Rime diverse in lingua genovese/Il primo canto d'Orlando Furioso ridotto in lingua genovese da Vicenzo Dartona

Da Wikisource.
Vincenzo Dartona

Il primo canto d'Orlando Furioso ridotto in lingua genovese da Vicenzo Dartona ../Demande d'adavinà ../(La strazzosa canzone alla venetiana) IncludiIntestazione 2 dicembre 2013 75% Da definire

Il primo canto d'Orlando Furioso ridotto in lingua genovese da Vicenzo Dartona
Demande d'adavinà (La strazzosa canzone alla venetiana)
[p. 135 modifica]

IL PRIMO CANTO
d'Orlando Furioso,


DI VICENZO DARTONA


R
E Donne, i Homi, e re Galantarie

I arme, e i Amoi con re battaggie canto,
Chi fuin quando passan con re Garie,
Ri mori in Franza, donde noxen tanto
Odì de Re Agramante vn bello rie
Chi s' hauea deto auanti a tutti vanto
De vendicà Troian chi fù amazzaou
Da ra giente de Carlo zà Imperaou.

2De Rolande dirò Cristian de Dè
Cosa che fin a chi dita no s'è
Che per Amo vegne si fuoe de lè
Che nuo trei meizi pe ro mondo zè.
Se quella che frogiando ro cuoe mè
Fa si che l’assotigia in bonna fè
Voe mette in questo mezo ro martello
Da banda si, che posse stà in ceruello.

[p. 136 modifica]

3Degneue vui chi sei dro parentaou
De quella Oriua virtuosa, e santa,
Messe Poro che sri da tutti amaou
Si ch’atro chiù de vui no se ne vanta;
D’acattà zò che daue hò designaou
Con tutta ra mè forza, o tanta, o quanta.
E quanto questo don no sea a bastanza
Ve donno tutto quello chi m’auanza.

4Vui sentirei fra i homi de gran fama
Che laudà vuoeggio' chi che con gentilezza
Aregordà Ruggiè che ogn’un tanto ama,
Pe ra sò gran possanza, e sò bellezza.
Ma se fossa quarchun ve cerca, e chiama
Dighe c’hauei da fà per unna pezza
E reposseue, se ve chiaxe in tanto
Che mi darò principio a questo canto.

5Rolando che gran tempo innamoraou
Fu d’Angelica bella, e che per lè
In diuie, troffie, e tartare lassaou
Haueiua per sò amò, ben vorrentè
De Ponente con seigo, era tornaou
Donde sotta ri monti atti a ro Cè
Ghi separan ra Franza da ra Spagna
Carlo occupaua tutta ra campagna.

[p. 137 modifica]

6Per dà un tegnit’amente à Re Marsigio
E à Re Agramante troppo odaciosi
Che per destrue Carlo, e rò so Zigio
S’eran mostrè chiu dro deuei bramosi,
Ve sò dì ch’era corsi chiu d’vn migio
Allegri come fan ri coragiosi,
Rolando como dissi arriuà chi
Ma poueretto che o se ne penti.

7Perche ghe fò leuaou ra so Galante
(O guarde come arremo sempre moe)
Quella che da Ponente, a ro Levante
Hauea defeiso con dre cotellè.
Aora se truoeua vn goffo, e vn’ignorante
Ni uà che o l’haggie inzegno, o forza assè,
Che l’accorto Imperaou per amortà
Vnna gran siamma ghe ra fe leuà.

8Era nassuo pochi giorni auanti
Tra Rinardo, e Rolando costion,
Che tutti dui vorreiuan’ esse amanti
De questa figia dro Rè Sgalafron
E puoe che a Carlo acapità d’auanti
O no vosse parei d’eße menchion,
Che o ra de in man dro veggio Namo ch’era
In quello tempo Duca de Bauera.

