La Præsenzia dell Succuors divin

Da Wikisource.
Petrus Dominicus Rosius de Porta

Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VII.djvu La Præsenzia dell Succuors divin Intestazione 8 febbraio 2021 50% Da definire

Canzuns spirituælas davart Cristo Gesu Cient et quater historias sacras
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
Vol. VII


[p. 425 modifica]

PETRUS DOMINICUS ROSIUS DE PORTA.

La Præsenzia dell Succuors divin in accidaints da fatalitæt our dell’ pled divin declareda & demonstreda; in una christiana predgia funeræla, alla justa memoria, dell honorat, sabi, pietus e prudaint iuven, Ser. Jann Perin Vedrosi, salveda, da Petro Dom. Rosio de Porta. Stampo Coira, tiers Orell, Gessner, Walser & Comp.

[p. 3] TEXTUS:

ESAJ. XLIII: 1, 2, 3.

Vschea disch il JEHOVAH quel chi t’ho creo, o Jacob, & quel chi t’ho formo, o Israël: Non t’ tmair; perchie EAU t’haig spendro, EAU t’haig clamo per tieu nom, tü est mieu! Cura tü vainst a passer tres las ovas, schi völg EAU esser cun te, & n’ils flüms non sarost stenschanto. Cura tü chiaminerast tres il föe, schi non sarast ars, & la flamma non vain a ’t consumer: perchie EAU sun il JEHOVAH tieu Dieu, il Sanct d’Israël tieu Salvedar.

Veneranda, Christiana raspeda, tres il custaivel Saung da JESU chier cumpredas, & mediante fé e poenitentia al Salud clamedas oarmas!

Supra tuot que chia nus crastiauns podessen davart la natüra della divin’essentia ratiociner distinta & admirabla ais la representation chia ’l Segnier davart se svessa dett ünzacura a sieu fidel serviaint Mosi be in procinctu [p. 4] chia ’l il inpalmet las tævlas d’ crap, & a s’ legitimaiva per Imperatur d’Israël, cura ch’el al diss: Il Segnier ais il JEHOVAH! un Dieu misericordiaiuel & grazios, longanim al ira, grand in benignitet et vardet chi observa benignitet in milli generations, perdona l’iniquitet e surpassamaint; ma chi non absolva ma brichia il culpabil, anzi visita l’iniquitet dels Baps in ils Filgs, fin sur la tertia & quarta generation, tenor quella in cohærentia ais da legier Exod. XXXIV: 6. 7. in quels pleds il Segnier primo intimescha sieu ius e patronanza sur il poëvel, e lhura s’expectoresch’el maximamaing da duos proprietets, cioe da sia misericordia & da sia iüstia. Una representazion degnia ad ün legislator chi procura & disidera la felicitet del pövel chi s’ depoarta suot sieu Scepter; perchie quist considerand sia iüstia, s’inchiürerô da non offender ün Patrun usche [p. 426 modifica] absolut, & trand in refless la misericordia, havero saimper motiv di’ l amer, & pilgier contin recuors tiers el: ma istessamaing üna representazion chi a si stess pera contradictoria. Co aissi possibel, (uschea a’ ns suggerischa noass intellet) chia quel Segnier & Dieu saia misericordiaiuel, il quel in l’istess temp intimescha chia tres sia compassionaivlezza non dess inguotta deceder da sia iustia? & scha Dieu dess cun nus povras condemnabiles creatüras ir in iudici non absolvand il reo, schi chi s’aischia fer spranza da ngir iüstfichio? Ma tela contradiction ais dech apparente. La execuzion da quellas duos proprietets non dvainta in ün istess temp; il prüm ais il Segnier misericordiaivel tard’al ira & da granda benignitet; & pür cura chia las suguas da benignitet non tiran plü ünguotta, & chia’ l crastiaun tres sieu cour chi non s’ so meldrer, suradrova ils thesoris della divina grazia, schi pür alhura rump el la bachietta in ira, & s’ tir’aint cun iüstia sco cun ün guaret. Uschilgioë per quanto chi concerna la generazion humana, ais sto tschanto JESVS CHISTVS per propitiatori, via da la vita & mort del quæl la iustia ho surongieu sia satisfactiun, & in ïstess temp la misericordia ha assequieu sieu intento, essendo ingiün sch’el vol crair ha plü dad’ir a perder anzi puo dvanter participabel della vit’aeterna. Siand dimena la misericoardia in Dieu ais essenziæla, & ch’ella praeceda all’execuzion della iüstia schi aisi chiossa indubitata chia in la contemplazion della divina natüra hagia il crastiaun ün perpetuel fundamaint da consolazion. Quaista vardet survegnia nouva foarza our della description da Mose datta, in la quela cura vain üna vouta ditt ch’el non absolva il culpabil, schi del otra part vain quadruplicatamaing asserieu ch’el saia misericordiaivel, grazios, longanim, e grand in benignitet; istessamaing sch’el imnatscha da castigiær ils infaunts chi caminen n’ils pervers festizzis da lur Baps fin in la quarta generazion, schi’ ns declera ’l ils terms da sia misericordia löensch [p. 5] plu extra & supravagants, in milli generations d’esser misericordiaivel via da quels chi l’aman; il chie es üna significaziun d’ün thesori inexhaust üna promission chi superescha tuot noass captu. Il Evangelist S. Mathæus in la genealogia da Christi ch’el dedüa da ’d Adam fin sün noass Segnier JEsum, non chiatta plü co trais voutas quattuordesch generazions in ün spazzi da quattermilli anns, in ün spazzi per üna certa porziun dal quæl, ils crastians vivaiven poich suot milli ans: chi non dess dimena rester tuott adtonit sentind chia Dieu völgia na in XIV. o. XLII. oder cient, dimperse in milli generazions esser misericordiaivel e compassionaivel vie da quels chi l’amman!

In vardet scha in la divina MISERICOARDIA non a’ ns fuss tschanto asylo schi ünguotta chiattessen’ s in Dieu, peramur da chie nus il dessen amer; ünguotta perchie dessen’ s quaista vita, cun oters sieus beneficis [p. 427 modifica] giavüscher. Perchie voliand contempler sia aeternitet & omnipresenzia, non fossi otramaing possibil co chia restessen per stupur adtonits e consternos, simils a quels chi alla extremitet d’un precipitus munt volessen imsürer o ponderer la profunditet del abyss chi suotta di els suoschda. Cun trer a considerazion la divina omniscienzia, sapientia, e potentia, surongins bain ampla materia da admirazion, e potents motivs ad üna humbla suottamissiun; & tandem laschand ir sün la iüstia ün’olgieda, ngisse’ ns mel apaina podair ster plü in pe; saviand chia sun milli punctums, non eschens in stedi da’ l respuonder brichia sun ün 1. Un tel Dieu podessens bain venerer e tmair, ma ingiün’occasion havessens in l’istess temp quel di ’l amer. Saia dimena lodeda aeternamaing la divina misericordia, siand sia bontet düra in aeternum 2; saia aeternamaing bendieu quel chi ha volieu chia ogni vouta nus uzain noass oëls vers il Cel, schi chia al daiens reguarder sco per noass Bap, anzi in IEsu Christu Bap da tuotta consolazion 3.

