegni od caset enpau. vardi bein da buca enblida vi quel — al qual ti ad jeu vein dad esser engarzieivels per quella excesiva buntad. Il tutpussent eis ei quel, miu char Martin, il qual nus unicamein entras siu buntadeivel soing meun sco per myracla ha manau a casa nossa.

Martin.

o gie gliez quei ei la vera vardat. aber — è quei vess jeu era bein de rudien è enblidau.

signiur.

ils benefizis dil divin esser stuein nus mai emblidau vi: schiglioch se figeinsa mal vengons dad els. grad uss martin crodi cun mei en schenuglias: se metten domadus en schenuglias martin mo sin in schenuilg al sigr ùra. Tut pussent a misericordeivel Diu! mille engraziamens a teia paterna providenza entras la quala ti mei has schurmiau a conservau ad entras myraculusas veias manau mei enavos en la patria: perpetnamein vegnel jeu a restar engarzieivels a questa teia buntad. eh — martin has è urau cun mei? levond si.

Martin.

senteli gliez lù. aber aschi hezi sco els sundel jeu buca prattis de fa quei. tgiei level jeu dy miu char signiur a patrun! leinsa grad en quels drapps yra el marcau? vulten ei buca se fitta si en enpau meglier uorden? fuss ei buca pli dischent zacò?

signiur.

oibo — buca fetg! jeu vi per enpau spazi da tems restar nunenchonoschents — a nunenconoschents sai jeu s’enforma pli maneivel a guess della demanonza, a deportamens de mès felgs: api surprender els tut enetgiamein chei schminen nuet zun. tgiei consolaziun veng ad esser là meia sche jeu engratel els bravs, galants, a de buns deportamens.

Martin.

e quei lù gie e quei ei ver. era jeu vi cun els esser nunenconoschìus a sche entgin less dy a mi ti eis gie il martin dil signiur wall de rosas [p. 517 modifica] sche digiel jeu a quel tut alla grada — ti eis in narrun! il signiur wall de rosas a siu martin en — Dieus sappi nua. aber vardien de leu neu vegnen glieut — quei ei franch da quels dil marcau! oda quels saveinsa perchia ò citgiei da nuiallas.

signiur.

schon bien — aber sappias martin lai plyda mo mei cun els entellys?

scena 3tia

ils davidavon — bonifazi — a benjamin.

benjamin.

vegni vus hofmeister — lein se fa a casa puspei.

bonifazi.

a per tgi mo? miu signiuret plai ad els quella schpassegiada tutaveia buch? — a quella bialla vesta silla mar?

benjamin.

naa! tutveia silla mar pos jeu neanch myra pli! quei element salvadi, ha mei privau de miu char bab — a fors è de miu bien fra — a zwar privau per adina Dieus sa.

bonifazi.

jeu conpateschel ad els maneivel miu charissim benjamin — ach! sche mo lur fra hartman havess era in schi bien cor.

(f. 2a) benjamin.

El havess schon in bien cor! sche quei schferfaitg arbogast fus mai vegnius en casa nossa — vardien — mo de varda vi encunter quel jnsla vi e den leu mi fa grefa peina. — a mei spuenta da cheu naven. neua che leu miu schgraziau fra se afla grad en compignia de siu surmanader per termini ora in zircuit da bagegia ìn gron chisti de campagnia per spyr plysche enstailg haver quittau per la vetta — à la liberaziun de nies schgraziu bab.

martin.

lustrissim saperment — jeu creig tutaveia.

signiur. segliend el plaid da martin.

has enblidau? ha quescher deis ti.

bonifazi.

miu charissim signuret — jeu vai zwar buca giu la honur denconoscher lur (g)[s]igniur bab. aber jeu vai cordialla comiseraziun cun quei renomau a qualificau signiur de wall de rosas, il qual ei ù schon morts, ù silmeins schema pètramein en sclavitìt.

martin schend sut vusch encunter lureglia al sigr. lustissim — han ei udiu?

signiur.

tgiei vai jeu detg! martin! sas buca tene claussa la buca. [p. 518 modifica]

martin.

mo sche patarlien els! aber cun lur lubientscha — discureven ei buca grad dad in signiur da wall da rosas?

benjamin.

tgiei pellegrins ei quei?

bonifazi.

— danunder vegnys vus buns umens?

martin.

nus vignin oda da da da.

signiur seglia el plaid da martin schend.

lai tschintscha mei! nus vein giu la ventyra da mytscha ord la sclavereia dils terchs! avon pauchas minutas essen nus cheu arrivai.

martin.

a nus jeu a miu signiur cheu enconoschein il sigr de wall da rosas fetg bein.

benjamin.

miu charin bab enconoscheis vus? o plydei — plydei bein dabot? viva el eun, nua eis el?

martin.

lustrissim quei ei gie lur benjamin.

signiur.

queschi tgiu dig jeu a ti. els quei giuven signiur en peia felg dil sigr de wall de rosas?

benjamin.

gie siu felg il pli giuven. jeu vai piars miu bien bab euncha enconoscher el. aber a mi risdei po neua ei miu charissim bab?

signiur.

jeu vi ad els reschda tut. jeu fuvel mo silla naf de lur bab. nus vein giu la disgrazia da vegni bess sin in gron plaz da sablun bess enzemen della mar, leu en canaglia de schblundiaders della barbareia a nus dai adies lur bab ha sedefendiu da tut siu pudè schi ditg chel ha saviu.

martin.

a gie gliez jeu vai mez viu e sai da perdetgia, el ha sitau videnau a faitg fiug a duvrau sabel videneu che tut stermentava.

signiur.

el ei vegnius blessaus mortalmein.

benjamin.

ach quei veinsa pèr laider è udiu.

signiur.

a pi eis el vegnius runaus en sclavereia dils terchs. [p. 519 modifica]

(f. 2b) bonifazi.

Miu bien um! quei che vus cheu reschdeis, confrunta totalmein cun las novas che nus vein retschiert en brefs da constantinopel: ei aber il signiur wall de rosas buca morts dellas blessuras chel veva retschiert?

Martin.

sche sa co el vivess eun — schel havess piars la vetta?

signiur.

el desiderava la mort — el ei aber encunter tuta speronza vegnius madegaus.

benjamin.

a nua eisel uss? reschdei.

martin.

lustrissim fetschien buca flausas pli.

signiur.

calla da vylenta mei pli. — in gron tems buca da lunsch da constantinopel ha el stoiu fa survetsch da pauper sclaf. avon in zerca miez on ha el cun eun siatonta christgieuns sclafs tuts stuiu sin ina naf dils terchs stuiu se metter vid ils remers per trer quella barcha d’uiarra che fuva termessa en bia jnslas entuorn, per fa da tribut. quei ei tut che jeu presentamein ad els sai requinta.

benjamin.

ach signiur hofmeister! miu pauper bab sclaf jncadana[u]s vi dils rems a jeu sai ca gyda el — ed il crudeivel hartman vul buca gyda el bragia.

martin.

lustrissim, co pon ei era varda bargien el schi pètramein.

signiur.

quesch dig jeu! jl num da hartman numnava lur bab savens. hartman sto forsa esser lur fra il velg? co san els aber ad el renfitscha chel vegli buca gyda il bab! jl signiur wall de rosas ei zwar de Niebel. aber in niebel da casa da buca grons mettels. quei sa el sez a scheva fetg savens quei de sasez, sees fegls hagien buca la pussonza da spyndra el ord la sclavitit.

benjamin.

ach schel savess tgiei glei da nief. il bien bab fuva en èr — en suposiziun faulsa.

signiur.

co peia? mo plaidien cun tuta confidonza alla glatta senza zupa vi la mendra caussa. jeu sundel sinzer amitg de lur bab a sai forsa ad el fa da save tut manedlamein. [p. 520 modifica]

bonifazi.

jl signiur hartman fuss en cas avunda da spyndra maneivlamein siu bab. en seia absenza ei curdau tier a quella famillia ina jerta zun gronda.

signiur.

da quei veva el zun nagina notizia.

benjamin.

O miu bien um. sche vus vegniesses eun jna gada tier miu bab, sche requentei ad el sche jeu fussi buca minorens, a fussi patruns de miu faitg, sche vugigiass jeu il mender bluzger per spyndra el.

signiur.

aber pertgiei fa hartman buca quei? quel ei sin sès ons a patruns de siu faitg. lai el nuet vegni endamen siu bab? mai mai?

bonifazi.

vus miu bien um stueis savè cur chin fa citgiei zun nuydis o lu stgysas a viarchlas meunch ei mai.

(f. 3a) benjamin.

seigi uss sco ei vul: a mi pareis vus in rechli galant a sinzer um a par quei vi jeu palesa a vus tut ad en plat, co quei faitg ei. miu fra hartman de lur enneu chin forestier el ha tal uysa lavagau a surmanau, ha enblidau vi siu bab dil tut a faitg: quei forestier ha el tal uysa saviu prender en a tschochenta, che jl hartman per buca spyndra il bab — fa ora la canera chil bab seigi morts. el legègia de fa da gron, vul pli bugien bagegia chystials da plysche — cumpra raritads zun custeivlas de tiarras jastras a sfarlata cun da quels handels grondas sumas da danes malnizeivel, enstailg encurry suenter a haver marveglias nua siu bien bab pudess vegni schchuvretgs a per lybera quel.

signiur dat in schem.