[p. 138 modifica]

9E promisse de dara, à chi de lò
Feisse chiù fetti in quella gran giornà
Perche o saueiua ben che per sò amò
Fareiuan si che o ra porrè guagnà
Ma fede can nissun no n’havè honò
Che o ne fuzì ogni testa battezà,
Ro Duca fo pigiaou come vn craston
E restà solo ro sò pauigion.

10Onde restà soretta ra donzella
Che deueiua esse d’vn dri dui Coxin,
Inanti à questo e l’era montà in sella
E quando fò bezogno à fe camin;
Como à l’hauesse inteizo che rebella
Sarè fortuna a ri boin Palladin.
A l’intrà dentr’vn bosco a fè de Dè
A scontrà vn’homo chi vegniua a pè.

11Che haueiua spà Brocchè giacco, e cellà
O no portà tent’arme moe Pessè
E correiua si forte, che asse fà
Che o corre tanto che porta ambassè,
Ni cosi presto e vsa de lassà
Re frutte vna villana per assè,
Se a ve ro Louo, come le fo presta
A voze ro ronzin pe ra foresta.

[p. 139 modifica]

12Questo era quello gagiardon Rinardo
Ch’era Segnò dro forte Mont’Arban,
A chi de poco ro so bon Baiardo;
Futo, (e no so perche) gh’era de man
Como o ui quella donna, o no fui tardo
A cognosse chi ell’era, e come un can
Chi haggie visto ra leuere o corriua
Me craou per reueggiara se a dormiua.

13Ma quella chi n’hauea poca couè
Voze ro sò cauallo, e ro speronna
In fra re croeze, fra ri boschi, e strè
Cerca ra via chiù curta, e ra chiu bonna,
Ma in guisa d’un chi sea trascorso assè
Che per troppa stanchessa, o s'abbandona;
Ni chiù, ni manco le, reuozè tanto
Che o sè trouà d’unna schiumera a canto.

14Su ra schiumera gh’era Ferrau
Tutto imbrattou de pura, e de suò
Ch’era si stanco, che o no poiua chiù
E pe ra sè patiua gran dorò
Mà per le questa votta o vegne sù
Questa schiumera, odì che gran goffò,
Che per quinta de beiue, o ne poe fà
Che drento no ghe zeisse ra cellà.

[p. 140 modifica]

15Oime moere criando, oime Dè
Corriua quella figia come Parda,
Ferrau s’azza a quella vose in pè
E ra cognosse tosto che o ra guarda.
Ma perche (come i atri) ancora lè
Era vn gran leccarezzo dra mostarda
E se deliberà de daghe aiuto
E parlando, o mostrà che o no era muto.

16Perche a Rinardo, o disse villania
Con parole da nesso, e bestiè.
Vuoegio disse de ti fà Zeraria
Se metteghe re moen ti me ghe fè.
E se questa che segui pe ra via
Ti no confessi che a fea tutta mè
Rinardo presto s’adenta ro dio
E ghe disse gagioffo e te desfio.

17Cosi vna gran battaggia incomenzan
Come a pè se trouan con re spue nue
Si che re chiastre, ni re magie c’han
Aspettà poeran quelle botte crue,
E in tanto che assazzà tra lò se dan
Atro per frutta che noxe, e ferue,
Quella donzella, con ro sò fuzì
Ri pagha de carcagne tutti dui.

[p. 141 modifica]

18Puessa che s'hauean ben ro morro rotto
Quelli arragiè per venze l’atro l’un,
Perche non era un men de l’atro dotto
Che ra forza tra lò era in comun,
Rinardo a ro pagan fè prima motto
Come hauereiua quasi feto ogn’un,
Che o l’hauea tanto fuoego in tro gipon
Che chiù aspettà no ghe pareiua bon.

19O disse a ro pagan stà un poco a odi
Quello che vuoegio di chi è veritè
Ti offendi mi, ni fè proffitto ti
De famme astallà chi como ti fè
Ma se de questo è causa che ti assi
N’haggi martello, ti no l’hauerè
Perche mentre in conteiza nui staghemo
Lè fuze, e nui merlotti restaremo.