E’ m fuss da lavur zuond pitschna, our della periodo da tuots temps, & maniera chia Dieu ha con pouvers p(e)[c]hiaduors 4 continamaing üso, da fer vair quant tenace Dieu saia da sia promission e declaration, et quant fich la misericordia survargia la iüstia via da tots quels chi ’l aman: mà quaist non ais mieu scopo, ne’ m permetten ils stretts terms fixos ad ün exordi. Our da tanta quantitet da documaints ch’Eau podess prodür [p. 6] allegesch solum ün, il quæl eir be solet puo baster a confirmation della menzoneda consolabla vardet: & quel consista in que; chia ingiüna affliction poassa esser usche granda ingiün pericul e disfortüna usche praecipitûs’e displaschaivla la quælla non vegnia da sia benignia providentia in tel möed dirigida chia eir in ils vltims stramizzis della moart poassen fidels s’assicurer da sia paterna assistenzia. Una vardet, chi cura ais in noass cours scritta sü, serva per ün perpetuel saludaivel balsam, sün ogni ferida chi complaschess al divin maun da’ ns lascher arriver; ün argumaint il quæl a’ m ha parieu na dech adattaivel, dimperse eir necessari in la praesent’hura, cun V. C. da considerer, chi esche’ ns in pompa e solennitet lugubre radunos per render l’ultima honur al noass in JESU cher confrer & connvaschin, il honorat, pietus e sabbi iuven ser JANN PERIN VEDROSI, il quæl sco ais ad ogni ün cognit avant XVII. dits n’il XXII. ann, et 34. di da si’ aetet, üna bella fraischia fluor, davous Dieu üna spranza & susteng da sieus genituors, & in sia i(n)[u]ventüna üna muostra da quietezza e tema del Segnier, ngit dellas rabiosas uondas da noass öen, chi our del ordinario in quel di scufflaiva, dindettamaing tratt aint et avant noass öels mno via, chia fin in houssa ingiün’humauna diligenzia sieu chuerp ha podieu scoprir u retornanter [p. 428 modifica] plü. La part, chia’ ls membrums del coarp da JESU CHRISTI piglien verso da lur conmembrums a’ ns ho obligio da spander oura vers il Segnier ils noass plaunts cun dir: Segnier! co hast fatt traunter nus üna rottüra! las avainas dell’humanitet vöglien eir ellas lur cours liber, per a que non ’ns havain nus pordieu artegnier da sponder larmas cridand con quels chi criden 5, sieus addoloros genituors, Spusa, & frer, als quels la nouva da tel accidaint ais in lur cour dvanteda üna frizza. La plaschaivla conuersazion da noass chier defuncto, desideri vers il pled del Segnier, & frequentia allas senchias raspedas ch’el in ogni occasion declaraiva, haun a noassa radunanza causo ün tel larg, chia non podains differir plü temp da exhibir a sia memoria l’ultima honor uschilgio a sieu funerale debita. Cotres cragiains da schiargier noassa conscienzia, contestand la part chia pilgiains via dil accidaint chia ’l Segnier al ho lascho incontrer: & eis mieu cordiel giavüsch chia ’l Segneir detta di repetir noassa solennitet, cioe chia el chi ho schiaffieu Cel, terra, & las ovas lascha scoprir sieu coarp, per ch’el poassa ngir retornentô in l’ær del Segnier ad üna Christiana sepultüra. Frattanto per lever noass anims dal contuorbel, ’m haig pilgio avaunt, cun [p. 7] voassa C C. da considerer ils confortaivels pleds, chia ’l Dieu d’Israël, il Segnier fœdero, laschet tres il Zelant Prophet Esajam a sia Baselgia chi tres bgierrissems & grevissems privels our da Babylon, inua fat transporteda, doveva in sia prima patria la Palæstina, in sia antiqua staunza, Hierusalem ngir retornanteda, annuncier. Tadlé quels tunan uschea: Uschea ho ditt il JEHOVAH, quel chi t’ho creo o Jacob & quel chi t’ho formô o Israël: NON T’ TMAIR; perchie EAU t’haig spendrô: EAU t’haig clamô per tieu nom; TU EIST MIEU. Cura tü vainst a passer tres las ovas, schi völg EAU esser cun te, e cura tü passerast tres ils flüms non dessen quels a’ t stenschanter. Cura tü chiaminerast tres il foe, non sarast ars, la flamma non vain a’ t consümer. Perchiev EAU sun il JEHOVAH tieu Dieu, il SANCT d’Israël tieu SALVEDAR: aint in quæls observ ngir contngiüdas las sequentes trais vardets. La

I. chia ingiün accidaint u fatalitet poassa incontrer sainza l’admission divina

II. chia in disfortünas eir las plü precipites, cuorra il Segnier tiers cun sia assistenzia a quels ch’el ama.

III. Chia ogni fidel hegia raschun sufficiainta sun deta impromission fatta da s’ fider, & dimena iüsta causa d’admetter consolazion.

A dilucidation & confirmazion da quels sarò noassa considerazion intenta Conceda il Bap noass & da noass Segnier JESV CHRISTI il Dieu da [p. 429 modifica] sapientia & da tout cunfüert, a mi il spiert da cognuoschenscha da podair rimer ils abyss da sia benignitet vers nus, & lingua viva sias salüdaivlas vardets allas a mi confidedas oarmas virtüdaivelmaing per insinuer & imprimir; per chia occorrind chia ngind ünzachi da nus ferieu da sieu maun, schi ch’el hagia balsam promt a tela plegia; ch’el cun pazienzia a s’ suottametta al maun da quel just e bening Bap, sco tuochia a fidels infaunts renaschieus tres JESUM CHRISTUM noass Segnier, Amen.

PART. I.

