Pleds

Da Wikisource.
romancio

Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VI.djvu Pleds Intestazione 6 agosto 2020 75% Da definire

Bref Ünna Histoargia davart la Saenchia Cicilia


[p. 31 modifica]


[PLEDS.]

(Ineditum nach Ms. Pad.)

(f. 30a] Üna dumanda, chi soulan fer ls amis da üna spusa, cura ls amichs dalg spus vegnen a la dumander.

Noebbals, sabbis et prudaints, hot et bain annumnos, hundraivels signuors et bun amichs, aquaista hnndraifla cumpagnia et araspeda s faun befgniaunt cun ün amiaivel salüt, s spurschand eir lur vulantus sarvetzen, ls ais eir adachier â s vair tuots sauns et da buna tscheira. Dalg areist m faune dir me, taunt sco lg plü impraschus et mürafglius, chie, siand els araspós üna hundraifla Cumpagnia, sco lg ais, da homens, dunauns et giuvintschellas, aquia in chiesa da N., noas amich, per s congratuler, u eir per spidir fa(z)[tsch]endas, chi pertegnen a lur salüt et bain, cuntuot, nun siand aquia löe da hustaria ne eir da tramelg plü co taunt, schi ls pêre da strauni, à chie tscherchier, vus isches aquia gnieus per chiesa aint cun taunt ardimaint, zainza otar avis, [f. 30b] a ls stravier da lur fazendas, u curumper lur faflamaint. Agiavüschan dimena da savair da vus la causa, par la quela vus isches infina aquia arivos.

Aque chie ls amichs dalg spus dian süsura:

Noebbals, sabbis et prudaints, scodün in sieu grò da dignited amanzuno, noeblas, sabgias, hundraiflas dunauns et giuvinzellas, scodün[a] in voas gro! Da voas amiaivel sallüt et vulantus sarvezen, chie vus ns havais offeart, da que s ingratzchiains otamaing, s offerin eir nus ün tel sallüd et eir sarvetzen in cuntarchiammi. Ns ais eir a nus adachier a s havair achiattos tuots sauns et da buna (z)[tsch]eira. Dalg areist havains inclet üna voassa dumanda, via nus fatta cun dir, chie, siand vus araspos aquia in chiesa da N., voas amich u paraint, üna hundraifla cumpagnia da homens, dunauns et eir giuvintschellas, per s congratuler u eir per adrizer alchiüna fatschenda, chi pertain à voas sallüt et bain, et uschia, nun siand aquia löe ne da hustaria ne da tramelg, schi dschais, chie s pera da strauni, à chie fer, nus ischen aquia, desiderand da savair da nus la causa, chi ns ho commovieus da gnir aquia. Lg quel eau cuortamaing, sco ad ün christiaun da pitschen giüdici et da poig savair ais licit, s vöelg lascher à savair, cun sp[r]auntza [f. 31a], scha vus gnis aque, chie nus tscharchiain, bain ad incler, chie noassa fgnüda vegna a s essar chiera et grata. Nus tscharchiain [p. 32 modifica] prima la gratia da Dieu, la quela nus havain sprauntza, chi vegna ad esser aquia tiers vus, tiers nus et eir tiers inmünchia fideil christaun. Dalg areist, siand chie nus aquia in noassa cumpagnia havains ün noas frer, cusdrin u paraint, daco chi' el ad inmünchiaün partain, cun nom N., lg quel juven, per gratia da Dieu, ais gnieu da ün hundraivel, prus bap et mamma, da üna hundraifla, prusa descendentia et parantella, s ho eir saimper dapurto in tuot gros, daco chi' ad ün giuven da bain et da hunur sto tiers da fer. Lg quêl, siand gnieu in eted da s accumpagner, schi ais sieu aggiavüschamaint da vivar zuainter lg 1cummandamaint da Dieu, que ais da s metter et s cullier cun glieud da temma da Dieu, da bun custüms, chi saia da bun depurtamaint, buna descendentia et parantella, et uschea, siand el gnieu infurmó, chie vus aquo in voassa cumpagnia hegias üna voassa parainta cun nom M., figlia da M., la quela saia induteda cun las virtürts, chi' eau he amanzuno, siand eir trauntar aquels duos chiasæls saimper regnô amur et bainvuglientscha, per cunfarmer aquella, schi [f. 31b] dumandains aquella giufna aquia a noas paraint per sia muglier. S offerind saimper da s gu[v]ener in möed tell, chie prima sia muglier, allura eir tuot otars bun amichs hegian üttel et hunur aquo três. Et süsura aspatains üna grata, buna arispoasta.