20Però l’è meggio che derrè gh’andemo
Prima che a posse andà chiù gueri lonzi;
Perche cossi chian chian l’acchiaperemo
(Puoe che da un’hora a l’tra nasse fonzi.)
Como a sea nostra, ra combatteremo
Cossi a restarà tò, se ti m’azonzi,
E se a questo accordà ti no te vuoe
E te se imbrigno fà zò che ti puoe.

[p. 142 modifica]

21Entrà questa raxon a ro pagan
Perche a ghe parse raxoneiue assè
E como boin fradelli s'accordan
De no fà chiu tra lò re cottelè,
E ogni amareura se desmenteghan
In mueo, ch’un disse al’atro bello frè
Montame in groppa e andemora a cercà
Che fossa rà poreimo ancon trouà.

22O che gran caritè de i homi antighi
Che lonzi mille migia eran nassui,
E dri corpi che deto da inemighi
S’hauean zà tra de lò, pesti, e battui
Aora ne van como dui cari amighi
O dui frati, a dui preui, o dui battui.
Tanto ch’arriuan con ro caualetto
Come a di su ra croxe de Canetto.

23E como quelli chi no san pensà
Che via s'haggie feto ra donzella
Perche dro pè ra forma era stampà
De fresco cosi in questa, come in quella,
L’un disse à l’atro frè che te ne pà?
E l’atro ghe respose questa è bella,
Puoe se partin, e tanto de sù in zù
Ferrau zè, che o no ne vosse chiù.

[p. 143 modifica]

24Per che se retrouà su ra schiumera
Che su ro fondo hauea ra sò cellà
Puoessa che in quella chiera d’unna lera,
O no hà speranza, o pensa de pescà,
E zapettando su per quella ghiera
Tra le s'apensa zo che o doggie fà,
Ma quella e si ficcà dentro patan
Che anchuoe no l’hauerà, manco deman.
     
25O fà un rampin de un’erboro che o taggia
E fruga, e ponze ben per ogni luoego
E tanto se remenna, e se trauaggia
Che no fui visto moe si bello zuego
E de mentre che l’ira l’abarbaggia
E che quasi parlando buoeta fuego,
Esse de l’egua fuoe per chiù despetto
Vn gran baron cosi fin a ro petto

26In fuoe dra testa, e l’era tutto armaou
Ma o l’haueiua un celadon in man,
Quà era quello mesmo che cercaou
Da Ferrau fo longamente in van
A Ferrau parlo come astizzaou
E disse o mancadou de fè, maran,
Perche te duoe lassà quella cellà
Che za gran tempo ti me deiui dà?

[p. 144 modifica]

27No t’aregordi tù che ti ammazzassi
D’Angelica ro frè, che ro son mi?
Fatte vegni in cuoe che ti zurassi
De buttamera chi fra pochi di
E se rà sorte donde ti mancassi
Supprisse lè, lamentate de ti
Caxon perche ti m’è dra fe mancaou
Ouero da dra testa intro muraou.

28E se pu ti è couè d’un morrion
Vatene a guagnà un’atro con chiù honò,
Un n’hà Rolando, ro qua è si bon
E un n’ha Rinardo ch’è forse megiò
Se ti pensi su questo ti è menchion
Che no vuoeggio moe chiu che o veghe Sò,
E no frugà chiù li con quella picca
Se ti no vuoe desmette, vatte impicca.

29Quando l’ombra insi fuoera a l’improuista
E parlà che a fò inteisa monto ben,
Quasi che Ferrau perdè ra vista
E si no ghe restò de lete in sen,
E de sorte o l’hauè ra mente trista
Che quasi o se sentiua vegni men,
Che quella ghe buttà in uoeggio che l’era
Mancaou de fè come unna berlendera.