La prima vardet in noass Text contngida ais: chia ingiün cas da disfortüna possa in quaista vita ad ingiün incontrer sainza û inmission û permission del omnipotaint, chi eis il creatôr da Jacob il spendreder d’Israël. Quella s’ verifichia in l’assecurazion del Segnier svess fatta, chi disch in [p. 8] ogni discrimen saia da fö û d’ova schi ch’el vöglia esser cun il periclitante; onde chie necessariamaing seque chia üngiün da dits accidaints possen accader sainza sia divina völgia. Quandernô quellas expressions da privels in ova & föe non denoteschan tant las calamitets chi da dits duos elemaints specifice paun arriver; co generelmaing ogni disfortüna improvisa & chi consüma chi in quella crouda: sco da quist ’ns assecurescha la maniera da tschantscher symbolica als poevels del oriaint & eir als sancts scriptuors vsiteda. Vschea voliand il sanct Prophet David ingrazchier il omnipotaint per la liberazion our d’ suot ils inimichs, dschaiv el, ch’el havess tenschieu il maun our dal uteza, & il tratt our d’ grandas ovas 2. Sam. XXII. 17. Ps. XVIII. 17. & otralgiur planschand sias miserias dschaiv’el: chia ’l Segnier l’haveß miß sun la prova sco s’ metta il argent, l’il haveß manô in ün latsch, & miß üna strenschadüra intuorn seis flauncs condüt in föe et ovas Ps. LXVI. 12. 6 Il chie es praticulermaing eir in noass Text d’intler, il intento del quel ais d’assecurer la Baselgia transporteda in Babylon ch’ella sarò indubitamaing retornanteda in Canaan non obstande tuots impedimaints e privels chi podessen ngir miss jn streda, tenor quaist our dèl inter contextu s’ manifes(i)[t]a & maximamaing our del v. 5. 6. 7. cur el disch: Eau völg fer ngir tieu sem dal levant, eau t’ völg rasper dal ponent: eau dirò al Septentrion, dâ; & al mezdi, non scumander, maina no mieus filgs da lontaun, & mias filgias dal extremitet della terra, tuot quels chi s’ clamen da mieu nom q. a. mieu pövel Israel. Que chi huossa ans vain declaro gene(n)[r]elmaing, stova necessariamaing havair certezza comprobeda eir in ogni casu speciale; dil chie nell’ podains ster in dubi saia chia dimanden il saun intellet per cussailg o vero la divina [p. 430 modifica] revelation. La sauna raschun ns disch chia ’l Segnier saia ün Dieu chi cognioscha eir la minima circumstantia dels fats chi occuorren in quaist muond, ch’el eir hegia üna exacta disposition supra sias creatüras, per las quelas el proveda: co dimena dess a sias creatüras incontrer qualchiossa d’ disfortüna sainza ch’el l’hegia previsa? Quell chi ha fatt l’oraglia non deß el vair; & quel chi ha schiaffieu il öel non deß el udir? quel chi muossa la lgieut scientia non deß el cognoscher e quel chi rögna ils pövels, non deß el castigær. Ps. XCIV. 9. 10. la S. Scrittüra a’ ns intonescha chia in Dieu saian nus, vivan nus, & ’ns movaitan nus; 7 la ’ns intimescha chia nianch ün pasler il plü vil dels utschels crouda [p. 9] giu d’ün tett, nell’ main ün chiavel, chi non es ün membrum, ma ün excrementum ün effluxion dellas humuors humaunas, passa cruder oura sainza la voluntat da noaß Bap coelestiel. 8 Tuots fatts chi in quaist muond survengien lor actualitet, sun da referir oder inmediatamaing a Dieu sco l’auctur inmediat; oder chi dependen della spontanea libertet del crastian; oder chi sun contingentia, accidaints, quels paren d’esser be occorrieus per grataig, (humaunamaing a dir) sainza influentia della operation divina, sainza consensu della voluntet del crastiaun. Epür savains our della S. revelazion chia nianch ün da quels possa dvanter sainza concuors della divina virtüt. Eun non’ m teng sü nianc per ün pled a mosser chia las chiossas chi essentielmaing subsisten, sco sun tantas bellas creatüras in quaist univers, elemaints, crastians, bestias, & angels con tuottas lor species saian ün ovra immediata del maun da Dieu, siand ogni ün vezza chia da se suessa, nianchia nus chi pero eschen la plü nöbla creatüra in terra, possen subsister nianch ün momaint, & chia da nus suessa non eschen nianch sufficiaints da ’ns impisser, taschair fer ünqualchiossa d’ böen. 9 Mo nell’ main cert aisi chia eir las actions chi paren totalmaing da depender da noassa libertet, vegnien dirigidas della disposition suprema. Our da quaist principi avisa S. Jacobus ogni fidel da non fer sias temporelas dispositiuns simplemaing uschea: Hoaz o damaun volain nus ir in tel citet, e volain a lò dimorer ün ann, volain mercanter e gudaigner, sainzi praesupponer scha eschens in vita, & chia e plescha al Segnier. Jac. IV. 13. 15. Quel potent Raig dell Assyria sennacherib, chi portaiva la fortuna in sias armas, stimaiva chia sch’el fuss avanzô in opulentia, terras, e pövel, schi chia ün pitschen reginam sco eira quel dellas duos schlattas Juda en Benjamin, s’ stovess sainza otra constrastanza s’ render: Non sun meis princips dschaiv’el sco tant raigs? non ais Calno sco Carchemis, non ais Hamat sco Arpad, Samaria sco Sepharvaim e Damasco? sco mieu maun ho chiattô ’ls [p. 431 modifica] reginams ’ls Deis dals quels eiran in mer nuommer & da plü valüta co quellas da Jerusalem e Samaria: uschea deß eau fer a Jerusalem & a sieus idols, sco Eau he fatta Samaria & a sieus idols. Esaj. X. 9. 10. Et cert humanamaing a discuorrer paraiva chia l’execuzion da tel desseing dependess solomaing da sia libertet e cumand. Mo sainta il refless chi fa il Segnier la supra! Eau saig bain disch il Segnier chia Assur paissa da sterminer pouvels brichia pochs: mo el non ais oter co üna perchia da mi’ ira, ün bastun dà mia indignatiun; [p. 10] puo una sgür glorier ca(o)ntra quel chi taglia con ella, ud una resgia s’ magnifichier contra quel chi la maina, oder la perchia s’alvanter contra quel chi l’auza: usche main puo sennacherib qualchiossa intraprender. v. 5. 6. 