O ti Diu char! tgiei dolenta tresta nova quei ei!

benjamin.

per fin mintgia dy spetgia el uss sïn ina naf, che dei purta per el in serviss de porzellana pli fina ord china. dei rebytscha papagailgs — schèmias — a da quella sort vanadats malnizeivlas aber fetg chusteivlas. prenda per in bratsch il signiur manond enpau vi eifer schend vegni tscheu bien um, veseis quella jnsla leu vi eifer.

signiur.

gie jeu vesel a sai dad ella.

benjamin.

mo! leu eis el grad uss — a lai termini in plaz per bagegia in tal chysti. quei danè quitass jeu fuss bia pli bein spendius per spyndra miu bien bab. [p. 521 modifica]

signiur.

miu bien signiur giuven! tgiei dolur sto quei fa a lur signiur bab? martin cun se schmulla. lustrissim quei ei gleiti dau remiedi!

signiur da villau.

quesches ne buch? prendien buch en mala part miu signuret meia gronda curiositad? els han gie tier hartman eun in fra ne buch?

benjamin.

jeu vevel eun in, in bien charin fra.

signiur.

quel peia ei buca pli avon meun.

benjamin.

da miez on eneu eis el buch avon meun, a sai e buch schel viva eun ne buch.

bonifazi.

jl bien fridolin, ascheia se numna il secund felg dil signiur wall de rosas quel tullenava traso a schischeva ellas ureglias a hartman el deigi seflissigia da survegni novas dil bab, a da termeter daners per spyndra el: aber tut adunbatten: anetgiamein sei vegniu rasau ora la canera che il sigr wall de rosas se afli en sclavareia a constantinopel. fridolin sin quellas nuiallas tullenava danovamein vi da hartman aber enflava nagina udyda. pauchs dys suenter ei fridolin stullius naven cun ina gronda suma da danes: e dad el suenter han ins enderschiu nuet auter, che chel seigi se mess en barcha, a navigaus naven.

benjamin.

senza dubi cun meinì ad intentiun dad y per encury zanua il bien bab.

signiur.

quei ei stau ina ressoluzin da gronda carezia aber el madem tems zun periculusa per in giuven. — en miu cor sai jeu buch qual ha surmeun consolaziun — ne tristezia.

(f. 3b) Martin.

lustrissim sapermenten jeu quitass che uss hagi ei cuzau ascheia 30 liung a bein — glei tonaton è tems de callaa a fa fin —

benjamin.

miu char a bien um! vegny po en casa de wall de rosas — a dei part a miu fra — che nies bab vivi eun.

signiur.

jeu vegnel guess — senz auter — oz a quei dy vegnen els eun ad endriescher eun da pli da lur bab.

bonifazi.

jl signiur hartman tuerna schon enavos dell jnsla. vegnen signiur benjamin, nus mein — a schiglioch sche el catta dagur che nus tschintschein [p. 522 modifica] cun quei um cheu, sche pretenda el fin fatg nus veien quel cumprau ora, per enganà. vus bien um spitgieinsa ella schon numnada casa. va cun benjamin.

martin.

o gliez lu manco mal — nus vegnin fin faitg franco.

scena 4ta

signiur a martin.

Martin.

aber per lamor da Diu! lustrissim! co han ei è aschi liun a laad saviu se retene de se da d’enconoscher. tgiei schgerscheivel legermen havess quei affon benjamin giu — sche els vessen se dau d’enconoscher.

signiur.

martin — martin — ti eis bia memi furtinuss. jeu a ti digiel clar ed telgientau — sche ti duesses aschi schferfaitgs da trady mei — sche sappies cun ti survetsch tier mei sei fitau. jeu vi schon da d’enconoscher chu glei meias uras.

martin.

lustrissim retegnen lur grètta. bueima, vai manigiau bien a buca mal. jeu — gliez schei sto esser — sche quescher gliez sai jeu schon jeu. aber — els en tut pitgiai — tut zaco truris.

signiur.

sa — duess jeu pudè esser autruysa? gl enprem momen che jeu mi aflel a casa meia, sto udy las novas de haver piars dus da mès felgs.

martin.

jeu vai udiu mo dad’in numnadamein dil fridolin! quel — quel tuorna schon puspei laschen wal.

signiur.

gie bein! mo dad in? ei il hartman per mei buca piars eun pli mal che fridolin? has buch udiu con freids — con malimpudaus encunter mei il hartman ei?

martin.

da hartman? o da lez less jeu schon save fa vigni dretg. — gliez va hurtj a quel dess jeu pil bein vegnien miez tozel tafras schlafadas a stgiavo lustrissim — quel en ei el stan avunda da metter en uorden.

signiur.

silmeins da tempra el, schel less buca se render cun bien. leu ven citgi — varda eigeli. grad hartman eis ei che veng — jeu enconoschel eun quei malgartigiau felg — uss martin — vardi bein a teng teia buca bein a mistreng — quei sto esser.

scena 5ta

hartman arbogast — a quels da vidavon.

hartman.

tut va sco jeu sai desidera — miu bien arbogast — o vus veis giu [p. 523 modifica]in pertraitg oreifer bien. quei dat in bagetg — api quella bialla situaziun ed ina aschi bialla vesta.

(f. 4a) arbogast.

quei ei la vera vardat. p[r]ospect eis ei in magnifich — a by quei che sa esser by. O els en pauch tems san esser in cavalier dils pli brilliants 5 — a terlischonts.

hartman.

lur bunas jdeias chei a mi comunicheschen daten chischun leu tier. els an quella struppiada demanonza dil hardumbel da moda veglia bandischau ord casa mia. a quei toch maldulau din hofmeister bonifazi in gnigni gnagni senza tratt ne maniera, a quei schafner giust a quei tup da servitur per statuas a bucca glieut quels vi jeu è mustergia by schuber ord casa.

arbogast.

o bravo — quei ei tut fetg bein faitg. a fa ad els honur da valè. il hofmeister cun seias expressiuns dad ons ed ons schon ord tuta moda da demanonza da vertits — da christgieuneivladat — da studis a scienzas patarla el traso vinavon ad entellj sez buch tgiei el dy ne vul dy.

hartman.

els han buna ryschun — quei ei la verdat. o da miu fra benjamin fa quel vegny in fantast ne in waldbrueder. jeu spetgiel vess che quellas meias raritads neu sur mar arrivien gleiti. — ditg san ei buca resta ora pli. observa il signiur wall de rosas schend, … tgi esses vus? tgiei leis vus?

signiur.

tgi jeu sundel san ei conprender o da mes draps cheu. jeu vesel per ventyra chels en in signiur pussent a rech — a rogel els cun tuta submissiun per pintg styr per dus spindrai od la sclavareia della turcheia.

hartman.

buach. da quella sort de lumperaglia essen nus traso blugigiai per memia.

arbogast.

ei dat biara da quella canaglia, che se datten ora per sclafs senza haver viu zachu la turcheia.

martin.

choz lumpi tutas. schen en a nuet auter quei verteschel jeu buch! dond ferm cul pei silg plintschiu. jeu sundel ne canaglia ne lumperaglia — a miu signiur e buca meins che jeu.

hartman.

tgiei! ti pudel de pytoch — ti vul eun esser garmadys?

martin.

tgiei! poz garnialla — tumpiasta a stratscha nauscha; pudel da pytoch vi a pudel da pytoch neu — jeu — jeu vi esser garmadys jeu! [p. 524 modifica]

signiur.

comparteschien a miu consclaf! el ei din natyral enpau stemprau lubeschien miu bien signiur! buca tuts sclafs dils terchs mereten ina tala rubiestiadat ent il retscheiver jeu enconoschel mez denter quelz schgraziai — che auden zun buch da vegni dumbrai denter canallia. il capitani silla naf dil, jeu fuvel a sundel vegnius pigliaus cun el, fuva guess buch in lump ni schchroch.

martin.

gie — gie gliez — gliez han ils terchs sez enpruau a buca schi strusch tier.

hartman.

o tgi fuva quei capitani peia dil qual vus figieis tanien spiarna?

signiur.

in zert signiur de wall da rosas.

hartman.

de wall da rosas?

signiur.

gie han ei forsa enconoschiu el?

hartman.

jeu sai seregurda che jeu vai enconoschiu el.

signiur.

san ei è co glei ju cun el suenter?

hartman.

el ei vegnius blessaus mortalmein ad ei morts vid seias blessuras.

(f. 4b) signiur.

Naa — quei ei buch. el viva eun! a cura che jeu sundel staus a constantinopel, sche fuva el sco miserabel sclaf — eun sut survetsch. jeu enconoschel bein avunda.

hartman.

eh bein — quei po schon esser. tonaton il gref giuf della sclavareia veng quei bien um guess gleiti rebytscha ella fossa. requiescat in pace. riend da quei freid.

martin.

lustrissim — figiend schmanis da rabia. quel uss tschafel jeu gleiti pil culiez a zachudel el, che sès tschun sens gli boluchen taframein.

signiur.

pleun tiu — reteng la grètta! sche jeu sundel informaus endretg ha il signiur wall de rosas felgs cheu el marcau — quels vegnen bucha haver aschi freids pertratgiaments per el. jeu sto a quels purta las novas da seias schliattas circumstanzas ellas qualas el ei quei lur bien bab. [p. 525 modifica]

hartman.

enquera in dane od sach a fa amognia schend. tscheu veis quei danè — a sche jeu sundel buns in cusseilg — sche stupeis la buch co il signiur wall da rosas sàfla en miseria. a schiglioch savesses endriescher zitgiei — che vus mana patertgiasses.

signiur.

oho! salvien els lur danè. sche jeu quel en ina schi turpigiusa condiziun retschevess en miu meun — lu palesas jeu by clar che jeu fuss in lump — ne in schchroch.

hartman.

mai spetgia ti — schfatschau cherli, quei affrunt deias ti paga aischamein.

signiur.

quei lur terlachem da schmanatschas ryend mi fa mo ry sappien ei ston savè — dent a sasez sil pèz cun maun plat. sut quei drapp de sclaf ei zupau in pèz: chei salzaus schon da ditg enneu sur tuta tema vi.

martin.

gie — gie gliez — quei digiel jeu frestgiamein ad els, jeu a miu signiur tumein nagin giavel buch.

arbogast.