[p. 145 modifica]

30E conossando che a l’hauea raxon
E che tutto era vei zo che o ghe disse,
Se ghe chiodè de sorte ro muzon,
Che o ste tre hore prima che o l’aruisse.
Puessa o zurà però so Dè Macon
De no vorrei cellà chi ro crouisse
Che quella che Rolando se guagnà
A ro tempo che Armonte ò l’ammazzà.

31De questo zuramento o fè chiù caso
Che o n’haueiua za feto dro promè
E de li se partì con tanto naso
Che un bergamasco non hauea meste
Ma lassemoro andà perche l’è raso.
E senza in testa, per amò de Dè.
E trouemo Rinardo Paladin
Che se ne ze per un megiò camin.

32Rinardo si no zè gueri, che o vi
Baiardo chi ro sò cauallo fò,
E o ghe disse per Dè fermate lì,
Che l’esse senza ti no me fà prò,
Ma craou che ro cauallo chi l’odì
Fra le disesse, e no me fermo, nò.
Ma lassemoghe andà Rinardo appruoeuo.
E parlemo d’Angelica de nuoeuo.

[p. 146 modifica]

33Che fra ri boschi, e frasche spesse, e scure
Fuze, e fra lueghi pin de spinne, e sassi
E ro muoeue dre rame, e dre verdure
De iormori, e dre rouere, e dri frassi,
Ghe pareiua d’odi Caualli, e Mure
Che zeissan forte, con correnti passi,
E s'aueiua quarche ombra, in terra, o in Cè
A se creiua Rinardo hauei derre.

34Come unna cauriuora, o Pegorinna
Chi rumeghe l’herbetta senza poira
Ch’haggie visto ra moere sò meschinna
In bocca a quella, a chi dighemo Suira.
Se mette a gambe, e quanta pò caminna
Con assè manco cuoe, d’un grande moira,
E se un buscho, o unna cexa intro passà
A tocca, à pensa d’esse degolà.

35Ro dì, ra nuotte, e mezo l’un deman
A zè curlando senza sauei d’onde
Puoe se trouà drento un boschetto chian
Che pà che d’aora e de diletto abonde,
Doe fontanette per l’erbetta van
Cosi chiere, si allegre, e si gioconde,
Che soramenti à fameri vegni
In mente, unna gran sè me fan pati.

[p. 147 modifica]

36E parendosse assè segura li
E lonzi ancora da Rinardo asse
Disse l’è megio che me posse chi
E che me caue un poco questa se,
A cara da cauallo, perche assi
O mangie, e beiue, s'o n’hauè couè,
E a ghe leua ra brilla, e quello zè
A mangià monto ben, puoessa, o beuè.

37No gueri lonzi a vè una grotta, & era
Intornia de rouè e giassemin
Ch’era bello per conta ra riuera
Che hauei ghe fava quasi dro diuin,
In mezo e l’era netta, e l’erba vera-
Menti pareiua un letto de chiumin,
E re fuoeggie, e rame son si acconze
Che Sò no ghe puè intrà chi ra desconze.

38Como v’ho dito, l’erba ghe si bella
Che a l’inuia tutt’homo a repossà
Se gh’accoregha in mezo ra donzella
E subito a se sente ben ronfà
Ma ghe cossi contraria ra so stella
Che a sente cossa chi ra fà dessà,
Chian chian, se leua, e ve che l’è arriuaou
A l’egua un gran baron tutto affanaou

[p. 148 modifica]

39O amigo, o inemigo che o ghe sè
No sà per questo, spera con timò
E in pe se leua chian che a l’hà couè
De vei chi e l’è si, che a no fa foro,
Quell’homo, come i homi desperè
E muti, e sordi, pin de gran dorò
O se reze re masche, e si no pia
Ni chiu ni men come o fosse unna pria.

40Pensoso chiù d’un’hora a testa bassa
O ste come o n’hauessi sentimenti,
Puoessa con voxe mà contenta, e lassa
O comenzà si doci ri lamenti
Da poei rende pietosa unna cagnassa
E de cuoe inteneri Loui, e serpenti,
Che dentr’a testa o l’haueiua un stagnon
Che dentr’o petto misero un fegon.