15. schibain, e reista tiers il concluso del plü sabi traunter ils mortels, chia eir il cour del Raig, il plü despotico da chi porta figür humauna saia n’il maun dal Segnier sco aguels d’ovas & ils storscha tiers tuot que ch’il plescha! Prov. XXI. 1. Quanto las occorrenzias accidentales, schi chie ais plü contingente co la soart chi vain butteda in il sain; e pur l’esito da quella ho per fundamaint il iüdici del Segnier. Uschea puo il cour del crastiaun deliberer davart sia via: mo’ l Segnier drizza seis pass. Las dispositiuns del anim sun del crastiaun: mo la resposta della leaungia ais del Segnier. Prov. XVI. 33. 9. 1. Chie ais plü accidentale co il cruder d’ün chiavel, co’ l svoler d’ün utschel? e pür niancq ün da quels dvainta sainza la voluntat del Bap coelestiel? Mo scha accidaints d’usche poch momaint non paun dvanter sainza divina permission, schi co dessen nus crair chia fatalitets dolorusas, chia disgrazzias, e mortalitets poassen dvanter sainza la disponenza del suprem maun? Ach NA; diletts: Christus fa üna tel illation chia nus contrapaisen lönsch als utschels, & chia tuots noaß chiavels saian inumbrôs. Per a que a’ ns ho la S. scrittüra dunô argumaints sufficiaints & assecuration certa, chia ingiüna, anguoscha u fadia, ingüna calamitet u fatalitet da chie nom ella me saia possa incontrer sainza sia licentia, permission u determination. Ingiuna affliction, (tela ais in quaist lö la forza del pled orginel e brich sco noassa our del Deodato formeda version ha transferieu iniquitet, & peruersitet) non vain our della puolvra disch Elifaz tiers Job. cap. V. 5. 6. & dech our della terra non dschermuoglia inguna fadia, per a que schabain eir il crastiaun pera da nascher per la calamitet sco las sbrinzlas chi svoalan in ot, ais saimper Dieu l’unic chi fo tuot questas chiossas. Per tel raschun s’ declera Dieu suess supra quaist puncto fich expressivamaing tiers Esaiam dschand: EAU sun il SEGNIER, e non ais co alchiun oter: Eau sun quel chi schiafesch la lüm, e fuorm las scürezzas chi fetsch la pesch, & schiafesch il mel: cioe brichia mel da cuolpa chi ais il pchio, siand seis öls sun plü netts, co ch’els possan vaïr il [p. 432 modifica]mel, 10 dimperse il mel da paina chi ais d’ogni sort calamitets; Eau sun il Segnier chi schiafesch tuot quaistas chiossas. Es. XLV. 7. & Amos explichia quaista proposition vsche extensive chia in la citet non dvainta ungiuns da tels mels, chia ’l [p. 11] Segnier non l’hegia fatt. cap. III. 6. Bain dimena podaiva clamer oura la zelante Anna mamma da Samuel: il Segnier mazza e vivifichia: el el es quel’ chi fo ir giu in la foura, & eir quel chi tira oura. I. Sam. II. 6. & darchio il sabi Elifaz: il omnipotaint ais quel chi trametta la dolur & eir la ligia su; el ais quel chi fo la plegia, & sieus mauns guareschan eir, & dimena de non sdegnier la correction dal Segnier. Job. V. 17. 18. Et quaista ais a tuots fidels saimper steda l’anchora, sün la quela els haun pozô lor barchietta, & tandem maneda salva al porto. Un pientaivel Joseph havess gieu bgearra occasion da bütter la causa da sia precipitazion in ün foass, da sia vendita in Egyptum, da sia impreschunia, da bütter dig eau sün seis invidiants, disgrazchios frers: essendo da quels lur anim Cainiano eira il principi e fundamaint da tottas calamitets occorrüdas. Que cognioschaiven bain eir quels infidels, & per a que s’ tenaiven chia dopo la mort del Bap, als ngissi rendieu segond lor merit. Mo NA: Joseph tenda seis impissamaints lönsch plü ôt et spera della malignitet dels frers sa’ l ün fundamaint plü cavuol, il quel l’ho eir ad el saimper sustngieu: el disch: vus s’impissaiuet mel contra me, mo Dieu ais quel chi ’m tramiß a qui; & Dieu ha vout quel mel in bain. 11 Per a que ingraziaiv’el eir alla direction divina. Scha ad ünzachi oter ngissen las novellas chia vagabunds rubedars havessan mnô via tuot sieu bestiam, & chia seis infants fussen eir tuots insembel, d’üna fatalitet improvisa ngieus privos da lor vita, schi s’ ngissi a sentir greivas querelas contra l’iniüstia, e violentia da simils invasuors; co s’udissi regulas e precauzions chi haves(s)sen dovieu præcavir la inopina mort dels infaunts: mo quel patiaint araber ünguotta del simil: per perdita da sia facultet mneda via (perchia l’opulenzia dels Orientels consistaiva in quantitet da bestiam) non s’ rimarchet el con grand displaschair; bain schi, cura la nouva rivet chia seis set filgs e trais figlias fussen d’intant chi convivaiven della chiesa crudeda aint tuots cuvatos & amazos, lhura dig eau scarpet il prus Job sia rassa, s’ tondet sieu chio, (ün seng in quels temps & louchs da cordöli) s’ büttet in terra & adoret il Segnier. Mo perchie aduret Job il Segnier? Perchia dist tü? taidla ils pleds da quel spejel da patientia: Il Segnier havaiva a’ m duno; &, na ils sabeers e rubedars, quists riguard el numa tant co instrumaints, ma il SEGNIER HO PIGLIO; benedieu saia il nom del Segnier. Job. I. 21. Schiusabla eira la vendetta d’ün proassem da [p. 433 modifica] saung, sch’el havess n’illa prima furia fatt contra d’ün chi havess amazzo sieu frer: [p. 12] mo supra tel evenimaint ho il suprem Legislatur volieu lascher protocoller la sequente exception: Cura siand gratgio chia siand duos ieus a got da cumpagnia per talgier laina, & chia al un manand il maun, incontra chia la sgiur crouda our d’ maing, & mazza sieu prossim, schi chia un tel deß survngir recapito e patrocinio in una citet da refugi, 12 a chie requisit eiran segond commoditet destinedas trais citeds in mez il paiais. Tü dirast que eira per motivo di scamper al furor primo, & que apūssaivelmaing siand vain præsupoast non esser sto alchüna malitia præmediteda. Que puo eir esser, eau non sun qui per inquirir in las raschuns da tela legislation: ma solum t’ völg alleger la causa chia’ l Legislator svess appona„ & quella ais cun quists poichs pleds ma craftaivels exprimida: peramor chia Dieu l’ho fatt incontrer n’ils mauns, schi deß valair tel constitution. Exod. XXI. 13. Our da chie abundantamaing s’ verifichia chia eir ils minims evenimaints chi a nus peran accidentels u per grataig, tuottüna in riguardo da Dieu dependen della permission inmission & direction divina, alla quale nus tuots eschen suottapost & tuochia chia saimper a’ ns demonstren obediains.