Els grazius signiur! vardien leu vi eifer veng ina naf.

hartman.

forsa veng ella cun marcanzia che aude tier à mi. quei barchirol enconosch jeu. — quet jeu — vardond enen. grescha he vus veis charga per mei.

fachin davos en grescha.

naa — naa: jeu mettel mo in forestier a tiarra.

hartman varda schend.

tgiei forestier ei quei? quel ha fatscha zuppada.

scena 6ta

quels da vidavon a fridolin vegnend.

fachin.

quei forestier — grend ei ad els schon enconoschents.

fridolin.

davos la scena eun agli navadur. cuschei! tscheu vossa pagaglia. mei. va vi tier el schend: eis ei lubiu? varda pitgif sin el tgi en 35 els? aha eis ti cheu miu raffinau fraet?

signiur.

O Diu tut pussent! con nuncapeivlas en teias ordinaziuns!

hartman.

a danunder vegnyses ti mal fitschent? co schebegia quei che nus vegnyn [p. 526 modifica] (f. 5a) aschi enzemen grad ussa cheu en quei moment? nua has il danè cul qual ti eis fugius schchin lader! he.

fridolin.

sapias hartman. jeu sundel ni malfitschent — ni lader, quei dane che jeu tgeuamein vai priu cun mei — fuva nueta tès — sappias quei dane fuva proprietad da nies bien bab — jeu sundel navigaus cun quel en asia — sundel vegnius a constatinopel per endriescher zitgiei dil bien bab a per cun quel lybera nies schgraziau genitur, per refunder teia turpigiusa freidadat — dil tut styzada essientscha da feig entras meia obligaziun a filliala charezia.

hartman.

schferfaitg terlaschader — astgias ti eun perfin renfitscha mei?

fridolin.

gie magari — renfytscha astgiel tei pèttramein aber è tuta veia giestamein. ti stos savè — che nies car bab ei nueta morts — sco ti adina levas fa crè per buca fa tiu posseivel per lybera el. sche ti sil zuch sil enprema nova vegnyda che el seigi pigliaus havess seschprau da endriescher suenter, sche havesses ti maneivel survegniu la contezia chel seigi vegnius straschinaus a constatinopel. lu fuss ei stau bien temps de spyndra el — uss aber sundel jeu vegnius memi tard. è zwar mo in sulet meins memi tard. il bab ha cun auters christgieuns schlafs stoiu semetter sin ina naf d’uiarra dils barbers — a stuiu fa jl survetsch vid ils remers cun tschels ses conschlafs. uss eis el sappi Dieus nua per la mar entuorn, forsa han cherrschedegna — a peinas — fom — a seit a nun suffrilas dolurs forsa schon faitg fin à ses miserabels dys. a sche quei duess esser succediu, sche vèe — vee a ti — morder da tiu agien genitur. la schmaledicziun Divina veng a persequita tei nua che ti vas a passes — a tuts moments da teia vetta.

hartman.

aha — vegnies puspei cun tiu tarladiu cantarlem da tschueta malspertada.

arbogast.

signiur fridolin a scadin mortal ei siu infallibel destin fixaus — a il destin de lur bab ei halt quel dad esser schlaf. quei ei il handel.

fridolin.

um senza tuorp — schferfaitg surmanader da miu frà. che tiu destin possi esser quel da vegni mess en pryschuneia schi dig che ti has de schcampa en questa vetta. che ti pudesses buca surmana pli in olma de tgi che ha vetta a flat. Dieus mi perduni po quellas expressiuns aschi enetgias da meia giesta malaveglia ella quala jeu mi aflel tut consternaus. [p. 527 modifica]

hartman.

ti — ti — has meritau perschun a cadeinas. api vul eun da truz a mi è a miu amitg. a quei alla grada a nus en fatscha senza retenientscha? jeu vai tei nuet enperrau davart tiu viadi — e bucha davart il bab. sunder davart il Milli zechins enpiarrel jeu tei, che ti has faitg fraud a mi: quels vi jeu che ti tuornies bein prest.

fridolin.

quels stos ti savè che els en en buns meuns. schi ditg chin po eun haver speronza, da pudè lybera il bab — mettes ti nuetta teia detta vi da quels. pertraitgi milsenavon adina — che ti seigies mo miu fra — buca 10 miu comendanter — ne miu tjran, che jeu tei temel nuet.

(f. 5b) hartman.

ti fas il stynau a stas silla dyra tut adumbatten! tuorni bein prest a mi ils milli zechins — ne che jeu fetschel tei metter en perschun.

fridolin.

pupratsch da buna fei. prigels — malauras — a buraschas della mar han buca podiu stermenta mia carezia ancunter miu bab — a jeu duess tume schmanatschas dad in frà? uss che glei da fa per la lybraziun da miu bab. ed la jerta curdada tier a nossa famillia conpeglia e mia part lien, la quala auda a mi avon Diu ed avon il mund.

hartman.

ussa sei tems de fa fin. ussa gneanch plaid pli. jeu vi haver jls milli zechins uss cun jna gada.

fridolin.

aschi gleiti che per teia trost aber a mi per martièri la nova sygira veng a meuns, che il schgarscheivel giuf della sclavereia hagi il bab per teia cuolpa da vegni spyndraus da siu felg hagi el privau de la vetta, sche dei tut quei danè, che a mi eun vanzaus tochen il mender bluzger vegni sbursaus cul auguri cordial che quels po buca traigien sur tei teia totala ruina suenter.

hartman.

ei jeu vesel schon ti vul mei mo terlacha. lai wall jeu vi schon tempra tei. la perschun dei esser gl’enprem liug il qual ti el marcau deias enfla. neu cun mei.

fridolin.

mo va ti — jeu sai schon la veia el marcau persuls.

hartman.

prenda el per in bratsch schend. naa naa grad cun mei stos y. vus amitg arbogast mi gidei runa el.

fridolin.

mo sche eis ei buch avunda per tei dad esser morder dat in bab vul ti eun vi da tiu fra fa il schbyr ne hentgier on tras? [p. 528 modifica]

signiur.

cun lubientscha da quels signiurs. va vi tier a schcarpa fridolin o da lur meuns.

martin.

quell uysa ston ins fa, cun da quella bargada fa ins de quels complimens.

hartman.

malenpudau um — ti astgies eun esser aschi gigliards a temeraris?

signiur.

seschaldei buca ton. vies bein patertgiond fra vegnys buch a mana en perschun.

hartman.

miserabla creatyra dad in schclaf — tgiei va miu fra a ti sydengiu.

signiur.

de da agit ed assistenza ad in che inozentamein ven persequitaus ei obligaziun a mintgin.

hartman.

tschessei sil zuch, sche jeu sundel buns per cusselg.

signiur.

els ston savè tgi sedeporta da galant um, tema nagin! quei ha lur bab bia gadas detg ad els.

hartman.

jeu tuornel a dy — tschessei sil zuch. e agli fridolin ti neu cun mei.

signiur.

jeu digel ad els quei sa buca daventa.

martin.

naa quei daventa buch — e jeu digiel quei.

hartman.

grobianers che vus esses leis mei fa vegni en furia?

signiur.

mo gliez per bia buch, jeu mo fetschel quei che lur bab figiess sche el fuss cheu presens. vomien uss el marcau. lur fra vi jeu schon rebytscha el marcau — aber buch en perschun.

(f. 6a) fridolin.

Miu bien forestier! il quitau che vus veis per mei sai jeu ni cappy ni ni l’imagina.

hartman.

schclaf! che ti sappias buca schforzi mei — da fa tei malventireivels. se metta sco da trer il tegien. [p. 529 modifica]

signiur.

tgiei vulten ei fa? jn chei capabels da surduvra tal uysa il tegien — dei buca purta tegien. gli prenda il tegien.

hartman.

Els signiur arbogast gidien mei.

arbogast.

trai ò siu tegien. martin seglia vi dad el e agli tschaffa o da meun il tegien.

martin.

tgiei leis vus fa da bien — cun vies tegiennet? veiseis uss tgiei jeu savess fa cun vus, sche jeu less buca duvra pli giudezi che vus — gie bein! sis da quels gieza fisys sco vus — temel jeu persuls buca miulla.

hartman.

schmaladyda prepotenza! da quels schi miserabels schclafs astgien vugigia da attacha in gentil um.

signiur.

eun oz a quei dy deien els vigni od marveglias — tgiei pauper schclaf jeu sundel. se absenteschien uss cun ina gada — jeu vegnel bein gleiti a vegni suenter — a pi era turna ad els lur tegien.

hartman.

Els miu amitg arbogast vegnen cun mei. ti malenpudau fra! a vus pupratschs de schclafs vignys a trembla da meia vendetgia. ils dus hartman ad arbogast van schmanaschond enavos sin tschels.

signiur.

grescha suenter. gie — gie — lein schon varda — tgi eun oz veng a trembla. Els ne nus.

scena 7ma.

signiur. fridolin. martin.

fridolin.

digien a mi per lamur de Diu miu char forestier? jeu sai tutaveia 30 buca tgiei tertgia — a co jeu dei a vus engarzia: — tgiei ha è tondenavon vus muentau da prender part cun tonta curascha per in sco jeu che vus mai viu ne enconoschiu?

signiur.

lur bravura aigna miu cordial signiur giuven — els han faitg bia — bia oreifer per lur bab — pli che quei chels fuven obligai! a pli che quei che ed dad els havess saviu spitgia.

fridolin.