Aquels della spusa dian:

(H)ouravaunt annumnos Signuors, nus havain inclet voas dit eir süsura aque, vus (z)[tsch]archiais, numnedamaing la gracia da Dieu, la quela nus tuots vulain aruver Dieu, chi' el ns vüglia cumpartir, nt eischans eir zelus et bramus da quella. Dalg arest agiavüschais da havair cun nus müsted, affinited, amur et bainvuglientscha. Dumandais aquia noassa parainta aquo ad N., voas paraint, per sia muglier. Sün lg quel fat nus, cuschidrand lg bun depurtamaint dalg juven, sia buna vusch et famma, eir l' amur aragneda per lg pas[s]o trauntar aquels duos chiasels, per la cunfirmer, schi dschains, innua vus gnis inavaunt cun ün hundraival, bel dun, cun ôr et argient in squas[s]el plain, schi ns vulains impis[s]er da s der üna buna arisposta. Chia Dieu benedescha tuotz! Amen.

[f. 32a] Aquels dalg spus dian:

Hundraivals Signuors, da voassa benigna arispoasta à nus fatta, s ingratzchiains otamaing. Dalg areist ns sumaglia strauni, vus dumandais duns u premgias, scha vus dessas fer müsted cun nus, sco chie noas paraint nun füs da taunta conditiun co voassa parainta. Dalg quêl, cura chie dun daves gnir fat, schi gnisse plü buot dun à nus co â vus. Pero, ns haviand [p. 33 modifica] vus spüœrt da baivar, schi vulains eir nus per signel da gratitudine der oura taunt da paier üna imzüra d vin.

[f. 32b] Üna fuorma da ingratzchier a quels, chi sun stos allas noatzas.

Noebbals, sabbis et hundra[i]vals Signuors, hundraivlas dunauns et giuvitschellas, alg ais aquia noas Sr. spus, a sieu nom, à nom da sia Duonna spusa, et tuot otars amichs da l’üna et da l’otra vart, chi m faun dir, chie, haviand uschia sumgio a Dieu, tres sia divina providentia, da ardür noas Sr. spus et sia Duonna spusa insemmel in lg bio stedi et liam dalg matrimuni, schi haune vulieu fer zuainter lg cummand da Dieu et eir huordan da noassa Baselgia: aquel lur matrimuni in la cumöena Baselgia avaunt üna intera araspeda, tres sarvetzen da ün hundro ministar, fer cuffarmer. A lg quel fat els vus, taunt sco Christiaunas et degnas pardüttas et eir taunt sco lur curdiel bun amis, haun clamò, vus saias preschaints. Et uschia da voas prompt et vulantus sar[vetzen], haviand vus intarlascho otras voassas fazendas, et siand gnieus cun voassa presencia ad hundrer lur noatza, da que s ingratzchian els infinitamaing, s proferint, innua els in inqualchie gro da hunur savessan et pudessan, per meriter via vus, schi vulessen els saimper [f. 33a] s lascher achiater amichs promp[t]s et vulantus da lg fer. Dalg areist, haviand els vais voas prompt et bun anim via ad els, schi s haune aquo arfschieus in chiesa lur cun üna schleichta zoppa et ün flaival züch d vin. Dalg quel els, arcuntschand da nun havair fat zu(o)aintar voas merrit et lur oblig, schi arovan els, vus vüglias tuot pigler in buna part, aruviand Dieu, chi’ aque, chi’ els haun amanchianto, siand el la funtauna da tuot bain, chi’ el suplescha. V(u)üglias cuschidrer bain tuot fats: prima la qualited dalg paiais, allura eir lg proverbi dalgs welgs, chi disch: „Chiesa nouva, chi nun t poarta, nun t trova“. Pero aque, chi ais amanchianto cun mangier, schi arfe sü cun ün züch d vin, chi’ aquel s vain do zuond gugient. Vœüglian eir aruver, chie, siand noas Sr. spus et sia D. spusa giuvans et bsügnus dalg agiüd et lg cussalg da tuot hundraival bun amichs, vus vüglias saimper ls havair per arcumandos, ls agiüder, ls accusglier et eir favurir. [f. 33b] Schi vüglian eir els saimpermæ s lascher achiatter filgs d ubedientia et vivar per cus[s]alg da tuot hundraivals bun amichs. Et partaunt schi s arcumandan els, s offerschen et profereschan à tuots.