Da quista vardet, excepirast, non ho me gieu alchiüna dubitaunza & la craig aunch’huossa fermamaing: ma da quella non ho otra consolazion, co chia l’ira del Segnier saia sura da me, overo sura da quel ch’el ho volieu tuchier spansa oura. Ma, in respoasta utrum scha detta vardet hegia saimper in tieur cor quel frütt, per prodür il quel, ella ais annuncieda, ais üna dimanda ch’eau huossa non poass ventiler: quia dess eug solum dir all ultima part da ti’ exception; chia quella non hegia alchiün fundamaint, essendo hest gia vdieu chia quel Dieu chi mortifichia, quel eir vivifichia, chia quel chi plegia ligia eir sü. Mo per evacuer tia obiection totelmaing attenda solum als pleds del Text, in la

PART. II.

In quella disch el: Non t’ tmair perchie Eau t’he spendro: Eau t’he clamo per tieu nom, tu est mieu: cur tu vainst a passer tres las ovas, schi völg Eau esser cun te, e cura tu passerast tres ils flums, schi non vegnien quels a’ t stenschanter, cur tu caminerast tres il föe non sarost ars, & la flamma non vain a’ t consumer, cun quælas diversamaing ingeminedas phraseologias [p. 13] il Segnier assecurescha chia üngün privel sara usche dindet e fortünus, sco tel eis quell dellas ovas, üngiün es sche penetrant e spertamaing consümant sco ais quel del foë, chia in mez quel il Segnier [p. 434 modifica] non saia promt cun assistenzia a seis fidels chi pericliteschan. O cour da Bap! o impromission allegraivla O schiazzis da divin cuffüert! Dessen nus dimena crair chia l’assistenzia del Segnier in cas vsche fortünus a’ ns saia usche promta, ch’ella a’ ns fetscha sentir ils razs da sia grazia, & vair sieu bratsch per a’ ns giüder stais oura? Ach schi chier oarma! perchie in tal guisa ho’ l a nus fatt l’impromission, cura ch’el tiers il Psalmist disch: clama me in aiut, n’il momaint û di da tia tribulatiun, & Eau t’ völg spendrer; E tu desses havair occasion da ’m der gloria. Ps. L. 15. Eau craig bain chia Dieu saia vsche amatôr della iüstia, co della misericordia: mo que chiatt eau eir, chia longorus sai’ el aunt co ch’el s’ resolva da partir oura pleias sura da sias creatüras, e contra ogni di promtissem in exerciter gratia e benevolentia. Traunter oter signels chia ’l Segnier havaiva do da discerner ün Prophet vairi dad’ün fos eira eir quaist n’il V. Testamaint: chia sch’el havess al pöevel, in nome da Dieu impromiss ünqualchie benefici, & chia quel non füss arrivo schi chia ün tel saia ün fos Prophet; mo e contra podeva ün rester ün fidel Prophet haviand prophetizô castigamaints, ils quels non fussen da Dieu tramiss. Quista regula haveiva sia certezza, & la vezzains verifichieda in l’exempel d’ün Jonas, la prophetia dal quel da Dieu insuess ad el missa in buochia nun giet n’il temp fixò in complimaint: & a’ ns do ün argumaint chia sia misericordia sur sias creatüras triumphescha sur la iüstia. Misericordiaiuel e gratius ais il Segnier, tard al ira & da granda bontâ, il quel non ira in perpetuo, chi non proceda cun nus suainter noass pchios, ne’ ns renda segond noassas iniquitets: quant plü sublime chi ais l’otezza dels Cels sura della terra: tant plu granda ais sia bontet sura da quels chi ’l teman. Suainter la lönschezza del Oriaint, davent del occidaint: vsche dalönsch ho ei buttô dauent da’ d el noaß pchios. Inguel sch’un Bap s’ lascha ngir compassion da seis infaunts: uschea ais il Segnier misericordiaivel via da quels chi ’l teman. Ps. CIII. 8. 14. T’indubitesch da sia promtezza a succuorrer schi considera be il mezz ch’el ho druô per a’ ns liberer della goargia del infernel liun. A quest fin ho’ l impondieu nâ ôr & argient, roba corruptibile, na saung da tôrs & bümatschs bestias irrationelas; chiossas fich insufficiaintas, dimperse non podiand otramaing rester salva l’auctoritet da sias ledschas, ho’ l do sieu aegien filg, sieu unigenit filg in la mort, in la dolorusa, ignominiusa moart della crusch accio chia [p. 14] justifichios tres sieu saung nus ngissen salvos del ira. 13 Scha huossa, inferescha l’Apostel S. Paullus: Dieu non ho schanagiô sieu propi filg, anzi l’ho duno per tuots nus, schi co nuns vain el a duner tuottas chiossas, q. a. tuotta necessitet cun el. Rom. VIII. 32. Que ais üna [p. 435 modifica]conclusion a maiori ad minus sco s’ disch in las scoulas, tant co scha el dschess, Un Bap chi ho spais desch u plü milli Renschs per spendrer sieu infaunt ourd suot la sclavaria del Türch, u gialeas d’algier, n’illas quelas eira crudô, dal cert dopo chia ’l il havero ardüt in casa süa, non al tschunchiarò giu ün töch d’ paun cur ’l il rova, od ün daner, ün bluozchier cur ’l il giavüscha. Que ais üna conclusion chi facto ipso ais compropeda; et me non ais stô ün fidel in anguoscha, il quel clamand il Segnier in agiüd non hegia la foarza della divina impromissiun sentieu. Joseph, quel prus Joseph t’illa sentit, cura ch’el ngit precipitò in ün puozz; perchie dalungia comparetten Mercadaunts Ismaëliters, chi haviand exponieu vaing sicals d’argent, separetten quist agnie dels luffs, & il conduetten ignio ’l Sengier destinaiva. Et chia quaist non saia dvanto sainza chia dal cour e buochia da Joseph saian stat tramissas missivas in il Cel, savains our della compunction chia quels dürs frers landerno havetten in lor oraiglias, chia els amuo non podevan smanchier cura dopo decuors da plüs ans, siand ieus giu ’n Aegypto per frumaint, & del Gubernator incontschaint ad els, düramaing trattôs, dschaiven: nus eschen culpaunts davart noaß frer, perchie nus vsaiven l’anguoscha da si’ oarma. Gen. XLII. 21. Abraam & Isaac t’illa sentitten, dils quels il’ Bap dovaiva massacrer sieu sulnaschieu filg, chi iffingio staiva liô sün la laina; sieu Isaac sia spraunza, ad el doneda n’il cientevel ann da sia aetet. Ma vhé be ch’el traiva il curté per t’il schianer, schi esi promt ün Angel, chi ’l clamma Abraam, Abraam! e basta! Non es que spendrô, non eis que clamô per nom? David quel hom suainter il cour da Dieu t’illa ho sentida tuotta sia vit’oura, mo maximamaing d’intant el stovaiva fügir per ils desierts da Gibeon, Engedi, & in las terras dels Philistins, sco eira cura ch’el per la revoluzion da sieu melgratgio Absolon stovet passer Jerusalem tras il torrent da Kedron cu’ ls peis nüds, ün Raig d’ las XII. stattas slattas: perchie be alhura fut confundieu il cussailg d’Achitofel, chi eira sco ditt d’un oracul: tuot que non dvantet fortuitò: la scrittura disch, chia que derivaiva tuot dal Segnier. 2. Sam. XVII. 14. Pera que clamaiv’el eir plain d’iublazz: aduzâ grandamaing il Segnier cun me insemel; perchie cur eug nhe cerchio [p. 15] il Segnier, a’ m hô el do respoasta; our da tuot mias tribulazions a’ m ho el tratt. Ils afflitts e travaglios vegnien guardand sun el, & a cuorrer insemmel tiers el e lur vistas non vegnien a ngir in vergognia. Quist povret ho clamô & il Segnier l’ho oxodieu, our da tuottas sias anguoschas l’ho el tratt, l’Aungel del Segnier, metta laegier intuorn intuorn quels, chi ’l temen, & el ’ls vain a giuder oura. Insagie e guardé quant bun chia ’l Segnier ais: Beo ais quel chi metta sia pozza sun el. Ils öls del Segnier sun sur ils iusts, & NB. sias oralgias avertas a lor bragir. Ils afflitts bragien, & [p. 436 modifica]il Segnier ’ls oda & our da tuot lur anguoschas ’ls delibr’el: il Sengier salva tuot lur ossa, un da quels non vain routt. Il Segnier spendra las oarmas da quels chi ’l servan e non vegnien a prir ingiuns da quels chi s’ fiden in el. Ps. XXXIV. In un oter lœ tschantscha l’istess Prophet regel in una maniera tant co scha ad el havess tuot da parenter al noass cher confrer p, m. Tadle co el disch: Tuots quels chia tu fest gratia d’arcugnuoscher lur surpassamaints, vegnien a t’ rover in quel temp chia ’l mel ils piglia: & lhura eir scha zuond grandas aguazuns giessen dsur oura schi non vegnien ellas a river tiers el Ps. XXXII. 6. La foarza da quella divina promission ho sentieu noass benedieu salveder Jesus svessa, chi per il greiv pais del’instante moart in Gethsemane planschaiva chia sia oarma fuss in stramizzis della moart, & sujaiva guotts da saung; perchie scunbaut el havet cun grand bragizzi e larmas offeri orazions e supplicazions, a quel chi ’l podaiva salver della moart, ngitt el dalumgia exodieu della tema: 14 Un Angel apparet da Cel chi ’l consolaiva. Luc. XXII. 43. Quella foarza tandem, ha sentieu quel ot illumino instrumaint della divina gloria l’Apostel S. Paullus. Quel eira un miles veteranus; un valeros sudò, exercitô in las battaglias del Segnier, in travaglias, in battums, in preschuns, & dafatta aint in moarts, in viedis, in privels da flums, in privels da saschins, in privels da desierts, in privels da mer; in fadia & astent, in vigilias, fam sait e jeiunis; 15 & tuot que survaindschaiva el. Mo co? sainta co el a’ ns explichia: Eau saig esser abasso, & saig eir havair abundaunza: Eau saig esser saduol & havair abundaunza: Eau poaß tuottas chiossas tres Christum chi’ m fortifichia. Phil. IV. 12. 13. Saintest co el dist tres Christum chi’ m fortifichia! A Quel istess benedieu Apostol futt unzacura do un agualg in la carn, un Angel da Satana chi l’ daiva pugniedas, accio ch’el non s’adduzess per l’excellenzia dellas revelations: a quellas havess que sanct hom foarsa [p. 16] succumbieu; pa’ l quel el ruvet il Segnier trais voutas, accio l’il fess partir davent dad el. Mo que havet nom MIA GRATIA T’ BASTA: Mia virtut es efficace in las deblezas 2. Cor. XII. 7. — 9. Cuort & böen: ingiuna calamitet puo esser usche terribla, chia la foarza della buntet divina non la survargia! Eau craig chia quaista nüvla da testimonis saia sufficiainta a’ t convendscher della certezza della coeleste adsistentia in ogni disfortuna: con chie völg solum per conclusion da noassa proposition concluder con un exaimpel, chi ajs a quel della praesente mortalitet plu ca paralelo del Prophet Jonas. Jonas fut per iustas causas dal Segnier astrett in tel circumstantias ch’el svess dett als barchiaroëls il cussailg di’ l preccipiter n’il mar: Mo il Segnier havet pinô un grand pesch chi travundet [p. 437 modifica] il Prophet, & Jonas fut n’il interior del pesch trais dits e trais noats. Chie stimais chia Jonas hegia piglio a maun in ils zuppels dellas avas, in il vainter della balena? El bragit via ’l Segnier, cun foarza, el uret, el supplichet: E chie fett il Segnier disch la scrittura, cognoschet l’anguoscha da Jona, al l’exodit sieu bragir, el dett cumand al pesch ch’el sburflaß oura Jonam sun il sütt; il chie inmediat dvantett! Jon. II. 1 — 11. O Dieu Zebaoth, quant inmensa ais tia potentia, et tia misericordia sur ogni chiossa!