O gliez mai buch! miu amitg! — jeu havess saviu fa eun da pli — a havess guess e faitg per el lybera eun da pli sche jeu vess pudieu. [p. 530 modifica]

signiur.

co fuss ei stau pusseivel de pude fa da pli?

fridolin.

o sche jeu havess enflau miu char bab. e havess buca giu daners 5 avunda per spyndra el, havess jeu cun legermen se mess en siu stailg sco schclaf per lybera el della schclavitid: encorscha chil signiur fruscha giu larmas: mò pertgiei bargys miu bien um?

signiur.

glei larmas da consolaziun e letezia — miu char affon.

(f. 6b) Martin.

lustrissim. jeu sundel futsch — da retene pli sei a mi buca pusseivel! sche jeu duess gie magari piarder il survetsch. els san seretene zuppaus muert mei sco ei vulten, a mi sto ei ora glei buca pusseivel pli autruysa. signiur fridolin? enconoschen ei buca pli mei? bueima.

fridolin.

na gliez miu amitg.

martin.

bueima! il martin velg, che ha els tontas ga sin bratsch purtau.

fridolin.

mo che Dieus — tgiei po mai ei quei! martin — miu char martin.

martin.

lur signiur bab encurreven ei lunsch lunsch — è uss chel ei cheu avon els enconoschen ei gneanch el.

signiur.

fridolin — mo miu char fridolin!

fridolin.

bab! o miu char bab. sènbratschen.

signiur.

miu charissim affon.

fridolin.

jeu aflel strusch plaids pli. la consolaziun mi siarra il cor. charissim bab. els cheu! jeu en lur bratscha! ei quei pusseivel a co pusseivel.

signiur.

Miu affon! la providenza de Diu ha mei manau cheu! nus ha cheu manau enzemen el medem tems. per renconoscher teia filliala charezia. a per struffia tiu malgartegiau fra.

fridolin.

charissim signiur bab! pertgiei han ei bucca sepallesau avon il

hartman.

pertgiei tolleraven ei tontas gomias ed evyras dad el. [p. 531 modifica]

signiur.

ò il tems fuva buca neutier eun! ussa neu cun mei lein yra el marcau, gliauter vi jeu reschda a ti sin veia miu bien affon.

fridolin.

o miu bab con mal enuorden a mal drappaus sto jeu ver els. tgi po mai dueva enconoscher en quella figura. fin dilg emprem act: laien giu la tenda.

2d act ella casa da wall da rosas.

scena 1ma.

giust a chrestli.

giust.

ei chrestli! saveis vus buch pertgiei motif ne chischun nies grazius signiur aschi bestialmein ei vegnius enavos a casa tondenavon infuriaus de gretta.

chrestli.

quei a mi va schon ditg per la testa entuorn furitgion! aber el sen vul ei da nuet tgiei nausch chei pudess esser. muschier arbogast fiegieva era gruing verd mellen da fell a chitschava era ses elgs sco in giat cur chei tuna sil pli fetg a stemprau.

giust.

quei che mi para il pli fisierli a narr, ei quei che domadus vegneven cullas teigias vittas senza tegiens. zitgiei de sturniada sei stau.

(f. 7a) chrestli.

gliez vi jeu ton ditg cava tscheu ne leu eun oz, che jeu endrieschy zitgiei sche jeu duess perfin sta tgiau mallèe sche vi jeu fa. jeu enson chu il hartman al muschier arbogast paterlaven sco da schcava sut vusch enzemen, vai jeu giezau las ureglias sco in giat che legegia sin miurs aber vai nueta saviu tschaffa da quei chei scheven che quels schclafs survegnen schon lur toppa — a fridolin udevel jeu è savens numnon.

giust.

citgiei da fisierli mystèri eis ei fin faitg. agli arbogast rastei nuet zun, a, denter nus sei detg, a nies grazius signiur è buch, sco el fa cun siu bab — meretel quei ed auter. teny endamen chrestli nies patrun sa haver ni ventyra ni benedicziun. schon quei ei per el in clar strof da Diu, che el a quei buser dad arbogast crei tut, a selaj cugliena schi miserablamein da quel.

chrestli.

cheu han ei buna ryschun. quei cherli metta il grazius signiur fin faitg gleiti en ruyna. il signiur velg — Dieus trustegè quei bien um — [p. 532 modifica] gie schei ei schon morts, schas pender si quei faxamacher dad arbogast vid lenprema plonta. quei bien um da siu tems stueva cun gron sparng viver cun seia paucha sustanza, a gudigna siu peun aischamein sco uffizier, quel havess meritau megliera ventyra. poz sapperment curda tier in jerta da tschien milli thalers, a enblida vi il bab en seia misergia aschi cryuamein — quei ei schmisireivel de bestia.

giust.

a grad quei chatscha la benedicziun da Diu ord casa — a senza benedicziun da Diu basten tschien mille thalers schi pauch sco milli quatrins. mai figiei per sen christli quei schfarlatta nies signiur patrun bein gleiti. schon quei ei in spell dad oda sen begigia in chisti de pompa per spyr divertimen sin in jnsla bandunada de glieut a thiers nun fritgieivla dil tut, a secatta gneanch aua frestgia — vid fa jert ei gnanch da patertgia — quei ei bess daners a piarder.

scena 2da.

hartman, che ha tadlau tier lur discuers a quels da vidavon.

hartman.

zachu vai jeu traplau vus auters. bergada da lumpapach. vus perneis la gigliardia davos dies da crytisa voss signiurs patruns da plyda schi mal dad els.

giust.

grazius signiur! jeu dumondel submissisimamein perdun — aber la vardat sei tonaton, quei che jeu vai detg. quei vai jeu ad els e detg schon en fatscha, che jeu aprobeschi en nagin grau, che els grazius signiur bagegien in chysti de divertimen sin jn jnsla bandunada spyr sablun, quei se numna da better daners o da fenestra a quei tuornel jeu a dy puspei grazius signiur — nueta per mal.

hartman.

jeu pos fa tgiei che jeu vi. vus veis nuet da mysterla denter, ed eun bia meins critisa a plyda mal.

(f. 7b) giust.

quei en sesez ei schon vèr — aber — grazius signiur! aber pertraitgen tonaton. in chysti de divertimen bagegia sy sin in jnsla. dil tut bandunada a da spyr sablun?

hartman.

telpi gron a jertg che ti eis! tapalori dil tems veder. tgiei nausch entelgys vus sin da quellas lavurs.

giust.

quei ei en sasez schon ver. aber grazius signiur — aber pertratgien [p. 533 modifica] tonaton — in chysti de divertimen sin in jnsla dil tut bandunada a da spyr sablun.

hartman.

a chu glei tut detg a tut patertgiau! tgiei va quei tier a vus? tochei a vus da fa quei chuost. ven quei bucha bagegiau cun mès danes?

giust.

quei ei en sesez tut ver! aber grazius signiur! aber in chysti da divertimen sin jna bandunada vitta jnsla da spyr sablun a glèra.

hartman.

vus stupei la bucca! tgi sa tgiei — sa schil arbogast entellj il faitg buca meglier che vus? he?

giust.

o gliez lu cun lubientscha enpau grazius signiur! quei ei lu schon nueta la vardat. il signiur arbogast sin quei entelly el in quechs! sa cun tgiei mutif quei narrun vul tschenta in chysti de divertimen sin ina bandunada jnsla da spyr sablun? citgiei pli stravagant vai jeu mai odiu tems da meia vetta. mai mai. in chysti de plysche sin ina bundanada jnsla da spyr sablun, nua chin afla gianch in deguot aua buna, ed ei gneanch d’enfla in puintg plein tiarra fritgeivla.

hartman.

tapalori che ti eis! a tgi sa — san ins buca mana vi peia tiarra de tscheu neu?

giust.

ascheia — ascheia! mana vi tiarra cun schgerscheivel chuost a spesas, che la mar culla ei en burascha in dy ne lauter sappi puspei turscheta taffer il tratsch a mana daven quel by schuber. glei buca pusseivel che zitgi sappi mo sèmia citgiei pli ord sporra. aber — en sesez per mei enportei in fych sech. jeu vai dad in rechli cherli mess avon, quei chei da metter avon. laschien mangari mana lur arbogast els taffer pil naas. vonsei vegnen els schon a sen.

hartman.

groppa bestia che ti eis! tgiei maniera quei da plyda cun vies signiur a patrun? vus esses gnanch merets che jeu muert vossa sevylenti. vus esses domadus messi ord miu survetsch. vus saveis encury vossa ventyra pli lunsch zanua. eun oz vi jeu vus paga ora vossa pagaglia.

chrestli.

aber grazius signiur en tgiei grau vai jeu zechu se faitg da quei culpeivels? schon schi ditg ed aschi rechli vai jeu surviu en lur casa.

hartman.

vus esses era vegny pagai per suenter. jeu da vus auters vi jeu nuet [p. 534 modifica] pli savè. vus esses per mei memi stavats senza gygadyras — memi mal dulai — a memi al antycha — jeu vi schon survegni gleut pli fyna.

giust.

metei a pressa pauch stampada glieut — sco il signiur arbogast. mo — mo grazius signiur quei ei chumiau valti enetg. quei er per guess (f. 8a) la bialla pagaglia che els daten per haver surviu lur signiur bab, a suenter seia absenza a lur vugau, e suenter ad els aschi ditg sinzer — rechli — a fideivlamein, duront quels ons che lur sustanza fuva pli schcarssa — stuevel jeu schcurtia — chrybla — a spargnia sin tuts graus per buca scha vegny en deivets. a uss che glei pli by tene casa, a havess en mes velgs dys meglier ruauss — sche puf — entruyden ei mei ord casa. schei sto esser — sche jeu sai cumpaitg e buca garegia megliera maniera, de duvra cun mei pli curtesia, che quella chels droven cun lur agien schventirau bab. jeu augureschel ad els grazius signiur ventyra schei po esser. — basens han ei schon. las cadeinas che lur signiur bab sto purta ella schclavitid dils barbars seias travaglias — seias ruchas peniblas lavurs — seias larmas — clomen giesta vendetgia giu da tschiel sin els. mo pertgyri po Dieus — pli bugien vi jeu eun oz prender sach — a brocha ad y per lèscha, che cun tuta lur rauba haver schi gref silla conzienzia a pi eun schemer traso sut tema da vendetgia divina.