La Cumpagnia, chi ais steda à noatzas disch:

(H)ôt et bain annumnos, hundraivals signuors et bun amichs, in particuler noas Sr. spus et sia Duonna spusa et eir tuot bun amichs! Aquaista hundraivla cumpagnia haun inclet voas tegner avaunt cun dir, chia siand uschia sto la providentia da Dieu, da ardür insemmel noas Sr. spus et sia [p. 34 modifica] Duonna spusa, schi hegian els vulieu fer zuainter lg cummandamaint da Dieu et eir (h)uordan da noassa Baselgia: aquel lur matrimuni publichiamaing in la Cumoëna Baselgia, tres sarvetzen da ün hundro minister, fer cuffarmer. [f. 34a] A lg quel fat els nus, taunt sco Christiaunas et degnas pardüttas hegian clamô, chia nus saian praschaints a lur algrecia, cun ns ingratzchier da noassa buna vüglia, promptetza, chia nus ischan gnieus cun noassa praschentscha ad hundrer lur noatza. Sün lg quel fat eau, ad instantia da quaista hundraiffla cumpagnia vülg, duos plets cuortamaing, sco ad ün cumpoang da pitschen iudici et da poig savair ais licit, araspuonder. Cun aröeff saimpermae, chia voas bun inclet saccuorra a mieu pitschen iudici. Et uschia, ouravaunt annumnos Signuors, da que chia lg ho sumgio a Dieu, autur da tuot bain, da cul[l]ier insemmal noas Sr. spus et sia D. spusa, schi stuains crair, chia aque ais ün fat, chi dependa da sia divina providentia. Vulain arruver à Dieu, chie, uschi inavaunt co el ais sto autur dalg mner insemmel, chi’ el ls vüglia benedir, chia vivan lungiamaing insemmal, cun ün bun principi, vantüraival metz et üna leida fin. [f. 34b] Eir chi’ els infaunts, brichia solum dalla chiarn, ma eir dalg spiert accungiüstan. Dalg areist, circa â voas ingratzchiamaint, chie vus fais, chia nus ischen gnieus a voassa noatza, dschains, chia nus, ns haviand saimper dos oura per amichs dalla chiesa, par ns fer cugnuoschar cun lg fatt svessa, chie uschea saia, schi eischans stos culpaunts da lg fer. Sco disch lg provervi, chi’ alla noatza et alla foassa s cugnuoscha ls amichs. Süsura, siand chie vus, dalg temp da voassa algretzchia, chie vus ns havais parsunevals da quella, schi havains plü buot nus causa da s ingratzchier vus, co vus nus. Vulain arruver Dieu, chie vüglia aquels, chi sun cu lg liam dalg matrimuni cullios, benedir, et aquels, chi sun da marider, der buna vintüra. Circa alla schkiüsa, la quela dvainta da que, chi ns ais per gracia voassa spüöert, dschains, chi’ aquia nun ais üngiün bsöeng da schkiüsa, perchie vus ns havais attrattòs in tuotta superfluited et abundantia, et plü co mieu merit nun ais. [f. 35a] Impero aquaista hundraifla cumpagnia merita aque, et eir otar. Impero vus havais vulieu fer cugnuoschar ls duns, chia vus havais arfschieu dalg maun da Dieu. Vulain aruver Dieu, chi s mantegnia et adampchia da bain in melg, accio vus poassas fer dalg bain a nus et a chi vus fais gugient.

Circa alla recomendatiun, vus fais, schi (chie) schabain vus nun ns havessas ad aquella admonieus, schi havessans uschigliö hagieu a cour da nus ns vessa, et savains noas oblig et aque, chie Dieu cumanda, nus ns dessan agiüder lg ün lg otar. Schi dschains, chie, innu nus eischan buns da s gratifichier, in inqualchie gró da hunur, chie vus ns vüglias cumander, [p. 35 modifica] schi vulains brichia solum essar stos amichs dalla maisa, ma in tuot otars gros da hunur. Cun aruver Dieu, chi ns benedescha zuont. Amen.