41O pensamento che ti se ben quanto
Dixeiua cruamente ti m’ammazzi,
Che donie fà puoe che son steto tanto
Per ch’atri teiso m’han ben cento lazzi?
D’un sguardo a maresperme mi me vanto
Quarche atro n’hà tutti ri sò sorazzi,
Se a mi no me ne ven frutto ne sciò
Perch’hò a patì per lè tanto dorò?

[p. 149 modifica]

42Vnna ruexà semeggia rà donzella
Chi sea dentr’un giardin, su ra sò rama
Che mentre a stà cosi fresca, e nouella
Ni garson, ni fantesca, ra deranna
L’aora, con ra roxà ra menten bella
E fan si, che caschun l’hà cara, e brama,
E tutte re personne innamorè
D’chaueine in sen patissan gran couè.

43Ma cosi tosto a no ne ven leuà
Da quarche siagurà, personna ingrata
Che con ro susso, e ro sò remenà
A fà tanto che tutta a sarata
Si che nissun ra vuoe da puoe mirà
Cosi ra figia chi no stà honorata,
E chi se lassa magnustrà, puoe di
Che hò perso ogni mè ben meschinna mi.

44Ghe vuoeggio mà caschun, basta che l’ame
Quello che tanto tempo l’hà gossua
Ah’ meschin mi che muero chi de fame
E i atri dontr’o ben triomfa, e nua,
O morte, no sò zà come te chiame
O inuidiosa, o ingrata, o matta, o crua,
Che donnie fà, donnie lassara, o nò?
Ma per san puccio no ra lasserò.

[p. 150 modifica]

45Se quarch’un me domanda chi questo è
Chi chianze, se lamenta, e se despera
Mi ghe dirò l’è Sacripante Re
Che innamoraou de questa figia el’era,
E diro ancon chera sò penna dè
Ben esse cognossua pe rà sò chiera,
Meschin che per Angelica o chianzeiua
Ra quà ro cognosse perche a ro veiua.

46Onde ra seira và sotta ro Sò
O vegnie, donde l’essie ra mattin
Che o sauè in India con so gran dorò
Che l’era con Rolando palladin
Da puoessa essando in Franza per sò amò
O sauè che ro figio de Pipin,
Ghe l’haueiua leuà per dara puoe
A chi aiasse ri Zigij chiù da cuoe.

47E l’era steto in campo, e o ui ra rotta
C’haue Re Carlo da ri mori, e si
D’Angelica o cercà sotta, per sotta
E cossa n’auegnisse moe n’odi.
Questa doncha dra testa era unna botta
Che Giuuenà no ra porea guari,
E con parole tè ro so dorò
Quintaua da fa in Ce fermà ro Sò.

[p. 151 modifica]

48Ma in tanto che o s'affrize, e se tormenta
E che o s'adenta l’arragiou re die,
Parla certe parole, e se lamenta
Che n’haoereiua compasson ro strie;
Ra so bonna fortunna se contenta
Che sen da ra so Donna tosto odie,
Cossi se dixe che o l’accaze a un puinto
Zò che in mill’agni moe no ven razzuinto.

49Senza parole stando in oregion
Ra donna staua a odi zò che o dixeiua
Quello si afritto, e misero baron,
Se ben prima d’allora a ro saueiua,
Ma freida, e dura chiù d’un bastion
Ninte a pietè per questo a se moueiua
Che ra superbia ra fà tanto insia
Che ra porta de Modena a se pà.

50Pu ro trouasse li descompagnà
Ghe fà pensà de dighe accompagneme
Che chi in Mà caze, se o no sa nuà
L’è dro Diauo se o no dixe aieme
E fe questa ventura a lassa andà
Se a ghe capita in man moe chiù toxeme,
Ma tanto matta a no me pà, che a vuoeggie
Che a fuze perche puoessa ghe ne duoeggie.