chrestli.

gie gie gliez — lur husmeister ha bialla a buna ryschun, a sa danunder deriva quei che els da quei tarladiu arbogast se lajen engana ed entardy. dariva quei auter che della schmaladicziun da surengiu?

hartman.

tgiei sto ins po eun verty de sumiglionta cumina canaglia? da quels grobianers de puranchels. allo mei grad uss o da mès elgs pernei vossa stratschanauscha enzemen — a mei tiel boja tut alla grada.

giust.

gliez pleun lu — grazius signiur. Dieus seigi ludaus en meia vetta vai nuet falliu — che meritass da vegni a meuns al boja.

chrestli.

a jeu e buch — sappien lu — gliez jeu e buch.

hartman.

sefigiei giu ado. bein hurti uss — quei vus digiel jeu pil davos avys.

giust. giust vesend vegnien arbogast.

holla — holla tscheu ven quei staing um il signiur arbogast. jeu sai schon quel ha gydau complota de nus pretica ord casa. aber tadlei vus? [p. 535 modifica]sur arbogast. cun quella masyra che vus masireis en o — vegn ei fin faitg a vus è vegny masirau enen.

chrestli.

o gie quei fallescha nuet. quei sa ca fally javolas buch. chrestli a giust van.

scena 3tia. hartman, arbogast.

hartman.

eh bein! co stat ei cun nossa fitschenta! miu bien arbogast?

arbogast.

tut sil meglier uorden che sa esser. la milliza sut la porta ha grad a leu il fridolin als dus schclafs suenter lur cumond fermau by schuber a mess en fermonza. jeu sundel staus tiel signiur Presiden mez a mess avon il ploing ed el ha detg cun ina gada, el vegni ad obliga il fridolin de restituy sil zuch ils milli zechins — als schclafs vegni el a fa schcudischa bein prest od il marcau.

hartman.

o braf miu charissim signiur arbogast. ussa veinsa gudigniau a braf uss essens a cavailg. quels dus sturnellers da schclafs cun lur faulsas (f. 8b) nuyallas davart miu bab saveven maneivel rasa ora ina gronda lerma el marcau, pertgiei a da quels schlampergniuns vagabunds crei il cumin pievel bia pli bein, che a quei chenqual galant um requenta. la tgisa resta eun adina leu. a sche miu bab vivess gie eun — sche tgiei lu — sche ei el sez la cuolpa da seia schventyra! stevi cheu a casa — quei ha ins ad el detg savens avunda.

arbogast.

en quei han bialla a buna ryschun, grazius signiur. ei po esser maneivel avunda, chel ei buca pli en vetta ed en quei cas pilve purtass ei buca neu, dad unfry si per el zacons milli rentschs: a propo — grazius signiur han ei schon jnthimau a lur husmeister giust ed agli chrestli lur sentenzas?

hartman.

gie quei tut faitg. eun oz ston quels ord casa — quels gliemaris. arbogast batend ils meuns. o bravo: bravo! quei ei exellen! per els grazius signiur vai novas da glieut fetg enperneivla, che han maniera de viver el mun, ed en stai en tiarras jastras. els vegnen sez a experimenta quei tut.

hartman.

jeu sundel ad els pli a pli obligaus miu fideivel signiur arbogast. [p. 536 modifica]

arbogast.

o els en bia memi buntadeivels cun mei. els en in dils pli admirabels cavaliers dil Mun! lubeschen ei era de enparra? co stat ei cun quei hofmeister in po dy dil testamen veder?

hartman.

vai schon detg ad els: quel sto e naven! en casa meia vi haver glieut suenter miu gust. bonifazi — repeta pli dad aul bonifazi — schcoch el ven publicheschel jeu siu truamen.

scena 4a.

jls da vidavon — a bonifazi a pi suenter benjamin.

bonifazi.

tgiei cumonden ei grazius signiur! a lur fleivel survient?

hartman.

jeu level mo fa da savè a vus, che jeu voss survems vinavon vai buca basens pli. vus saveis per quei enzanu auter encury plaza da hofmeister. a quei ton pli gleiti a ton pli da char a mi.

bonifazi.

grazius signiur quei a mi para streuni! silmeins per tgiei motif lessel jeu savè.

hartman.

quei sai jeu dy a vus cun pauchs plaids tut alla cuorta! perquei che jeu sundel signiur a patrun en casa — a sai fa quei che a mi plai.

bonifazi.

lubeschen grazius signiur! quei sumeglia prepotenza memi gronda.

hartman.

seigi sco ei vul meia maniera da pensa ei tala.

bonifazi.

ei para che jeu encorschi quei zun maneivel. aber in hofmeister ei tonaton bucha bueb da cuschina — ne buebatsch de stalla, a per fa avunda a meias obligaziuns creig jeu da buca haver munchau da miu savè.

hartman.

ma che vus cul enprem cumiau, che jeu vai dau — esses buca sadisfaitgs, sche vi jeu a vus ufnia la vera ryschun muert la quala (f. 9a) vies survetsch ei buca pli engrau a mi. per quei che vus esses in ortg ed einfelti tschapi, per quei che vus veis nagina maniera — ne manonza da savè zitgiei. per quei che vus ord miu fra leis fa in maglia vuts: enstailg da glysch per jllumina el. perquei vies chrom consista en scienzas da negin nez ne lamez en demanonza tschocha a stgyra — ed en eina christgieneivladat stravaganta. [p. 537 modifica]

bonifazi.

mo pulit! scienzas da nagina valetta — stgyra demanonza — a stravaganta christgieneivladat. quei betten els a dies a mi. grazius signiur! jeu laschel tut quei vegni sil enprova entras in nunpartischont examen. jeu vevel adina tut flyss da instruy jl giuven signiur benjamin en scienzas veras — en vertuosa demanonza — en christgieineivladat vardeivla — scienza sa buch esser malnizeivla vera vertit ei nuet stgyra a vera christgieineivladat ei mai stravaganta — vesa grad vegnen benjamin tier els a dy: els vegnen cheu grad a tems, miu char signiur giuven. hagien la buntad da dy a mi: tgiei ei la myra a la fin — lenprema a la ply gronda obligaziun dad in christgieun?

benjamin.

che el surveschi a siu Diu — tegni char ell — a fynalmein vegni salfs.

bonifazi.

els han respondiu endretg. ei quella obligaziun era nedema per in gentil um?

benjamin.

gie per guess era la medema. en quei grau eis ei denter il gentil um ed pauper zun nagina differenza. Dieus veng a truar il gentil um grad sco il pauper.

hartman.

uss vai jeu schon avunda.

bonifazi.

hagien eun mo ina miula pazienzia! en tgiei consisten il survetsch a la charezia da Diu?

benjamin.

en quei! chil christgieun observeschi ses comondaments! ad en tuts graus adempleschi seia sointgysima voluntad. vul di cuortamein! chil christgieun fugy il mal che Dieus scomonda ed opereschi il bien che quel cumonda.

bonifazi.

tgy a nus muessa quei?

benjamin.

la christgieuneivladat sointgia.

bonifazi.

aber ei quella christgieuneivladat sointgia buch ina memi gronda stravaganza.

benjamin.

nin stailg! Dieus la savieza seza — la seia infinita buntad po a nus nueta cumenda zitgiei stravagant. [p. 538 modifica]

bonifazi.

vai jeu è zachu ad els giu endamen davart vertits?

benjamin.

gie fryli! els han a mi savens mess avon las vertits da nies Divin salvader per quellas fa suonda, seia obedientscha — humilitonza — seia mieivladat — pazienzia — schubradat — a rassegnaziun ella voluntad divina ed eun autras.

(f. 9b) bonifazi.

quei ei aber vertits tuerblas — stgyras — melanchonichas! ne buch?

benjamin.

mo naa gliez! da quei dyen mo glieut malynstruyda — glieut senza tema da Diu.

bonifazi.

els playden cun bien fundamen. a tgiei scienzas vai jeu ad els dau jnstrucziun.

benjamin.

el latin — ella historia — ella descripziun dellas tiarras — el fa quens — ed aschi lunsch che meia giufna capazitad pudeva arriva era ella notizia della natyra.

bonifazi.

aber quei fuv ei buca mo fandonias malnizeivlas?

benjamin.

da quei tschontschen mo tupadyra.

arbogast.

pa pa pa pa. quei ei raubetes da pauch valsen, plytost dueveven ei jnstruy ella Ethica — äesteticha — œconomia — el bein sèser a cavailg — el bein salta — a da quella sort divertimens alla moda.

bonifazi.

jeu vi metter paga da bia — signiur arbogast. della ethica ne äestethica san els in quechs — che pronunzia ils plaids — aber tgiei ei munten ne vullen dy han els sez nagina savyda. là megliera ethicas en ils prinzipals prinzipys de nossa sointgia relligiun. L’aestheca — sto in giuven necessariamein enprender cura chel ha sensibitad dad essientscha seuna, cul ei sin madyr ferstand — a sa setrer sez a capyr or da auchturs chlassichs biallas erudiziuns ed operaziuns dad acziuns succedydas tscheu è leu. ils auters divertimens sa el enprender a praticha da quels che se daten breigia de da lecziuns en quels graus è han la cuntezia leu tier. tgi che saplichescha vi da memi bia objects, a vul enprender dil tut en ina seza [p. 539 modifica] gada, en fundamen tschaffel nuet sco jauda — quei vesa ins ord experienza seza.

hartman.

vi da vus enconoschins pli a pli che vus per in hofmeister dad in cavalier esses zun buca adequats.

bonifazi.

senza vule seluda memez — grazius signiur — sche da quels renfitschems ha tonaton nagin a mi schau cuntonscher tochen uss. uss eun ina suletta dumonda fetschel jeu signiur benjamin. tgiei obligaziun ha in affon encunter sès geniturs?

benjamin.