Reista solum da dmander: scha ’ls fidels hegian da tel fatta promission da s’ confider: & utrum scha ditta promission hegia sias solennes præcautions, e stabil fundamaint. Al chie serva in respoasta la

PART. III.

in la quela sentins a nome da Dieu da ’l Prophet ngir la promission corroboreda cun las sequentes contestations: Uschea ho ditt il Segnier, tieu creæder, quel chi t’ho formô, cioe il Segnier tieu Dieu, il Sanct d’Israël, tieu salvedar. Asseverations trais & quatter voutas repetidas! usche bening ais Dieu ch’el suffrescha eir noassas deblezzas, & cura noassa cretta ais flaivla schi succuorra el a noassa incredulitet, & sco un Bap per animer sieu infaunt, balbagia cun el, & cun repetidas assecurazions il certifichia da sia benevolentia. Interim in ditta assecurazion observains chia ’l Segnier la fundescha sun trais tituls in iure e merito dels quals Israël, & ogni fidel dess obtegnier plaina confidentia. Il prim titul ais siand ch’el ais il SEGNIER. N’il originel Hebraic vain quel exprimieu cun que pled JEHOVAH, il quel ais un nom chi propriamaing designescha la indepente, aeterna & omnipotainta essentia da quel aetern Numen chi es [p. 17] la causa da tottas chiossas; ün nom chia ’l Segnier no vol vegnia adtribuieu ad oters; 16 ün nom quel ils Jüdeus per granda veneration aunch hoazz in di non suoischen ’lg pronuncier; ün nom chia Dieu a si assuma dech cur el vol fer cognoschier l’inmensitet da sia potentia. Quanderno a Mosi cur l’il tramettaiva per liberer sieü pöevel our d’Aegypto dschett el: ad Abraham Isaac, e Jacob sun Eau camparieu suot il nom ELSCHAD DAI, (que ais omni sufficiaint) mo suott mieu nom JEHOVAH non futt eaug d’els contschieu. Exod VI. 8. Tant co scha el dschess: las potentes operazions ch’eau effectuarò tant in Aegypto co in tuot il viedi vers Canaan saran stupendas & efficaces a liberer mieu poëvel our d’ suot il iuff da Pharao, quellas faran vair ch’eau non porta il nom JEHOVA, exprimin il SVPREM, per ünguotta; operatiuns chi da voass perdavaunts non sun amuo statt visas. Cura dimena in noass Text vain ditt: Uschea [p. 438 modifica] disch il JEHOVAH tieu creaeder, schi voul Dieu havair managio, chia uschea d’ vairi sco padernuors cura sto in lur potentia non manchainten ünguotta d’impuonder a succuorrer a lur infaunts: vschea s’ völg el eir regorder d’ nus sco noass creatur, sco noass formadur, al quel pero sco Jehova non maunchia potentea alchüna. Chi houssa s’indubita della promission fatta d’ün Bap? Christus la metta per fundamaint da sieu ratiocini chia ingiün Bap detta a sieu infant üna zerp cura l’il rova ün pesch, ne ün crap in löe da paun: mo anzi schi bons dons Luc. XI. Ma schi stain pür sgiürs chia nell’la parola del creatur, del Jehova non sbaluonzchia. Eau völg metter mieu maun sü ’l mer, et mieu maun drett sü’ ls flüms, & vus desses a’ m ngir clamand: tü est mieu BAP, mieu Dieu, & il spelm da mieu salüt. Ps. LXXXIX. 26. 27. Chi fa scrupuls della cordialitet da sia mamma? Mo nell’nus havains qui otr’occassion: vain la duona a smanchier sieu infaunt chi tetta, u non deß ella havair compassion del frutt da sieu vainter: Mo eir sch’ellas smanchiessen, (chie abyss da cordialitet) schi Eau non t’ vœlg smanchier; Eau t’ vœlg intalgier in las palmas da mieus mauns. Es. XLIX. 15. vid. c. LXIII. 16.

Il segond titul chia Dieu s’adtribuescha ais ch’el saia lor Dieu, il sanct d’Israel. L’originel disch Elohim, chi vol manier ün chi dess ngir venerò, & ogni saramaint tres el complieu. Da quaist pled chiatt Eau chia ’l Segnier saimper o quasi saimper s’inserva cura chia in trattations foederales vain davart las parts chia Dieu s’assuma da metter in effet tschantscho. [p. 18.] Uschea disch el ad Abraham: Eau vœlg drizzer su una ligia cun te & tieu sem, vigor quala eaug saia voaß Elohim, voaß Dieu confederô Gen. XVII. 7. 8. Uschea recapitulant il contenuto della ligia con Israël disch el: Vus saros a mi un poëvel. & eau vœlg esser voaß ELOHIM. Lev. XXVI. 12. Et obligiand il Segnier las schlattas d’Israël tres la reduction our da Babylon sco ün nouv benefici alla renovation della ligia con lur Babuns fatta, schi replica ’l antiqua solenne phrase: Eau vœlg esser voass ELOHIM. Jer. XXIV. 7. XXXII. 38. &c. Fundamaint vairamaing craftaivel! Perchie Dieu s’oblagia d’effectuer sia promission causa la confederation & speciale protection el s’ha obligio a que pövel. Fundamaïnt, in riguardo dal quel David dschaiva: quel poevel dal quel Jehova ais il Elohim quel ais beò Ps. XXXIII. 12. CXLIV. 15. siand quel Elohim chi ais il sanct d’Israël ais il Dieu da tuott la terra. Es. LIV. 5. Et dimena vschö löng co la ligia dels fidels con il Segnier subsista, chi pür in riguardo da Dieu sarò indissolubile, schi haveron quels eir da contin da s’ fider sün el, tant co lur spelm, pozza, cert refugi.

La tertia relation chia Dieu expona ais ch’el n’il fatt svess saia il salvedar; n’il Hebraic ais be l’istess pled dal quel tira l’origine que benedieu [p. 439 modifica] nom JESUS, quel salveder chi spendrarò sieu poëvel d’ogni fadia & ovra mela. Et in vardet divers sun stos salveders, sco cun tel elogio vegnien ornôs othniel Gedeon, Sam(f)[s]on, & ogni oter chi spendraiva sia societet our dsuot il maun dels oppressuors: ma da tels lur foarza derivaiva tuotta da quist suprem salvedar; & lhura; foarza humauna non s’extenda sün tuots bsoëngs: mo il sanct d’Israel, il Dieu confederô ais cun ün pled il salvedar in ogni necessitet & affliction. Il temp ngiss a’ m manquer sun obligio da dir cun Paulo requintant las miravlgiusas liberatiuns tres il maun del Segnier fattas, tres la potentia del quel ils fidels haun vendschieu reginams, operô iustia, obtngieu promissiuns, zuglio la buochia dels leuns, stuzzo la foarza del fœ, scampô dels tagliaints da spedas, & liberos our d’ogni extremitet: 17 con chie sparngiand il temp, vœlg subsister.

Houssa; alla parola d’ün galant hom s’ conceda tuotta fede cur ün sô ch’el ais in stedi da salver sia promessa: ma schi chie dschainsi davart la parola dal JEHOVAH, ils pleds dal quel non sun schi & nâ, inconstants dimperse SCHI & AMEN. 2. Cor. I. 20.? ad üna promission confirmeda tres ün iuramaint dess conster tuotta cer(r)[t]ezza: & al Sanct d’Israël [p. 19] al Dieu confoederò chi’ ns assecurescha repetidamaing da sia benevolentia non dessen nuo tschanter fidanza? Dieu non ais sch’un crastian ch’el mainta, dscheiva Bileam, ne un filg del hom, ch’el s’aruvla, deß el havair ditt una chiossa, ch’el non la fetscha, deß el havair tschantschô, & non salver sieu pled? Num. XXIII. 19. Davart Alexandro M. s’ legia chia cur dech il nom ngiva pronuncio schi chi spariva l’anim als inimis, e cont(t)[r]a crescheva coraggio als seis, causa chia sia præsenzia importaiva liberation: et nuo dessen sbaluonzcher, indubiter, chi sentin il sanct d’Israël svessa il Jehova il Elohim, chins clamma: non t’ tmair, tü est mieu: Eug t’ völg spendrer: Eug t’ völg clamer per tieu nom?

APPLICATIO.