[f. 35b] Üna fuorma da ingratzchier

lg minister et aquels, chi sun

stos á batagier ün

Infaunt.

Doat et bain amusso Sr. Minister, hundraivals cumpers et cummers, scodün in voas grô. Siand sto uschea la vulanted da Dieu, da m allagrér cun ün mattel nuvel, schi voelg eau luder et ingratzchier mieu Dieu par quel et otars duns et beneficis, chi’ el m ho fat et m fo inmünchia di. Et partaunt schi hè eau vulieu fer zuainter lg cummadamaint da Dieu, aquel mieu infaunt fer scrivar in la lia da seis infaunts, que ais lg fer der l’ova dalg S. Batthaisem. A lg quel fat eau vus, taunt sco Christiaunas et degnas perdüttas he clamò, vus saias preschaints. Dalg quel, haviand vus interlascho otras voassas fazendas, et siand gnieus a m agiüder adrizer oura aquaist uffici, schi s ingratzk eau otamaing, m proferesch, innua eau se et poas, da permeriter. [f. 36a] Dalg areist, s[i]and vus aquia in chiesa mia, schi s he eau aquo spüört ün züch d vin, acumpagno cun üna megra zopa. Brichia da vulair dir da fer avuonda a voas merit et à mieu oblig, ma solum per ün signel da amur et bain vuglientscha via vus, aruviand, vus vüglias aque tauntin, chi s ais spüöert, azzatter in buna part et piglier la buna vüglia per ls fats. Arouf eir Dieu, chi’ arafatscha el aque, chi eau he amanchianto. Vüglias cuschidrer bain tuot fats: prima la qualited dalla chiesa, allura eir la absentia dalla massera. Pero aque, chi ais amanchianto cun mangier, arfe sü cun ün züch d vin, chi’ aquel vain do gugient. Vüglias eir me et mia braieda saimper havair per arcumando, schi m achiattares eir me saimper prompt et vulantus da s fer a plaschair in tuot grós da hunur. [f. 36b] Hundraival cumpær, nus havain inclet Voas tegnar avaunt, quelmaing chia, s haviand Dieu allagro cun ün mattel nuvel, schi havais vulieu fer zuainter lg cummandamaint da Dieu, aquel voas infaunt fer scrivar aint in la lia dals infauns da Dieu. Ns hav[i]a(i)n(s)[d] eir clamos per perdüttas in adricer oura tæl uffici, ns ingratzchiais. Et sün lg quel fat eau curtamaing, à nom dalla cumpagnia, vülg araspuonder 2 pleds. Et dich chia, siand chia Dieu s ho allegro cun aquel mattel, schi ns allegrains cun vus insemmel. Vulains aruver Dieu, chi lg benedescha, chi’ el vegna velg et vantüraival, et vegna trat sü in temma da Dieu. Et uschia, sco el ais lavo dadouravart cun (h)ova, uschia cumpera cun neata [p. 36 modifica] concientia dvaunt lg trun dolla gratia. Dalg areist nun havais bsoëng da ingratzchier ünguotta, perchie aque, nus havain fat, ischens [f. 37a] stos culpaunts da fér. Dieu ns detta gracia, chia nus alla impromischun fatta bain poassan araspuonder. Vüglia benedir lg figlioul in tuott[a] prosperittæd, et der eir üna buna paglioula alla Cumer et la ardür darchio in peis cun vintüra. Circa alla schkiüsa dalg attrattamaint, dschains, chi’ aquella nun ho aquia ungiün löe, perchie vu[s] ns havais arfschieus in voasa chiesa prima cun bella zeira, allura eir cun bun trattamaint, et plü co nus nu [n]s havessan agiavüscho. Vulain aruver Dieu, chi s mantegna et adamp[ch]ia da bain in meilg, accio vus poassas fer dalg bain á chi vus fais gugient. Davart la arcomendatiun, vus fais, dschains, chie nus savain aque, nus ischen culpaunts via vus, que ais: tuotta amur et chiaritæd. Dieu ns detta gratia da lg sarvir in santitet et giüstia. Amen.