Raspect — obedienscha — charezia — ed agit.

bonifazi.

agit era?

benjamin.

gie per guess! sche ils geniturs han basens da nies agit.

bonifazi.

sche pertgiei gyden els peia buch a lur malventyreivel signiur bab.

benjamin fruscha giu larmas a sesez.

ach sche jeu mo pudess miu bien signiur hofmeister. con bugien lessel jeu tut meia jerta — miu seun — meia vetta seza unfry si per el.

hartman.

ussa bein! um senza tuorp. lesses era fa esser benjamin in fantast (f. 10a) in lari — fari — anima el tier in ladernetsch. — tier ina schelmereia? jeu enconoschel ussa clar — aber memi tard, tgi hagi muentau il fridolin tier in pass dad o da sen de tala frechadat.

bonifazi.

jeu fin faitg buch. jeu sai gneanch tgiei fridolin entras seia fugia hagi encuretg. el reminent ei desideri, ed il sinteressa per libera in malventyreivel bab — zun nagina schelmereia. — aber pude libera el — a buca vulè, ei crudeivladat nun udyda.

hartman.

buca enblydei il respect — che vus veis a mi de porta. vule cumpra ora in miert ei sturniem senza effect. da quei sturniem ha fridolin se faitg culpeivels — el fa uss è per quei penitienza en perschun.

benjamin.

co? tgiei? fridolin en perschun? miu fra en perschun? ti salvadi crudeivel fra. vul ti fa il cumendanter de perschun ne forsa il boja sez da tès fras? [p. 540 modifica]

hartman.

staupa la bucca grad uss butatsch che ti eis. mai spetgia in auter pli prudent hofmeister ven a ti gleiti a mussa auters deportaments. — gie che ti sappias tiu fra ei en perschun — a mytscha buch ora, tochen chel a mi paga bucca ora blut las milli ducatas chel ha a mi raffau.

scena 5ta.

jn waibel a tschels da vidavon.

waibel cun schmanis a reverenzas da ry.

jeu vai la honur da presenta ad els grazius signiur meia devotissima visetta. ed ad els sin cumond da seia exellenza jl signiur. Presiden — N: primo — da restitui — havend dus tegiens bluts sut bratsch dus tegiens, che quels renomai dus schclafs leu ora silg ur della mar han priu giu a N: duo.

hartman segliend el plaid al waibel.

glauter sai jeu schon! jeu engraziel a quei signiur per seia breigia. tscheu veis in tringelt dat citgiei. ei la sentenza vi da quels dus schclafs schon exequida? han ins schon schcudichau ora els?

waibel.

he — grazius signiur laschen mei ventscher ora meia comissiun. N: duo — lai seia exellenza il signiur. Presiden ad els grazius signiur cun siu complimen notifica che ton lur signiur fra sco era ils dus schclafs tuchon tier il fallamen schmenzigniau en encunter quels hagien selegitimau totalmein, a seigien vegni enflai schubramein innozens e sco tals vegni declar[a]i legermein.

hartman.

co nausch? tgiei ei quei?

waibel.

ed ascheia N: tri per consequenza lai seia exellenza jl signiur presiden ad els grazius signiur jnthima a fa da savè fetg a staing chei deigien nuydis ne de buna veglia se scha plysche de retscheiver lur signiur fra senza entgina difficultad — senza dy plaid encunter a senza better ad els la mendra caussa en lur casa, a da tener (f. 10b) char el avon e suenter sco fra ed era a quels dus schclafs sa nagin da laid ni pauch — ni bia — ni miulla ni mesa ed era da bucha verti ni scha tier chei vegni faitg dad auters — quei ei la absoluta seriusa voluntad a meini dil signiur presiden a pro finis hai jeu la honur da serecomanda obedientissimamein à lur graziusadat. vul y [p. 541 modifica]

hartman.

hola — veias nueta tonta prescha! se fermei enpau — encunter quei spruch vai jeu de fa excepziuns encunter.

waibel.

han exceptziuns de fa encunter — sche grazius signiur per dy sco da nun dy — sche ston els fa excipiziuns avon seia exellenza il signiur presiden — avon mei gie va ei quei nuet a prau. tscheu vegnen las persunas enfladas e declaradas inozentas — sezas. grazius signiur els san schon co ei han de retscheiver a secontener cun quellas servidoro devoti. va

scena 6ta.

Wall de rosas, hartman, fridolin — benjamin, bonifazi, arbogast — martin.

benjamin.

bein vegni fra fridolin. nua eis e staus schi ditg? contas larmas vai per tei spons denton.

hartman.

fra temerari a vus selyschnonts miserabels schclafs. esses eun aschi zun inpertinents da vegny avon mès elgs?

fridolin.

hartman ti vegnies a haver entelletg bein avunda jl cumond dil signiur presiden. jeu repetel a ti — vugegi buch ni a mi ni quels umens da metter zitgiei en peis ni da fa da laid.

hartman.

jeu creigiel schi zun ti havesses eun queida da schmanitscha a mi. turpigius lader senz onur.

fridolin.

nueta reproschas — il signiur presiden ha mei dil ladernetsch totalmein lybers enconoschiu. ti has mei a quels dus galant umens schau arresta — aber la fitschenta ha priu fin per nus honoradamein a per tei schandliamein.

hartman.

queschi ti inpertinent! il prozess ei nueta finius eun.

signiur.

sinaquei che els sappien per tgiei motif jeu vegnel en lur casa vardien tscheu eis ei ina bref dat ad el che jeu vai de consegnia ad els. jl meun veng ad els bein ad esser conischents eun.

hartman.

jeu enconoschel mez eun jl meun dil bab. cul ha ventschiu legier. ei para dad esser il meun dil bab. aber siu sygill eis ei buch. il liug nua l’ei scretta, il dy cul ha scret ei tut nuet menzionau lien. [p. 542 modifica]

signiur.

jl sigill de lur bab han ils terchs ad el priu. da buca haver mess dy a liug po el haver ses motifs per suenter.

fridolin.

astgien tès fras nueta savè tgiei il bab ha scret?

hartman.

ni bein vus pudeis schon udy. el dat pauchas bunas per quei che jeu mei a vus vai bucca vuliu metter ora sin gassa. legia. felg! ti has enderschiu — jeu sai che jeu dils terchs sundel vegnius pigliaus — ti havevas obligaziun a pussonza de cumpra ò mei. pertgiei aber has quei (f. 11a) buca faitg? eunc alu uss gareggiel jeu buca pli che ti mei spyndries la providenza divina sa quei ordina che jeu mal grau tia schferdada charezia tonaton vegnel spyndraus, a sa schabigia da vigni nunspitgiadamein per strufia tei mal gartigiau felg. tiu bab — wall de rosas.

signiur.

astgiel jeu spitgia entgina risposta? jeu sai els sygra — che jeu hagi ocasiun sygira de consegnia agli bab lur risposta.

hartman.

gie, spetgi schclaf. jeu vi respunder. arbogast vegni cun mei.

scena 7ma.

jls da vidavon deno hartman ed arbogast.

fridolin.

seias egliadas salvatgias lajen spitgia nuet auter china risposta salvatgia.

benjamin.

sigir avunda has ti ryschun. rubiesti salvadis eis el ord fuorma. aber dy a mi fridolin danunder vegnievas ti è. a nua eis staus? jeu schevel adina ti seias naven per encurry il bien bab — a per lybera el, vai jeu detg endretg?

fridolin.

sentelj che ti has detg endretg! miu char benjamin. vai encuretg il bab aber buch enflau nua che jeu encurevel. aber seigies sygirs — jl bab vèses ti schon eun puspei.

benjamin.

tgiei jeu vegnel eun a vè el? chu? nua? ei dy po! mi fai quei plyschè.

fridolin.

hagies eun pau pazienzia, quei astgiel jeu grad uss eun buca ufnia. jeu salidel vus sigr hofmeister, jeu vai legermen da vè els seuns a taffers.

bonifazi.