[p. 152 modifica]

51L’è ben ra verite che a no dessigna
In nissun muoeo acconsentì che quello
Vendegne l’uga meura dra so vigna
(Benche o l’haggie de lè tanto martello)
Ma pensa de mostraseghe benigna
Con chiancie che a componne in tro ceruello
Tanto che a tire l’egua a so morin
E puoessa retorn’a ro pei mertin.

52E fuoe de quella grotta a se ne insi
E auanti a Sacripante a se ne zè,
E si a ghe disse Dè te da boendi
(E accresce sempre moe ra nostra fè,)
Perche te dueri ti tanto de mi
Chi t’amo te so di como se de?
Perche dito de mi cose chi son
Dite in me giasmo, si ti n’è raxon?

53No con tanta allegrezza un parasito
Per quà se vuoeggie tempo hà moe mangiaou
Quarche lachetto, o figaretto frito
Chi sea dauanti a le steto portaou
Como quello baron chi era si affritto
Si mà contento, e si desconsoraou,
Mirà quella confissa, e chiera vista
Chi ghe apparse d’auanti all’improuista.

[p. 153 modifica]

54Chin d’amò corse tosto verso quella
Ch’era so diua, e streitto l’abrazzà
E de si fatta spointa a ra donzella
Che quasi in terra l’haue a trabuccà
Quella ch’era fingarda, come bella
In bocca mille vote ro bassià
Fra lè digando quello ti sarè
Che a ro Cataio ti me menerè.

55A ghe comenza di ra vita soa
Che a tegne quando con Rolando a zè
E come l’era steto cosi boa
E si minchion che o ghe dormiua a pè,
(Senza cognossera ventura soa)
Osservondoghe sempre moe ra fè,
E che ra sciò drà sò virginite
Era si saruo come fuisse moe.

56Fossa che l’era vei ma no da cre
Da chi no fosse steto fuoe de lè,
Ma le ghe coreiua tutto come un bè
E n’azzaua re moen fin a ro Cè.
L’Amò fa pigià a un’homo ri stiue
Per scarpette da egua, (a chi l’è Dè.)
Però a de a intende a quello innamoraou
Cossa che vui, ni mi no me ra craou.

[p. 154 modifica]

57Rolando no se vosse da piaxei
Mentre che o l’haue questa figia in man;
Aora o vorreiua ch’o no ra puoe hauei
Ma per mi ch’o l’araggie come un can
Dixeiua Sacripante, ma dauei
Mi no vuoeggio si corteise, e human,
Che sta ventura lasse scapà via
Per adentame puoe, dre moen re dia.

58Troppo matto sarò se mi no cuoeggio
Ra ruexa chi po perde ra saxon
Che buttaou da quarch’un puoe me sea in uoeggio
Che n’hò sapuo cognosse un bon boccon,
Sò benche fà questo mattuou no vuoeggio
Che caschun me terreiua un’arbicon,
E se ben lè (me craou) finze ro sdegno
Vuoeggio compì tutto ro me dessegno.

59E in tanto che à fà questo s'appareggia
Perche ghe pà che a perde tempo troppo
Vn gran forò ghe fà stornà l’oreggia
D’un chi correiua chiu che de galoppe
Ve sò di chi ra stizza ro resueggia
Si che a drizasse o no pà rango, o zoppo.
Ra brilla in testa dro cauallo assesta
E ro so celadon s'acconza in testa.

[p. 155 modifica]

60E vozandosse attorno, o vè chi ven
Vn tà chi è tutto armaou di ferro fin,
Vestio de gianco, e un ciumelletto ten
Su ra cellà che pa de giasemin,
Re Sacripante si s'astizza ben
Con quello, che per fà quello camin,
G’ha deuiou che no sea andeto a vezo
Si o no ghe vuoe chiù mà, che o no pò pezo.