Our da que chia n’ils pleds da noass Text havains considero, redunda per noassa information & deporto, quista regula: chi me nun dessen conter il Segnier bruntler a’ ns visitand el con disfortünas, malatias û otras fatalitets, saia via da noassa facultet, sia via noassa vita overo pilgiand davent da nus noass chiers infaunts. La raschun ais clera; siand chie hest chia tü non hegiast arfschieu? chi ius dimena hest da contradir al patrum, cura ch’el piglia inavous que ch’el solum havaiva do per giudair? Nus nâ usche: anzi siand savains chi saia ün Dieu, üna potente, iüsta, sapiainta e benignissima essentia chi hegia la directiun supra tottas chiossas in (r) [p. 440 modifica] quaist muond & chia tres la sapientia da quel & bontet, vegnia ogni chiossa determineda, & tres sia providentia redschüda per obtegnier ils fins ils melgiers e salüdaivels; siand savains chia della potentia dal quel eschen nus creos, in la presentia da quel, nus caminains ogni di, essendo in el eschens, vivain, & ’ns mouentain; ils öls del quel sun avierts sura d’ogni action del crastian, sainza la voluntet dal quel nianc ün passler puo cruder in terra, & sainza sia permission ingiüna tristezza, ingiüna disfortüna puo incontrer; siand ta(u)[n]dem savains chia a quels chia amman Dieu stovan eir las afflictions (perchie solum da quellas tschantscha l’Apostol) servir in bain, schi dessen’ s bain lascher passer ogni pittra lamentation per perditas della miseria e vanitet della temporela vita; schi dessen ’s bain imprender a ’ns ader sün las vias del Segnier, schabain paren a nus sternidas cun spinas; schi dessen ’s bain a’ ns suottametter a sia S. vöglia e dir: bain schi dvainta Segnier tia vöglia, perchie tuot que tü fast ais iüstia e vardet! Uschea tschantscheva quel hom suainter il cour da Dieu: piglia davent da me mia pleia: eau sun flinch dellas bottas da tieu maun: Eau völg immutir, metter il maun alla buochia, eau [p. 20] non völg avrir mia buochia, perchie tü hest fatt que. Psal. XXXIX. 1. 3. 9. 10. Et uschea haun saimper s’impisso fidels serviaints da Dieu. Un Eli sentind ün indici divin ngir denuncio sur sia casa, mo ün iudici da l’ira del Sengier, tadlet tuott repossadamaing, & lhura s’ remettet el dschand: El ais il Sengier, ch’el fatscha, que ch’il pera bön. 1. Sam. III. 18. Et ün fidel Hiskias stoviand audir l’intimation chia sieus thesoris ngiaron mnos in Babilon, & sieus filgs e filgias miss in extrema affliction e bassezza, non savet eir el oter co s’ remetter a sieu maun mo dschett: il pled chia ’l Segnier ho pronuncio ais bun Es. XXXIX. 6 — 8. Per que schi digia ogniün a chi il Segnier in tel guisa tuochia: Segnier t’ regorda d’ me suainter quella tia bainvuglienscha via da tieu pövel: visitescha ’m con tieu salüt. Ps. CVI. 4.

Mo a’ m pera ch’eau sainta a plaundscher e dir: Nus Eschens bain contains da que chia ’l Segnier ho fatt: mo giu da que chia ’l maun dal Segnier ais usche greiv sur nus, a’ ns addolorain nus ’ns impissand chia stoven esser plü greivs pchiaduors avaunt il Segnier. Mo schi taidla cher oarma craist chia cun da similes feridas plü sensibiles t’hagia il Segnier castio in maniera rigorosa? povera cognioschenscha da te svessa! scha il Segnier riguardess noass merits, schi non fuss sün terra ingüna creatüra chi non portess stamizzis da doluors; perchie nus tuots havain pchio, & operò empiamaing, a tuots nus tuochia la confusion della vista. Havair ventüra continua sainza interruptiun, godair felicitet sainza strettüra fin in la moart, ed esser increso d’ plaschairs taunt co d ’üna culauna, ais plü tosto ün Signel da quels chi piglien la part da quaista vita per il aeternum [p. 441 modifica] bain. Tels sun sco’ ls animals destinos alla mezchia chi vegnien ingraschos, tolluntur in altum ut lapsu grauiore ruant; plü ot chi sun alzos, e plü greiva ais lur ruina. Mo ’l Segnier batta quels ch’el ama; el non vol chi s’inerreschen in quaists vans badentamaints. Legia pür las scrittüras, tü catterast Adams, Noachs, Abrahams Jacobs, Davids; percuora las Historias & saimper vezzarast, co iffaunts fidels da Dieu saian cun d’ogni sort calamitet suventamaing perchios, visitos, na per ira, perchie las correctiuns d’ün Bap derivan d’ün zelant cour per la correctiun da sieu filg, dimperse per ils retirer da quist albierg terrain ad utzer ils öls & tender ils impissamaints vers ün’otra, aeterna, stabile patria. Onde chie al particuler scrupul tü pigliast non sai da reponer oter co be la respoasta chia noass benedieu Jesus dett sün üna dimanda da simile natura chi ’l fetten supra ün naschieu oarf seis scholers. Ne quaist, ne sieu Bap, ne sia Mamma haun pchiô q. a. d’havair distinctivamaing merito tel plegia: dimperse il Segnier l’ho volieu lascher nascher oarf, accio las ovras da Dieu saian in el manifestedas. Jo. IX. 1. 2.

[p. 21] Tü dirost dimena, schi a chie fin ’m ho il Segnier volieu lascher river tela fatalitet? schi craia pür chia scha havessens il protocol dal Cel in noass mauns, que voul dir scha an’ s fuss concess solum da der ün ölgieda sün las profunditets dellas vias e sapientia del Segnier, schi chia sü’ l prüm bustap cattessni causa da subsister e dir: las vias del Segnier sun tuott apussaivlezza: mo siand que chi eis per noass Dieu, ais imperscrutabel a nus, schi basta chia a ’ns speculeschan in que ch’el a’ ns ho revelô, & cattains eir cò satisfactiun avuonda. Principelmaing soula il Segnier batter ils crastians per ils schdasder our del sön spirituel, chi ais del plaschair memma fundò in ils bains da quaista vita. Perchie tella eis l’humauna debolezza chia cura ün vain del Segnier u cun sandet, u cun richiezza, u cun bain gratgios infaunts, u cun honuors e merits accumulô, schï ch’ün zuond facilmaing s’invlida via ch’ün saia puolvra, & lascha il cours da sias inclinations e pissers tuots ir sün quel centro, & inu’ ais il thesori, cò ais eir il cour. In tel cas soula il Segnier visiter seis iüsts, el’ s metter in ils tscheps della preschun, in liams d’affliction per als declarer lur fatts, e co lur misfatts sun creschieus; alhura, ils avra il Segnier ad els l’oraglia, per fer chi ardschaiven correctiun, & s’ conuerteschan tiers el. Job. XXXVI. 8 — 10. Cur ün uschea vain del Segnier battieu, schi ho ün occasion d’ingrazchier per sieu pitter bachier, siand ais propino per ch’el a’ ns prodüa salvamaint. Bön ais sto a mi dscheiva David ch’eau sun stô afflitt & anguschagio, perche uschea ho imprais tieus cumandamaints: perchie aunz co eau ngiß humilio schi giaiv eau ad errur: mo huossa observ Eau tieu pled Ps. CXIX. 71. 67. Noass Segnier destifichia svess, ch’el batta quels ch’el [p. 442 modifica] ama Ap. III. 19. Con chie dess ogni fidel oarma consentir a que chia Job in simil cas dscheiva: perchia non dessen nus artschaiver del Segnier eir il mel, siand havains arfschieu eir il bön. Suventas voutas sola Dieu eir affliger ils seis, oder per explorer lur cretta, oder per la purifichier, accio saia al muond incredul per üna muostra & exaimpel. La fidaunza dels infaunts da Dieu ais simile al or, chi plü ch’el vain tratt tres il föe, & plü chia ’la vain purifichieda e raffineda. Havair spraunza in Dieu dech durante felicitet non ais meisterstuk ingiün: mo beôs quels chi vegnien accomplieus tres patimains. 18 In tel cas aisi da rovar la suprema benignitet ch’el non ’ns lascha tenter supra noassas foarzas, dimperse chia cun il tentamaint insvessa, schi ch’el detta eir l’uscida, accio poassans sustngiair. 19 Mo cur ün eir suffrescha schi s’ puo bain eir davart ün del dir: Beô l’hom chi [p. 22] suffrescha il tentamaint, perchie essendo appruvo, vain el ad artschaiver la coruna della vita, la quela il Segnier ho inpromiß a quels chi ’l amman. Jac. I: 12. Uschea s’ verifichian ils pleds del S. Apostol, chia ogni castiamaint pera bain per l’hora presente d’esser brichia d’allegrezza mo da tristezza: mo el renda ün paschaivel frütt da iüstia a tuots a quels chi vegnien tres quel exercitôs. Hebr. XII: 11. Oters sancts fins chi dellas feridas del Segnier paun redunder, a non trer in streda inguotta.