è jeu vai gronda consolaziun signiur fridolin da enflar els seuns — [p. 543 modifica] en libertad — a declaraus innozens. mo quei a mi fa peina che jeu gleiti sto se separa puspei dad els.

fridolin.

vus stueis se separa da mei? a per tgiei lu?

benjamin.

ei pertraitgi char fra! hartman ha mess nies hofmeister silla pli groppa maniera od survetsch.

signiur.

jeu sai ad els da dy il motif. lur hofmeister ei in um senza giogadyras. a da quel aud ins nuet auter che rauba veglia — plaids velgs — a faitgs — velgs. per quei motif ei oz leu ora silla ryva della mar en mia perschientscha da fa y od survetsch vegniu serau il complot.

martin.

o gliez lu ei schon passau ascheia. quei ei in faitg che jeu vai udiu leu era cun questas meias aignas ureglias.

fridolin.

quei ei hondseli — quei ei puspei ina solèta strubiada dil arbogast, quei valanuet. aber quei ei la davos menada chel po tier — uss veng ei auter uorden per el. ed el croda el puez chel leva cava pils auters. signur hofmeister sefydien de mei els van buch od nossa casa.

bonifazi.

gie miu bien signiur quei san els tem jeu buca dusta! els san gie il signiur hartman selaj nueta perschuader quei che el al arbogast aflen (f. 11b) che survescha profiteivel a lur pèchas da schquidonza a nauschadat — quei sto esser faitg a vegni exequiu senza fall ne retenientscha.

fridolin.

jeu vai schon detg ad els a tuornel a dy. L’arbogast drova nueta fyl da traus ply en casa nossa a sche il hartman se laj è da mei perschuader nuet zun — sche datt ei eun zitgi che ha da cumenda sin el. quei ei franch avunda.

bonifazi.

po buca prendien en mal meia forsa lyschada curiositad: tgi sa esser quel che cumonda sin el?

fridolin.

jl bab — che vus saveias?

martin.

gie gie — il bab! quel veng a metter si capazaum a quei herli.

bonifazi.

perdunien! quei sai jeu ni cappi — ni capeschel eun. lur signiur bab [p. 544 modifica] suenter informaziun dada da quest bien um ei sappi Dieus eun pil mun entuorn: a sche el po gie vigny libers — sche denton po il hartman eun entscheiver dischuorden a schgurdina ton sco el mai vul. tochen che lur signiur bab tuorna.

fridolin.

temien nuet zun signiur hofmeister! hartman catscha els fin faitg buch ord casa — a calla guess da fa schgurdins. il bab ei schon lyberaus — ed ei bucca lunsch de cheu.

bonifazi.

mo sche quei mo fuss ascheia! co lessel jeu engarzia a Diu cauldamein.

benjamin.

co tschontschas e miu char fra jl bien bab seigi lyberaus dys ti — a seigi bucca lunsch da cheu — co va quei in silg auter? nua eis el peia — has ti viu tez el? reschdi clar! tgiei plaidas schi mysterius?

fridolin.

ei a mi fa gref avunda che jeu sto esser a fa ascheia. gie miu fra, jeu vai mez viu a plydau cun el — ed el ha strenschiu mei en seia bratscha. e tei veng el gleiti è a strenscher en seia bratscha. ha eun mo pintgia — pintgia pazienzia.

benjamin.

gie bein! sche chu veng el peia? chu veng el he? mintgia momen mi para memi liungs. aber pertgiei has nueta detg da quei a hartman?

fridolin.

jl bab mi ha quei ferm schcumendau. lai val il miserabel hartman endriescha quei eun baul detg avunda. per guess ed eigeli.

benjamin.

Dieus seigi ludaus — benedius ed engarziaus! chel a nus schi buntadeivlamein schengegia puspei nies charin bab. en quel uysa vegnin nus — al a cun nus nies bien hofmeister, a quei rechli giust a christli salvai, sin in momen pli enperneivel saveva el vegny mai mai mai.

fridolin.

co peia quei — il giust al christli?

bonifazi.

domadus han oz a quei dy survegniu lur chumiau. oz deien quels y ord casa.

signiur.

han quels umens faitg zitgiei dil mal? [p. 545 modifica]

bonifazi.

buca fetg — - miu amitg els en ils pli fideivels a megliers umens. el en mo memi gstabats a memi al antycha gli hartman ed al arbogast.}}

(f. 12a) martin.

ma che tgi sa mai — vul quei sturneller hurlimuz — hartman haver tut spyr da quels hurlimuz sturnellers alla moda nova?

signiur.

jeu enconoschel lur bab. survients fideivels dischmeta el franch mai.

martin.

gie gliez quei ei la vera vardat! quei ei in patrun! huch! a quel eis ei termailg a plysche de survy.

scena 8va.

hartman — arbogast a quels da vidavon.

hartman.

mai leu! veias adina semper pli confidonza culs jasters — che chul fra! tscheu schclaf ina bref — dai quella a miu bab sche ti zanua aflas el. ussa vomel jeu tut alla grada tiel presiden siu truvamen ven gleiti a tuna tut autruysa.

arbogast cun yronia.

miu complimen alli signur wall de rosas! jeu laschi ad el augura en siu fatal destin bia buna pazienzia. va cun hartman naven.

fridolin.

miserabel pupratsch grend suenter sche ti savesses cun tgi ti plaidas. signiur arva la bref. jeu vi era varda tgiei hartman a scret.

bonifazi.

mo miu bien um! tgiei figeis vus? pertgiei rumpeis sy ina bref jastra?

signiur.

veias nueta fastèdi per quei. jl signiur de wall da rosas lubescha a mi quei senza dubj. legia da bass — ed agli seglia las larmas. quei crudeivel enconoscha siu bab pli zun nuet. buns affons — ei ston è tadla tgiei lur fra scriva agli bab. legia. miu bab — jeu vai conpassiun de lur destin. tonaton sai jeu che els en disponi bein avunda de suporta quei che Dieus dispona. che els a mi en lur bref schlargien l’obligaziun dad els spyndra ora fan ei cun ryschun conpleina. jeu els havess mai pudiu libera senza metter nossa familia totalmein en pupyra, a per consequenza buca [p. 546 modifica] pudiu adempli l’obligaziun. jeu vesel peia nigin motif suffizient dad inculpa mei da munconza da meia obligaziun. che els a mi schmanatschen da struffia — a che jeu deigi tume Els croda peia da sesez. sche els sin in autra maniera san mytscha della schlavitit — sche veng ei a mi fa legermen. augureschel ad els buna pazienzia, a da viver bein. hartman presentamein signiur regent de wall de rosas. schcarpa la bref en tochs a betta giun pleun. felg senza charezia, wipera malengerzieivla.

bonifazi.

mo con lunsch se perdeis po mai miu bien um! cun tgiei dretg astgieis vus?

signiur segliend el plaid.

signiur hofmeister! han els buch il dretg de schcarpa ina bref che ven scretta ad els?

martin.

ussa bein — schblaza culs meuns. ussa rump ei ò il chuet. il pluschein se fa od il chries.

bonifazi.

quei dretg sco els an detg enson sentali che jeu vai è.

(f. 12b) signiur.

eh bein — sche il medem dretg ha il signiur wall de rosas è. — tgiei staten ei aschy stuy? neu miu char benjamin — tscheu ei tiu bab.

benjamin.

fridolin — eis ei el?

fridolin.

gie gie miu fraet glei propi el il bien bab.

martin.

a jeu? jeu sundel il velg martin.

signiur strenschend en bratsch ses dus felgs.

O mès affons. vus stueis a mi entras vossa schi gronda carezia — a galanta demanonza fa megliera si la profunda plaga che vies malgartigiau a crudeivel fra a mi ha aviert. a vus bien hofmeister veis dau ina a mi schi enperneivla educaziun, che jeu sai buch esser engarzieivels avunda.

bonifazi.

ei ston a mi perduna! signiur wall de rosas. jeu sundel ton devon surprius — che sai bucca tgiei dy ne tergia.

benjamin.

a jeu è sumigliontamein sundel tut od memez — aber tgiei sterschliu vestgiu han ei a dies? pertgiei han ei a mi leu ora silla ryva e nuet schau cuntonscher — che els seigien miu char bab. ina consolaziun pli gronda [p. 547 modifica] havessen ei a mi bucca saviu dar. a schaven mei bargi vinavon. jeu lessel bunamein chizla cun els enpau.

signiur.

ti has ryschun. chizla miu affon — mo chizla cun mei. tiu chizlem ei a mi ina nova enzena da teia charezia.

benjamin.

mo! per quella ga vi jeu quei scha esser — aber sil meins mi porschien lur meun, che jeu sappi quel bugnia cun meias larmas da consolaziun. bragia strenschend a bytschond il meun.

bonifazi.

è jeu sto bytscha quei generus meun. bètscha quel.

signiur.

vus hofmeister a vus chars affons mei figieis bunamein enblida vi, che jeu hagi [hagi] hagi eun in felg zun mal gartigiau.

scena 9na.

giust — a tschels da vidavon.

giust.

jeu vegnel cheu per ryschda ad els zitgiei danief fisierli ord moda. mes giuvens signiurs. grad uss han dus fachins rebytschau cheu en casa ina cofra valti pesanta. silla quala ei la adressa: agli signiur frederi de wall da rosas. da consegna ella casa de wall de rosas.

signiur.

miu char a fideivel

giust.

porti als fachins prendend od sach in danè quei tringelt. la cofra ei meia.

giust tut sco perplexs.

ad els auda quella cofra? aluscha! — co sei cun quei? sundel jeu en in siemi. ne mi aflel jeu enfansegnias?

martin.

jeu portel a vus in salid, che vus saveias vus giust — dil Martj velg.

giust.

tgiei gianter veis detg? grazius

signiur.

bugien de hazar less jeu savè che els schessen sche els en els — ne schels en buch els? varda baul sil signiur a baul sil martin bien a staing: a ti martin eis ti? ti! — gie ti eis ti (f. 13a) cun pial a quailg. ti eis il martin quei 35 staing um ad els. — mo mein glei schon — gie els en schon è els en aigna persuna — grazius

signiur.

hagien quella barbuna ne buch — a seigien mal drappai ne buch. ei digien po po danunder neunavon vegnen ei tut en [p. 548 modifica] ina gada aschi enetg. Dieus seigi ludaus. ti — ti christli — christli — o christli — nus schvidein o puspei nossas — bulschas. nies char — velg — grazius signiur ei puspei cheu? jeu sto se metter en schenuglias a bytscha lur rassa — seigi ysada a pi eun groppa sco lei. o sche els savessen tgiei schmysireivel plysche jeu vai de puspei pude varda sin els.

christli.

jeu vess biar on schau vegni endamen la mort al giuvenessen dy che schau vegni endamen che cheu ply survegness de vezer els. Dieus seigi milli a milli gadas ludaus che nus havein els puspei! glei gron gletg sche jeu oz per spyr legermen vegnel buch o da sen.