61E come o ghe d’arente o ro desfia
Che o se cre faghe refuà ra danza
Quello chi ra farè con ra moria
E chi manco de le non hà possanza,
No fà gueri parole pe ra via
Ma o ghe responde con ra resta in lanza
Sacripante chi vè che o fà cossi
A fà cossi le ancon s'acconza assi.

62No poeren zà dui galli cossi re
Chi dre lo creste tiran zù ra pelle
Como a l’assato quelli dui guerrè,
Chi se passan con i arme re ridelle.
E ne zè ro forò fin a ro Cè
Che quasi spauentà tutte re stelle
E ve so di che i arme fon lò amighe
Chi ghe saruan ra panza pe re fighe.

[p. 156 modifica]

63Ri caualli no son zà da rò laou
Ma dritti, dritti, come dui Montoin,
Quello drò Re pagan cagà ro sciaou
Ch’era viuendo ve sò di dri boin.
L’atro cazè l’è assi ma fò leuou
Come o se senti ponze dri speroin.
L’atro restò (come v’ho dito) morto
Adosso a so patron c’hauea ro torto.

64Questo baron chi restà in pe vegando
L’atro cossi reuerso intro patan,
D’esse le chiu gagiardo giudicando
O no ghe disse pù de daghe man,
E senza dighe a De m’arecomando
O lassà chin de stizza ro pagan
Che prima che de breiga, o possa insì
Fossa che re letannie, o l’hà de dì.

65Come un mercante chi d’accordo sè
De quarche mercantia, con quarche d’un
Che voggiando ghe da ri so dinè
O truoeua che in tra stacca o no n’ha un,
Perche steti ghe son tutti pigie
Cossi a quello baron, ro qua d’ogn’un
Se tegneiua chiù forte interuegnì
Quando per terra a cubozzon ze lì.

[p. 157 modifica]

66O l’arragia, e sospira, e no ro fà
Perche o se feisse ma quando cazè,
Ma per vergogna perche auanti l’hà
Quello che dro so cuoe ra patron’è
E restò cossi muto come zà
Restò quello mercante chi vendè
In quello tempo ra sò teira a zocca
Se lè no ghe mettea ra lengua in bocca.

67No ve pigie (me cuoe dixieua) penna
Perche dro caze non’hauei cazon,
Ma dro cauallo, che d’un’atra cenna
Hauea bezuegnio che de costion;
Ni zà quello baron guerra ve menna
Chi ha mostraou d’esse steto chiu potron,
Questo ve digho pe ro parei mè
Perche a lassà ro campo o fo prime.

68De mentre che a conforta ro Pagan
Vn corrè deuer li passa quà si hà
Re besazze derre, ro corno in man,
Che donde è Sacripante o se ne và.
E puoessa dri sarui che se dan
O ghe demanda se per sorte o l’hà
Visto per quella prataria passà
Vn chi hà unna chiuma giancha intra cellà.

[p. 158 modifica]

69Responde Sacripante amigo mè
Haoura è passaou de chi che per mea fè
L’è steto quello chi m’hà misso a pè
Ma fà che sacchie in cortexia chi è l’è.
E quello ro farò ben vorrentè
Ch’esse corteixe con chi l’è, se dè,
Sacchi baron che t’hà descauarcaou
Ro brazzo d’unna figia reforzaou.

70E l’è gagiarda, e bella, e chiu galante
E si te vuoeggio di ro nome sò,
L’è steta ra famosa Bradamante
Chi t’hà leuaou in un pointo l'honò tò.
Como o l'hà cossi dito in un'instante
Correndo se ne và quanto chiu pò,
Lassando quello in tè confusion
Rosso rosso intra chiera come un mon.

71E da puoe che gran pezzo o l’hà pensaou
A quello caxo, e che o retruoeua pù,
Ch’unna donzella l’hà descauarcaou
O no s'incalla azza ra testa in sù.
E su l’atro cauallo desperaou
Montà perche ro so no poeiua chiu,
E o mette in groppa ra so donna, e taxe
Che o sperà pu deueira gode in paxe.