Solum dirost aunchia, scha ’l Segnier a’ m havess fatt la grazia da catter sieu coarp, per al reponer in sia sepultüra, a’ m pareß il pais plü leiv. Mo nell’quel scrupul dess tegnier tia oarma cun pisser, perchie del Segnier ais la terra con chie ch’ella contegnia. O da quaunts prus e fidels testimonis da Jesu sun lor coarps & cendra dispersa per il aër, & da crudels inimihs bütteda via, la moart però dals quels ais custaivla avant ils öls del Segnier, & dals quels nianc ün öss dess manchier, siand eir lur cavels sun inumbros! Avaunt ils oëls del Segnier non ais incognit il löe n’il quel reistan. Sepulieus, u zuppôs, per ils reclamer a nova vita. Il vident Apocalyptico cura ch’el vset a ngir averts ils cudeschs, e particulermaing il chudesch della vita, perchia ogniün dess our da quels ngir iüdichio, schi annote ’l eir chia la sepultüra stovet der no sieus moarts, la moart eir quels ch’ella havaiva perimieu, mo eir il mer et las ovas stovetten eir render ils sieus. Apoc. XX. 13. Usche fich stovan a quella vusch obedir las ovas, sco tuots oters elamaints. Neir quista dimena sarò obstacul chia cura la tüba vain a suner, & quella vusch vain per tuot il muond a rimbomber: surgite mortui & venite ad i(n)[u]dicium ste sü vus moarts & ngi al iüdici, chia il noass cher confrer eir con oters elets insembel non concuorra ad ir incunter a sieu sprendedar Christo in il aër. [p. 443 modifica]

Et üna tela beæda resüstanza craiains indubitatamaing chia ’l Segnier lascha al noass defuncto confrer incontrer, siand las primitias da sia iuventüna a ’ns impromettan tel reccolta. El (accio non maunchian al decoro e dovere) eira anno 1745. die 12. Maii. da Christiauns genituors in quaista lgiüsch del muont naschieu, & in il numer dels fidels da Christi incorporò. El eira da quels istess stô da ’ls prims anns inno diligiaintamaing tngieu alla disciplina da scientia Christiana, & vita pientaivla, in quel decursu ha fatt vair bels duns dal Segnier dunos in memoria felice, ingenio facil & iüdici conscientioso. A quists bels duns per duner la debita politura, & s’ fer ün fundamaint da directiun in qualunque stedi il Segnier ngiss al clamer, ais el per pain lung tremp subsistieu in las scholas da [p. 23] Memminga, Kemten, et Augusta citets brich inglorias dellas svevia; & ingiün ais stô sieu Magister chi non l’hegia amo colaudô, & giavüscho d’havair bgears scholers, da qualitet simile. Dopo s’amiss alla condition mercantile faiv ’el vair spetezza, diligenzia, & que chi es difficultus da conserver ’s flissagiav el della tema del Segnier & d’üna bona conscientia. Peramor ch’el eira obediaint havaiv el invulo il cour da seis genituors, & landernan las larmas usche effusas, & quels plaunts chia ’l larg in lur casa saia usche spatius. Quanto me al poass der fidel testimoni chia il desideri da sentir il pled del Segnier, & frequenter sias S. raspedas era tant, ch’el facilmaing non interlaschaiva üna da quellas se svess per s’ædificher. Aunchia pochias huras aunz sieu accidaint emortuel sentind suner ils sains per üna sepultüra in la a nus prossima vicinantia, dschaiv’el a sieus familiers: hoaz sentiß Eau bain gugient üna predgia. Que eira bain ün benedieu desideri! sia iuventüna eira sainza petulantia, sieu discuorrer sodi sainza illiberale licentia, sieu conuerser quiet & honeist, & tandem ogni sieu comporto honoraivel e christiaun. Ingiün chi ’l ho cuntschieu dscharô ch’eug fatscha ün panegyricum. Puoe huossa ad üna tela vita esser la moart improvista? Ach Na, cura chia ün usche s’ demaina chia saia ch’ün stetta u viagiaia, saia ch’ün mangia u baiva saia ch’ün viva u moura schi ch’el saia al Segnier responsabil, non ais ingiün cas fatale, ingiüna calamitet chi poassa fer dolur. El eira da touts amô & honorô, el dovaiva eir bain bot porter il cranz d’ün corporel spus: mo huossa ais el clamo allas noazzas del agnie? Davart il celebrô Jo. Henric Hottinger s’ha quasi formô üna profetia chia 8. dits avant sia moart s’ cattet sün la cathedra theologica la scrittüra: carmina iam moriens canit exsequialia cygnus, q. a. il Schwan cumainza a s’ canter sia funeratiun. Mo saja co chi saia: 8. dits dopo; quaist Doctor da granda fama ngiand mno in barchia schi ün tir d’ schlupett dadour la cittet da Turi, sün ün bel cler di, ngitt d’ün scopulo azuppo la barchia vouta suot sura, et [p. 444 modifica] el cun seis trais infaunts najantò: & deta inscriptiun non ho vulieu havair fatt üngiün. Eau interlasch da fer comparations, licit pero saia da dir chia eir noass b. a. ho eir poichias huras ant co ch’el s’ portess vers il flüm desiderò da sentir aunch üna predgia; e quest fuss bain sto cantio cygnea sea canzun funerela. Il Omnipotaint al vöglia havair exodieu in seis devots desideris, & al transferieu in quella citet inua Taimpel non ais mo l’agnie ais il Taimpel da quella, Ap. XXI. 22. a cò el saia fatt serviaint aetern al Segnier per godair las coelestielas noazzas, chi ad el & tuot fidels ho parechio il spus spirituel da noassas oarmas. Vöglia quel coelestiel meidi der ün ölgieda sün ils addoloros genituors, lamier la dolur, sopir la pleja, & [p. 24] applichier il balsam da dutsch cuffüert, per chia cun patientia e constantia poassen suffrir que chia ’l als ho imponieu da porter; Ach s’ fetsch el pür ad els vair ch’in sieu maun stetta da batter, mo eir da ligier sü, da plagier mo eir da resaner, Hiob. V: 17. Perchiüra il Omnipotaint ad ün e scodün da dolorus cas, & inopinas fatalitets, per chia üngiün vegnia surchiappo improvis: & detta chia poassens tuots viver christianamaing et tandem cura l’ins clama sarer noass öelgs beædamaing, tres JESUM CHRISTVM noass benedteu spendreder, al quel tuochia aetern lod e gloria. Amen.

  1. Job. IX: 3.
  2. Ps. XXXI.
  3. 2. Cor. I: 3, 4.
  4. Matth. VI: 9.
  5. Rom. XII: 15.
  6. Vid. Job. XV: 34. Ps. XXXII: 6. Ps. CXXIV: 4, 5. Ps. CXLIV: 7. Esaj. XXVIII: 17. Thren. III: 54. Ezech. XV: 6, 7.
  7. Act. XVII: 28.
  8. Matth. X: 29, 30.
  9. 2. Cor. III: 6.
  10. Hab. I: 13.
  11. Gen. XLV: 5. — L. 20.
  12. Deut. XIX: 1 — 7.
  13. Rom. V: 8, 9.
  14. Hebr. V: 7.
  15. 2. Cor. XI: 23, 26, 27.
  16. Es. XLII: 8.
  17. Hebr. XI: 33, 34.
  18. Hebr. II: 10.
  19. 1. Cor. X: 13.