signiur.

meia chara glieut vus esses a mi tuts chars a bein vegny. vus resteis en casa mia en miu survetsch sco vidavon.

martin.

sapermen — christli — tgiei fas — lajes nueta da el sen de sallida è mei? tiu velg martj?

chrestli.

o miu marti! dad aur a da pedra buna. co eis è eun vifs a veschels. ti velg narrun.

signiur.

mo sche miu hartman fuss è sco vus mès chars. tgi fuss ventyreivels sco jeu. aber tadlei jeu vus vysel — schei encorscher avon hartman nuet dil tut da meia vegnyda. veis udiu! quei sto esser: tochen il tems ven neutier de mi da denconoscher ad el. jeu vi resta en ina chombra, chin metta ils gasts giu dameun — zuppaus denton. giust a chrestli rebytschei si sura meia cofra.

martin.

a jeu — tgiei sun jeu — sundel jeu nez tier nuet? jeu els bandunel jeu nuet — a cun tschels dus sche els comonden — vi jeu magari gyda fa giu tgieuns. schei sto esser. la cofra leinsa by hurti rebytscha en siu liug. aber signiur wall de rosas — gliez lu trer en il vystgiu da galla cura chei comparen vonsei quitass jeu chei fuss bein faitg — en quei drapp de schclaf quitass jeu che terledess ad els sez de sta pli. basta els san cumenda.

signiur.

vi schon cumenda leu si tut quei che jeu aflel basens. a che vus veis da fa. vegni cun mei mès chars.

benjamin.

mo bassai. els vegnen bein è a nus reschda co glei passau cun els tochen chels fuven absens en lur schventyrau stan? [p. 549 modifica]

signiur.

veias mo eun enpau pazienzia — dei enpau peda aluscha ven quei tut a suenda.

fin dil 2d act. ven schau giu la tenda.

(f. 13b) tierz act.

scena 1ma.

hartman arbogast.

hartman betta la capialla al tegien tut da villau sin meisa.

quei ei tonaton in spell dil Demuni. jn schclaf miserabel dei haver astgiau senza entgin strof — da a mi fatscha cun rubiestiadat da better ad els nauscha plaids — a pi eun de mei disarma? jl president sez schnega a mi tuta sadisfacziun. a miu malenpudau fra — è a dus schliats schclafs chin sa neanch danunder els en ne vegnien teng el ils befs a susteng els. ei quei era mo umbriva da giusteia?

arbogast.

quei capesch jeu buch ed intelligiel e buch co ei sa passa ascheia! sa tgiei preocupaziun, tgiei mala luna — ne tgiei siniastras jdeas il presiden po haver el tgiau? els pudeven el encurry da perschuader della ryschun, sche fuva seia rysposta adina la medema. jls acusai han lur inozenza enpruau schi claramein sco il soleilg. els stoppien eun oz sezi confessa, che quels hagien sefaitg en nagin grau culpeivels denqual strof. els pudeven dy tgiei chei mai leven sche fuv ei tut adunbatten — a pi vysava el eun chels deien senuspy bein, de buca fa dil mal ad els — ne che els pudessen vegni en gron chuost. a quei fuva traso vinavon la medema leera.

hartman.

quei ei gie bein ina fyna prozedura cun in gentilum! jeu vai stuiu legueter terladiu fastedy de chreppa. miu bagegia — mes papagais — meias schemias a mi fan nueta plysche. vai eun quella unica trost — che jeu vai dau in lavatgiau buca schi strusch agli presiden.

arbogast.

o quei ei è vèr. grazius signiur! quei han ei faitg bein — ed ei exellent. tems da seia vetta enblyda il presiden buca vi quella lyschyva.

hartman.

schei schabigiass ply sche fa el guess pli bein persen. schel ha de da audienza ad in cumin grobianer — ne ad in gentilum.

scena 2da.

fridolin a quels da vidavon.

fridolin.

eh bein signiur fra! schon enavos puspei dil signiur presiden? cun yronia co sei è curdau ora il secund truamen? astgiel jeu sta cheu en nossa chasa? ne stoi jeu puspei chamina en perschun? [p. 550 modifica]

hartman.

pèra terlacha — tiu tarlacha dei buca fini bien marcau! en quella casa deias ti gudè pauchs buns dys.

fridolin.

bassai che ti vegnies a mi bein ad esser grazius? ti vegnies quent jeu a buch enblyda — che ti eis miu fra. che questa nossa casa paterna (f. 14a) ei bucca casa da correctziun! aluscha stos ti eun save a tene endamen, che jeu figiend viadi per mar vai giu chyschun da dischmetter ualti fetg quellas temas dad affon.

arbogast.

quei ei aber e bucca fetg manierli signiur fridolin da plyda cun lur signiur fra en in thon aschi de beffas a tarlachs.

fridolin.

aber euncalù, tonaton adina schi manierli il meins sco il inpertinent a schmanitschond ton da miu signiur fra. aluscha! els signiur arbogast san bein — els en nueta mi hofmeister.

arbogast.

aber silmeins vai jeu schon purtau in nief hofmeister per els.

fridolin.

jeu dubetel era buch chei vegni ad esser in aschi manierli — aschi mieuvel — aschi da bien exempel sco els signiur arbogast.

hartman.

mo dai peda enpau, sche vegnies ti schon ord marvelglias tgieinin che glei.

fridolin.

schon bien, quei stueinsa peia spitgia tochen lù. aber ferton quitass che nus duessen denter nus puspei vegni buns — ed en perinadat. jeu vai cheu cun mei sur mar enavos rebytschau cun mei oitg tschien zechins. quels vi jeu a ti restituy — tschels duatschien vai jeu duvrau da fa las spesas sil viadi.

hartman.

a tier tgiei nazegia uss quei malnizeivel a mal patertgiau chuost?

fridolin.

quel ei unfrius si alla charezia dil bab per el. a per consequenza bia meglier spendy che bia milli rentschs sin quei bagegiem che tut ry lunder giu — dad in chisti da divertimen senza basens.

hartman.

schon puspei beffas a terlachs da spott: ti fas meglier de nueta semescheda en faitgs che ti entellys nuet zun. a van e nuet sidengiu a [p. 551 modifica]ti aber teidli ti — jeu cartevel ti mettesses quels danes en deposit zanua schi ditg chin pudeva haver speronza da lybera il bab.

fridolin.

gie ascheia fuvel jeu intenzionaus. aber ussa vesel jeu en conpleinamein, che glei nagina speronza, nagina chyschun ply avon meun da spyndra il bab.

hartman.

a per tgiei lu buch? jeu quitass ti sefydasses schon ton de tes amitgs — quels dus schclafs — a da cun quels ils danes per spyndra.

fridolin.

els retscheiven nuet ils danes? els san chil bab dumonda sez bucca pli da vegni spyndraus.

hartman.

co jeu dei quels tès reschienys cappy ne entelgy sai jeu buch. ti a miu manegia eis tut fisierlis — ed a mi para ei che ti seigies zaco tut mydaus.

fridolin.

teidli fra! jeu a ti confessel sinzeramein: jeu sai mez buch co a mi ei! tochen en cheu — fuvel jeu perveia della schventyra da miu bab — adina en mal ruaus. — pleins quitaus — cont[r]istaus — a tut pitgaus. aber oz! sundel jeu tut en ruaus — tut sereins — tut trustigaus a bia pli senza quitau che ti. — ò haver buna conzienzia tgiei (f. 14b) gronda lefgiera quei ei per ins ti creis buch.

hartman.

ti menezes cheu citgiei in denter gl’auter — sco quellas che schbarbatten paternoss traso. gie daveras — sas è schils dus schclafs en eun cheu.

fridolin.

gie per guess! quels en eun cheu.

hartman.

quei ei grad bien! dapeia chil president fa la rauna de a mi fa da sadisfacziun, sche vi jeu da memez prender quella.

fridolin.

a co vul è prender a meuns da fa quei?

hartman.

jeu vi pusta glieut per fa bystuna els taffer.

arbogast.

gie grad quei ston els fa fa grazius signiur! bystunai ston ei vegny chil giavel a da ry — o quei ei exellen. [p. 552 modifica]

fridolin.

aber sappias frà! quei selai bucca fa. ti sas mettei buch eun — che els uss han dismess lur drapps de schclafs — a che lins dad els ei in signiur de reputaziun — a l’auter ei siu servitur.

hartman.

a cu glei tut priu — a tut detg — a tut faitg. sche sei dus enganaders.

fridolin.

oibo frà! quei en ei schon buch! a sche ti veses els zachù — lai val — franch dys ti tez chei seigi buch ascheia.

scena 3tia.

jls da vidavon — al waibel.

hartman.

sa tgiei veis vus schon puspei dad encury cheu?

waibel. cun schmanis de zeremonias.

per fa ad els grazius signiur mia devotissima reverenza. a da notifica enten num de seia exelenza il signiur presiden — qualmein milsenavon — eunca . . . a tonaton ad els grazius signiur ad els ed a lur schpatis . . . memoria — vegni eun a ruchlar en quella entuorn quel . . . . . . da vegliurd tems enneu bein manada en è adina hondrer . . . . observada moda da zensura da peina — ella quala rochla . . . . dat grad en dies quel tal — il qual sut elgs ad en fatscha da seia exelenza il signiur presiden se conblidavi a piarda cun plaids maldyschents a lyschai jl rispett. — a schinavon a dapeia che glei buc — cun meins — che els grazius signiur cun plaids encunter glempf a honur a senza respect han surfalliu a mal luvrau — sche dejen ei grada leu en danè blut meter a meuns a mi la solita taxa per quei fixada da zachins, ne en cas da ailg miula tergliena — se pyna tier senza fall da retscheiver la forza executifa.