[p. 159 modifica]

72E n’eran corsi un migio che sentin
Vn gran forò sonà pe ra foresta,
(Dè m’aie ancuoe) fra le ro Saraxin
Dixeiua, che desgratia sarà questa?
Ma tntto presto capità un ronzin
Ch’hauea ra brilla d’oro su ra testa
Chi sataua assè chiù d’un caurioe
Ni l’impediua sassi, o castagnuoe.

73Dixe ra donna se no son re fueggie
Chi fan che mi no posso veighe ben,
Baiardo, è ro cauallo chi s'accuegie
Chi donde semo, e bello dritto ven,
L’è veramenti lè che o pà che o vuoeggie
Famme fauò, perche no se conuen,
Vn cauallo per dui, però pigiero
E a vostra bella posta cauarchero.

74Sacripante desmonta, e se ghe accosta,
Che o se pensaua d’afferrà la brilla,
Con cazzi ro ronzin ghe fa resposta
Che o fò presto a scuggià come un’anguilla,
O ghe buttaua in corpo quarche costa
Si o no veiua moe chiù casa, ni villa,
S’o no era chiù che lesto a reparasse
E con menà re gambe per saruasse.

[p. 160 modifica]

75Quello cauallo puoessa se ne và
A ra donzella humilmente a pè
Con re carezze che una Troea fà
A ro sò porcellin che a desperdè
A Baciardo intra mente ancon ghe stà
Ro ben che questa figie za ghe fè,
Quando a l’amaua ro figioue d’Amon
Rinardo, hora scorteixe, & ingraton.

76Angelica la brilla pigia in man
E l’atra a ghe ra menna zù dro peto,
Quello c’hauea quaxi inteletto human,
Come un’agnello se ghe mostra queto.
In questo mezo l’astizzoou pagan
Ghe monta su ra sella a so dispetto,
E ra donzella chi è desbarazzà
Su ro sò cauallin torna a montà.

77E vozandosse attorno, a vè vegnì
Tutto couerto d’arme un gran baron.
E a montà in stizza chiù che no sò dì
Che a cognosse che l’è figio d’Amon,
Chi l’ama si che se ne crè morì
Le l’odia chiu [che] grua ro farcon,
Za fù che o l’odià lè chiu che ra morte
E le l’amaua, aora han cangiaou ra sorte.

[p. 161 modifica]

78De questo ne son cauxa doe fontanne
Che de contrario effetto han ro liquò,
Son ni Ardenna no troppo lontanne
Si ch’una ode de l’atra ro forò,
Vnna si fà d’Amò re forze vanne
E l’atra cresse re forze d’amò,
Rinardo beuè d’unna, e Amò l’ammazza,
Angelìca de l’atra, e ro descazza.

79Ro segreto uenin ch’intre l’egua è
Chi cangia ni giazza l’amoroso ardò,
Fà che ra donna che Rinardo vè
Trema como unna fuoegia per timò;
E a dixe a Sacripante per to fè,
E senza fà parole per me amò
Mettemosse in carrera, attendi a mi
Se no, o te fa re corne bello chi.

80Son doncha dixe Sacripante, son
Doncha in si poco credito con vui
Che me degiè stimà cosi potron,
Da no poeiue defende ancon da dui,
E no v’aregordè che fui zà bon
Nuo como nascei da fà fuzi
Agrican, con re sò giente da guerra
Ch’eran intrè drento dra vostra terra?

[p. 162 modifica]


81A taxe, si a no sà zò che a se fazze
Che Rinardo dri denti a pè ghe scrosse,
Che ro pagan saruua con menazze
Como a ve ro cauallo, a ro cognosse.
E cognosse ra chiera, e quelle brazze
Per chi si spesso, o chianze, o baggia, e tosse
Ma quello chi segui tra lò diro
Quando poco da fà me trouerò.


Il fine del Primo Cãto del Furioso, ridotto
in Lingua Genouese, da Vicenzo
Dartona.